H Βικτωρία Καρέλια μας ξεναγεί στην πολύτιμη συλλογή της με ελληνικές φορεσιές στην Καλαμάτα
Η Βικτωρία Καρέλια συλλέκτρια και Πρόεδρος της γνωστής καπνοβιομηχανίας σε μια σπάνια συνέντευξη της λίγο πριν βραβευτεί από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Στην καρδιά της παλιάς πόλης της Καλαμάτας, σε ένα ανακαινισμένο νεοκλασικό τριώροφο κτίριο του 1873, στεγάζεται η Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλλια».
Πρόκειται για μια από τις πληρέστερες συλλογές ελληνικών ενδυμασιών σε πανελλήνιο επίπεδο περιλαμβάνοντας έναν μεγάλο αριθμό πλήρων ενδυματολογικών συνόλων, γυναικείων και ανδρικών από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, καθώς και έναν αριθμό μεμονωμένων ενδυματολογικών εξαρτημάτων. Ανάμεσα στα τελευταία ξεχωρίζουν οι ομάδες των χρυσοκέντητων επενδυτών, των χρυσοΰφαντων ανατολίτικων καβαδιών και των κοσμημάτων, που δεν καλύπτουν απλώς τις ανάγκες συμπλήρωσης και στολισμού των ενδυμασιών, αλλά αποτελούν αυτόνομα και σημαντικά σύνολα της συλλογής.
Η συγκεκριμένη συλλογή Ελληνικών Ενδυμάτων δημιουργήθηκε από το ιδρυτικό μέλος και την επί σειρά ετών Πρόεδρο του Λυκείου των Ελληνίδων Καλαμάτας (Λ.Ε.Κ.), Βικτωρία Καρέλια, αρχικά σαν προσωπική συλλογή.
Ένα φθινοπωρινό απόγευμα συνάντησα την\ συλλέκτρια Βικτωρία Καρέλια στον Εκθεσιακό χώρο (δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2016) με αφορμή την εικαστική έκθεση του Νίκου Φλώρου με γλυπτά από ανακυκλωμένο αλουμίνιο και εμπνευσμένα από την Ελληνική Επανάσταση.
Για μερικά λεπτά μου δίνει χρόνο ώστε να περιπλανηθώ στο χώρο και να κάνω ένα ταξίδι στην ιστορία μέσα από τις ελληνικές ενδυμασίες που δημιουργήθηκαν αιώνες πριν και στέκουν επιβλητικές πίσω από το γυαλί.
Στο ισόγειο παρουσιάζονται οι τοπικές ενδυμασίες με το σεγκούνι, τον επενδύτη του αγροτικού και κτηνοτροφικού κόσμου της στεριανής Ελλάδας. Στον πρώτο όροφο οι ενδυμασίες των νομαδικών και ημινομαδικών πληθυσμών συναντούν τον ενδυματολογικό κόσμο των κοινοτήτων με εμπορικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες, με τοπικές ενδυμασίες με καβάδι και αντερί. Στον δεύτερο όροφο το φουστάνι-τσούκνα, σχηματική παραλλαγή της βυζαντινής δαλματικής, συναντάται με την αναγεννησιακή του εκδοχή, με τα πολύπτυχα δηλαδή φουστάνια των παράλιων και νησιωτικών περιοχών με εμπορικές επαφές με τη Δύση.
Μαγεμένη και εντυπωσιασμένη από τις ελληνικές ενδυμασίες βρίσκομαι στο γραφείο της συλλέκτριας Βικτωρίας Καρέλια, η οποία μαζί με τον σύζυγο της κατάφεραν να βάλουν τη δική τους ανεξίτηλη σφραγίδα στην ανάπτυξη της ελληνικής καπνοβιομηχανίας -η ιστορία της καπνοβιομηχανίας ξεκινάει από το 1888 στην Καλαμάτα.
Η Βικτωρία Καρέλια, πριν τη παρασημοφόρησή της με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Ευποιίας από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας μιλάει στη Bovary για την Συλλογή Ελληνικών Ενδυμάτων, τη γνωριμία της με τον σύζυγο της Γιώργο Καρέλια και δίνει τη δική της συμβουλή στους νέους επιχειρηματίες.
