Εκδικητική πορνογραφία -Η νέα κουλτούρα σεξουαλικής κακοποίησης
Η αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος είναι το αναφαίρετο δικαίωμα όλων των γυναικών να διαθέτουν το σώμα τους με τον τρόπο που θέλουν και στο άτομο το οποίο επιθυμούν οι ίδιες. Είτε πρόκειται για άμβλωση είτε για έκφραση σεξουαλικότητας, κάθε γυναίκα ορίζει το σώμα, σύμφωνα με τις επιθυμίες και τις ανάγκες της.
Η μικρή αυτή εισαγωγή γίνεται με αφορμή τα εκατοντάδες σχόλια τα οποία συνόδευσαν την εξομολόγηση της Ιωάννας Τούνη αναφορικά με το βίντεο που έχει διαρρεύσει σκοπίμως πρώην φίλος/σύντροφός της και στο οποίο έχουν καταγραφεί προσωπικές τους στιγμές.
Όχι αυτό δεν είναι ένα ροζ βίντεο, αφού ο όρος ροζ που χρησιμοποιείται από τα Media είναι άκρως αποπροσανατολιστικός. Είναι ένα βίντεο με προσωπικά δεδομένα για τα οποία η νεαρή κοπέλα δεν έδωσε τη συγκατάθεσή της ούτε να καταγραφούν ούτε να δημοσιοποιηθούν. Όχι, «δεν τα ήθελε» η Ιωάννα επειδή αποφάσισε ως ενήλικας να συνευρεθεί σεξουαλικά με άλλον ενήλικα. Είμαστε σεξουαλικά όντα και θα συνευρεθούμε με ανθρώπους όταν γεννηθεί η επιθυμία. Όχι δεν φταίνε τα ρούχα επειδή «είναι προκλητικά», δεν καθορίζει το μήκος μιας φούστας αν μια γυναίκα θα πέσει θύμα βιασμού. Όχι, δεν φταίει το αλκοόλ για μια κακοποιητική σεξουαλική πράξη. Υπεύθυνος είναι μόνο ο θύτης.
Η Ιωάννα Τούνη δεν είναι η πρώτη γυναίκα που πέφτει θύμα του revenge porn. Ο κατάλογος είναι μακρύς και η κατάληξη αυτών των υποθέσεων έχει πολλές φορές δραματικές συνέπειες για τα θύματα και τις οικογένειές τους.
Η Γενική Γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής & Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα, μιλά στο Bovary.gr γι’ αυτή την νέα κουλτούρα εκδίκησης που γεννήθηκε στα Κοινωνικά Δίκτυα «Πιστεύω ότι δυστυχώς περνάμε σε μία περίοδο όπου νέα είδη κακοποίησης σε βάρος των γυναικών βλέπουν το φως. Είναι περιστατικά που διευκολύνονται από την κουλτούρα των νέων τεχνολογιών και των social media. Δεν είναι μόνον αυτό το τελευταίο περιστατικό αλλιώς ίσως να μην γινόταν και τόσος θόρυβος. Είναι αυτό το τραγικό συμβάν της κοπέλας που αυτοκτόνησε πέρσι από ντροπή και δυστυχώς εκεί έξω υπάρχουν αμέτρητες γυναίκες που κουβαλούν τέτοιες ιστορίες και δε μιλούν και άλλες που ενώ τους έχει συμβεί κάτι παρόμοιο δεν το γνωρίζουν. Όλα αυτά τα περιστατικά εμπίπτουν στην κατηγορία της σεξουαλικής κακοποίησης κάτω από την σκέπη της οποίας γεννιέται ένας νέος -ίσως- όρος που λέγεται “εκδικητική πορνογραφία”. Είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχήσει και να αντιδράσουμε ως γυναίκες, ως μητέρες και ως άνθρωποι».
Σε έρευνα που διεξήχθη στις ΗΠΑ, το 10% των πρώην συντρόφων έχουν απειλήσει να δημοσιεύσουν σεξουαλικά άσεμνες φωτογραφίες στο διαδίκτυο και περίπου το 60% αυτών των απειλών έχει γίνει πραγματικότητα (McAfee, 2013). Τι είναι αυτό λοιπόν που κάνει έναν ερωτικό σύντροφο να χρησιμοποιεί αυτού του είδους το υλικό, διαπομπεύοντας μια γυναίκα; «Μία τέτοια πράξη διασυρμού και “βιασμού” της γυναικείας προσωπικότητας βασίζεται στην εκδίκηση αλλά και σε μία στερεοτυπική αλλά και πρωτόγονη αντίληψη σε σχέση με το ρόλο εξουσίας που θεωρούν ακόμα κάποιοι άντρες ότι έχουν απέναντι στη γυναίκα» λέει στο Bovary.gr η κυρία Συρεγγέλα «Επιπλέον πιθανόν στο μυαλό ενός τέτοιου άντρα κυριαρχούσε άλλο ένα στερεότυπο αυτό της όμορφης, σέξι, ξανθιάς που θα δικαιολογούσε εύκολα την διαδεδομένη προκατάληψη ότι αυτά τα χαρακτηριστικά μιας γυναίκας παραπέμπουν σε “εύκολη”».