Πώς ξεκινήσατε τη συλλογή ελληνικών ενδυμάτων που είναι πολύτιμο κομμάτι της ιστορία κάθε τόπου;
Όταν ήρθα στην Καλαμάτα πήγα στο Λύκειο Ελληνίδων όπου ήμουν στο διοικητικό συμβούλιο για πάνω από 50 χρόνια, ενώ τα 33 διετέλεσα πρόεδρος. Όταν, λοιπόν, δημιουργήθηκε το Λύκειο ήταν ανάγκη να αποκτήσουμε βεστιάριο και κάπως έτσι ξεκίνησε η ενασχόλησή μου με τις αυθεντικές ελληνικές φορεσιές. Δεν σου κρύβω πως αισθητικά με εντυπωσίασαν και με ενθουσίαζαν, οπότε ξεκίνησα να διαβάζω και έπειτα άρχισα να συλλέγω. Κάποια στιγμή αναρωτήθηκα «όταν φύγω τι θα γίνουν όλες αυτές οι φορεσιές;». Οι δικοί μου δεν θα ήξεραν καν πως φοριούνται μιας και τις διατηρούσα συντηρημένες μέσα σε κουτιά. Έτσι, ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και οι ελληνικές φορεσιές βρήκαν τη θέση τους στο συγκεκριμένο κτίριο. Μέσα σε ένα σύγχρονο κτίριο έβαλα παραδοσιακές φορεσιές παντρεύοντας μοναδικά το χτες με το σήμερα και το αποτέλεσμα είναι αρμονικό.
Μπορείτε να ξεχωρίσετε κάποια στολή;
Όχι, δεν μπορώ να διαλέξω. Υπάρχουν φορεσιές που με μαγεύουν, άλλες με ενθουσιάζουν και άλλες που τις θαυμάζω πολύ. Από την άλλη, υπάρχουν φορεσιές που απορείς πώς φτιάχτηκαν εκείνη την εποχή μόνο με τον αργαλειό και είναι αριστουργήματα. Εκείνα τα χρόνια με τόσες αντιξοότητες οι γυναίκες δημιούργησαν ασύλληπτες στολές και αναρωτιέσαι πώς εκφράστηκε ολόκληρη γενιά μέσα από την ενδυμασία. Θυμάμαι ότι, όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι με τα ελληνικά φορέματα, εντυπωσιάστηκα και μέχρι σήμερα με μαγεύουν.
Ποια είναι η άποψη σας για τον σύγχρονο πολιτισμό;
Δεν ξέρω αν το έχετε παρατηρήσει αλλά ποτέ δεν υπάρχει έξαρσις πολιτισμού στις αρχές και στο τέλος του αιώνα. Ποτέ. Είναι πάντοτε στη μέση. Ο πολιτισμός λίγο κουτσαίνει -δεν ξέρεις κατά που πάει πρέπει να ωριμάσει. Θα δούμε τι θα γίνει. Το μόνο επίφοβο πλέον είναι πως όλα έχουν περιέλθει στην τεχνολογία. Εκεί μπαίνει ένας ψυχρός παράγοντας που δεν ξέρω πώς θα τον επηρεάσει. Εύχομαι να επηρεαστεί θετικά.
Πιστεύετε πως η νεολαία ενδιαφέρεται για τη παράδοση;
Η νεολαία χρειάζεται βοήθεια. Από τη στιγμή που γνωρίζουμε ποια είναι τα ενδιαφέροντα πρέπει να της μεταδώσουμε στοιχεία του πολιτισμού μας με τον τρόπο που προτιμάει, μόνο και μόνο για να την ιντριγκάρει. Εμείς έχουμε επιλέξει και την ψηφιακή ξενάγηση, ακριβώς για αυτό το λόγο: να προσεγγίσουμε τους νέους. Και έχει αποτέλεσμα. Το βλέπουμε εδώ στον εκθεσιακό χώρο. Με αυτόν τον τρόπο κατανοούν και μαγεύονται από τα ελληνικά ενδύματα που φτιάχτηκαν αιώνες πριν. Όλα τα πράγματα χρειάζονται συγκεκριμένο τρόπο. Αφού έχουμε κατανοήσει τι είναι αυτό που αρέσει στη νεολαία, πρέπει να τους το μεταλαμπαδεύουμε με έναν τρόπο που να έχει ποιότητα, έτσι ώστε να καλλιεργήσεις την αισθητική τους.
Είστε από την Αθήνα, αλλά η ζωή σας έφερε στην Καλαμάτα.
Ήρθα εδώ επειδή παντρεύτηκα. Με τον άνδρα μου αγαπιόμασταν πάρα πολύ, γνωριζόμασταν από παιδιά και μετά τον γάμο τον ακολούθησα, αφήνοντας πίσω την οικογένεια και τους φίλους μου. Την Καλαμάτα την νιώθω σπίτι μου. Την αγάπησα πολύ. Εκείνα τα χρόνια που ήρθα εγώ, ήταν μια όμορφη επαρχιακή πόλη με ωραία σπίτια, ενώ μύριζε παντού το άρωμα των πορτοκαλιών και των λεμονιών. Ο τόπος ήταν επηρεασμένος από το εξαγωγικό εμπόριο που γινόταν, είχαν επαφές με ξένους λαούς, κάτι που διεύρυνε το πνεύμα. Όλα είχαν μια προοδευτική ματιά και προσωπικά είμαι άνθρωπος που μου αρέσει να επιχειρώ κάτι.
Είστε από τις ελάχιστες γυναίκες της γενιά σας που ασχοληθήκατε με το επιχειρείν εκείνα τα χρόνια.
Δεν ασχολήθηκα από την αρχή γιατί είχα μικρά παιδιά. Με την πάροδο του χρόνου που βλέπεις ανθρώπους όπως ήταν οι γεννήτορες του ανδρός μου πόσο παθιάζονταν με τη δουλειά τους αρχίζεις και εσύ να αισθάνεσαι το ίδιο. Ενστερνίζεσαι αυτή την αγάπη και τη θυσία τους για τη δουλειά -γιατί πραγματικά ήταν θυσία. Έτσι άρχισα κι εγώ να ασχολούμαι όσο μπορούσα.
Γοητευτήκατε από τον κόσμο των επιχειρήσεων;
Ναι! Παλιότερα ήταν διαφορετικές οι εποχές δεν υπήρχαν οι απαγορεύσεις και μεταξύ άλλων συζητούσαμε με τους καλλιτέχνες από το εξωτερικό πως θα είναι το πακέτο, τι θα λανσάρουμε. Όλη η διαδικασία του marketing είχε μεγάλο ενδιαφέρον. Υπήρξαμε πάντα νεωτεριστές. Τα παιδιά μου είναι η τέταρτη γενιά και τους μεταδώσαμε αυτή την αγάπη μας.
Ποια είναι η δική σας συμβουλή στους νέους επιχειρηματίες;
Με οτιδήποτε ασχοληθείς πρέπει να έχεις όραμα. Θέλει θυσία, μεράκι και πάθος. Ό,τι κάνεις χωρίς μεράκι και πάθος, αν δεν υπάρχει έρωτας που λέμε, δεν μπορεί να ευδοκιμήσει. Πρέπει να το έχεις μέσα σου για να το προχωρήσεις, να το εξελίξεις, να ενδιαφέρει πρώτα εσένα και να σε ικανοποιεί. Πρώτα πρέπει να ικανοποιείσαι εσύ και μετά ο κόσμος. Την πιο μικρή εργασία να κάνεις, αν δεν γίνει με μεράκι δεν προχωράει... Πρέπει να δίνεις τον καλύτερο εαυτό σου.
Πάντως το μεράκι και το πάθος για το οποίο μου μιλάτε βγαίνει στον εκθεσιακό χώρο. Συνεχίζετε να είστε πάνω από το δημιούργημα σας;
Βέβαια! Ασφαλώς! Από τότε που έχει ανοίξει δεν έχω σταματήσει να ψάχνω για να βρω καινούργιες ελληνικές φορεσιές. Δεν εφησυχάζομαι...
Πώς αποφορτίζεστε ύστερα από μια απαιτητική ημέρα;
Ένας τρόπος να χαλαρώνω είναι η αναζήτηση νέων φορεσιών. Ενάμισι χρόνο τώρα με την πανδημία έμεινα εγκλωβισμένη μέσα στο σπίτι. Ήθελα να πάω στο γραφείο και στην αρχή μου έλεγαν «όχι», μην κολλήσω, μετά μου έλεγα μην τους κολλήσω εγώ -έπρεπε να σεβαστούμε το προσωπικό. Έτσι, η μόνη μου χαλάρωση ήταν να ασχοληθώ με τις ελληνικές φορεσιές, ψάχνοντας για πράγματα που είχα έλλειψη. Αυτή ήταν η χαρά μου παρόλο που μου στοίχισε πολύ να μην κυκλοφορώ έξω.