Ποια είναι λοιπόν η θέση της γυναίκας; Πώς μετά από τέτοια περιστατικά θα αφεθεί ελεύθερη να εμπιστευτεί τον επόμενο σύντροφό της; «Η θέση της γυναίκας είναι να μην ντραπεί» εξηγεί η κυρία Συρεγγέλα «Να μη νιώσει ένοχη. Να μιλήσει. Κυρίως αυτό. Να μιλήσει και να αποταθεί στις Αρχές. Να ξέρει ότι δεν είναι μόνη, δεν είναι εκτεθειμένη και δεν φταίει εκείνη. Να μιλήσει με ειδικούς. Να χρησιμοποιήσει την τηλεφωνική γραμμή SOS 15900, να αποταθεί στα κατά τόπους συμβουλευτικά κέντρα και αν θέλει να μάθει περισσότερα μπορεί με ένα κλικ στο www.womensos.gr και στο www.isotita.gr» αναφέρει, συνεχίζοντας «Αλλά για να απαντήσω και στο ερώτημα αν πρέπει να σταματήσει μετά από ένα τέτοιο περιστατικό να εμπιστεύεται μία γυναίκα τους άντρες η απάντηση είναι φυσικά και όχι. Είναι σαν να μου λέτε, ότι πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε στους ανθρώπους, να συνάπτουμε σχέσεις, να φλερτάρουμε, να ερωτευόμαστε».
Η αποκάλυψη της Ιωάννας Τούνη για το βίντεο, έφερε ένα κύμα συμπαράστασης αλλά και μια ρητορική μίσους, στα κοινωνικά δίκτυα. Τα πληκτρολόγια πήραν φωτιά και όλοι κατέθεσαν την άποψή τους ως ειδικοί πάνω στο θέμα. Άνδρες που ζητούσαν το link για να «περάσουν καλά» γυναίκες που χλεύαζαν τη σεξουαλικότητα της νεαρής γυναίκας, σεξιστικά αστεία και μίσος. Αν και αυτά τα σχόλια δεν αποτελούν έκπληξη για τον κόσμο του διαδικτύου, ποια θα πρέπει να είναι τα αντανακλαστικά των χρηστών; Και ποια η συμπεριφορά τους όταν έρθουν ξανά αντιμέτωποι με κάποια παρόμοια περίπτωση; «Καταρχάς στηρίζουμε την γυναίκα στην οποία συνέβη κάτι τέτοιο» μας λέει η Γενική Γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής & Ισότητας των Φύλων «Είμαστε κοντά της. Σε εκείνες τις στιγμές έχει μεγάλη σημασία η στήριξη από το περιβάλλον. Έπειτα, τα social media μπορούν να παίξουν το ρόλο που τους δίνουμε εμείς. Όταν συμβαίνουν τέτοια περιστατικά και τα μαθαίνουμε, για τα οποία ήδη το θύμα έχει μιλήσει, μπορούμε να δώσουμε και εμείς με τον τρόπο μας τη σωστή διάσταση των πραγμάτων, χωρίς προκαταλήψεις. Χωρίς στερεότυπα. Δε μας ζητείται να πούμε τη γνώμη μας. Δεν υπάρχει γνώμη σ’ αυτή την περίπτωση. Υπάρχει ένα κακοποιητικό περιστατικό, ένας θύτης και ένα θύμα. Και όλοι ξέρουμε μέσα μας ότι σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχουν ισορροπίες για να κρατήσουμε. Υπάρχει μία αλήθεια. Ο διασυρμός, η βία, η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων. Αν με ρωτάτε οι γυναίκες δε θέλουμε να είμαστε τα συνήθη «θύματα», αλλά όταν αυτό συμβαίνει δεν θα κάνουμε το θύμα… θύτη! Ήταν σημαντικό ότι η συγκεκριμένη κοπέλα μίλησε και ότι ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου ανέπτυξε ενσυναισθητικά αντανακλαστικά υπέρ της. Έτσι θα ανοίξουμε σαν κοινωνία, έτσι οι γυναίκες θα «σπάσουν» στερεότυπα προηγούμενων γενιών. Μιλώντας με θάρρος γι’ αυτό που μας συμβαίνει» αναφέρει η κυρία Συρεγγέλα, καταλήγοντας «Οι γυναίκες να ξέρουν ότι πάντα έχουν τη δύναμη, τα μέσα και τις λύσεις να αντιδράσουν σε ό,τι ή όποιον τις καταπιέζει, τις παρενοχλεί, τις προσβάλει, τις κακοποιεί. Και αυτό είναι παρήγορο και ανακουφιστικό να το ξέρουν. Αυτή η δύναμη κυρίως βρίσκεται μέσα τους. Από αυτήν θα βρουν το θάρρος για να μιλήσουν και εμείς ως Γενική Γραμματεία είμαστε εδώ για να τις στηρίξουμε μέσα από τους φορείς μας και το Δίκτυο Κακοποιημένων Γυναικών».