Διεθνείς αθλήτριες που αγωνίζονται για την πρωτιά και έναν καλύτερο κόσμο
Από τη Μελπομένη του 1896 μέχρι και τη Σερένα Γουίλιαμς του σήμερα, τα μετάλλια των γυναικών που ασχολούνται με τον αθλητισμό είναι ισάριθμα με τα σχόλια που κριτικάρουν κάθε βήμα τους.
Η χώρα μας είναι συνυφασμένη με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τόσο την περίοδο της αρχαιότητας όσο και με την αναβίωσή τους στα τέλη του 19ου αιώνα. Δικαίωμα συμμετοχής σε αυτούς είχαν όλοι οι Έλληνες από πόλεις κράτη της Ελλάδας αλλά και των αποικιών της, όχι όμως οι Ελληνίδες. Η Καλλιπάτειρα είναι η πρώτη καταγεγραμμένη γυναίκα που μπήκε στο στάδιο μεταμφιεσμένη σαν άντρας ώστε να παρακολουθήσει τον αγώνα πάλης του γιου της.
Η «ολυμπιακή χειραφέτηση» των γυναικών ήρθε με την αναβίωση των αγώνων το 1896, χάρη στη Σταματία Ρεβύθη που έτρεξε σε μορφή διαμαρτυρίας τον Μαραθώνιο δρόμο χωρίς να της επιτραπεί να τερματίσει εντός του σταδίου. Σύμφωνα με πηγές της εποχής, μία δεύτερη γυναίκα, η Μελπομένη, έτρεξε επίσης στο μαραθώνιο του 1896. Υπάρχουν, όμως, διαφωνίες ανάμεσα στους ιστορικούς των Ολυμπιακών Αγώνων για το αν η Ρεβίθη και η Μελπομένη είναι το ίδιο πρόσωπο.
Ο δρόμος ήταν μακρύς και πάλι, γιατί μέχρι και το 1928 οι γυναίκες επιτρέπονταν να αγωνίζονται σε μόλις πέντε αθλήματα. Το 1932 στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Λος Άντζελες, η golfer «Μπειμπ» Μίλντρεντ Ντίντρικσον θα γίνει η πρώτη χρυσή Ολυμπιονίκης στο ακόντισμα και στα εμπόδια και θα είναι η πρώτη από πολλές λαμπρές αθλήτριες, που παρά τις αντιξοότητες θα εμπνεύσουν και θα αποτελέσουν σημείο αναφοράς για όλες μας.
Μια γυναίκα στον αθλητισμό συναντά πολλά εμπόδια, από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, ο πρόεδρος της οποίας το 1964 υποστήριξε ότι «με το βόλεϊ η συμμετοχή [των γυναικών] ολοκληρώθηκε», μέχρι την κοινωνική πίεση για μια αθλήτρια, η οποία παράλληλα με την καριέρα της είναι και μητέρα. Τα μετάλλια που μετράει κάθε γυναίκα που συμμετέχει σε τέτοιες διοργανώσεις είναι ισάριθμα με τα σχόλια που κριτικάρουν κάθε βήμα τους. Πολλές από αυτές βγήκαν μπροστά μιλώντας για το βίωμά τους και την πραγματική ουσία του αθλητισμού, που δεν είναι άλλη από την αφοσίωση σε κάτι που πράγματι αγαπάς και αυτό διαμορφώνει στο μέγιστο βαθμό το σώμα και το πνεύμα σου.
Ακόμη και αν δεν παρακολουθείς τους Ολυμπιακούς Αγώνες ή άλλες αθλητικές εκδηλώσεις, είναι απίθανο να μην έχεις ακουστά ονόματα όπως Σερένα Γούιλιαμς, Σιμόν Μπάιλς ή Ναόμι Οσάκα. Οι τρεις αυτές αθλήτριες ξεχωρίζουν για τη στάση τους εκτός γηπέδου, μιλώντας για θέματα που αφορούν καθένα και καθεμία από εμάς.
Η Σιμόν Μπάιλς λέγεται ότι αψηφά τους νόμους της φυσικής. Η αθλήτρια ενόργανης έχει κερδίσει την εθνική πρωτιά 6 συναπτές φορές, πήρε θέση για την υπόθεση του Λάρι Νάσαρ, τον γιατρό των εθνικών ομάδων ενόργανης γυμναστικής τον οποίο κατήγγειλαν 160 αθλήτριες για βιασμό. Η αδυναμία της ομοσπονδίας να προστατέψει τις αθλήτριες της εξόργισε την Μπάιλς, μάλιστα η ίδια υπήρξε θύμα του γιατρού και θεωρεί αδιανόητο να παραμένουν συνεργάτες τέτοιοι άνθρωποι και μάλιστα να καλύπτεται η παραβιαστική συμπεριφορά τους.
Η ίδια εξέδωσε βιβλίο (Courage to Soar: A Body in Motion, A Life in Balance) σχετικά με το βίωμά της. Εκεί, ωμά, αφηγείται την ιστορία της και την απόφαση της να μην αφήσει την κακοποίηση της να σταθεί εμπόδιο στην καριέρα της στον αθλητισμό. Η δύναμη να ξεπεράσεις αυτή την εμπειρία, υπό τα φώτα της δημοσιότητας, σε έναν παραδοσιακά ανδροκρατούμενο χώρο και να αριστεύσεις σε αυτόν, δεν είναι δείγμα μεγαλείου. Είναι αφύπνιση για όλα όσα πρέπει να αλλάξουν γύρω μας, ώστε κάθε κορίτσι να νιώθει ασφάλεια να κάνει όλα όσα αγαπάει.
Από την ενόργανη στα γήπεδα του τένις, τα προβλήματα παραμένουν τα ίδια, όμως οι φωνές των αθλητριών είναι δυνατές και δίνουν το παράδειγμα. Η Ναόμι Οσάκα είναι η πρώτη τενίστρια που άναψε τη φλόγα των Αγώνων στο Τόκιο το 2021 και από τις πρώτες που μίλησε τόσο ανοιχτά για το ψυχικό νόσημα των αθλητών. Τον Μάιο του 2022 στο περιοδικό SELF, αποκάλυψε ότι η δική της μάχη με την κατάθλιψη και το στρες, παρακίνησε άλλους αθλητές -και μη- να πουν τη δική τους ιστορία. Τον πρώτο καιρό οι αντιδράσεις του κόσμου την σόκαραν, η κατάθλιψη ως πάθηση δεν είναι ένα ζήτημα με το οποίο είμαστε εξοικειωμένοι. Παράλληλα με το τένις, είναι συνεργάτης της Modern Health, μια πλατφόρμα υγείας, για να καταπολεμήσει το στίγμα του ψυχικού νοσήματος. Μέσω του προγράμματος στοχεύει στην ενημέρωση σχετικά με το άγχος ιδιαίτερα του εργασιακού μας περιβάλλοντος.
Η κατάθλιψη της δεν της επέτρεψε να αγωνιστεί στο Γουίμπλετον ενώ σε συνέντευξη της στο TIME είπε το αυτονόητο «Είναι οκ, να μην είσαι οκ». Ο κόσμος ταυτίζει τους επαγγελματίες αθλητές με τη νίκη τους, χωρίς αυτές τις διακρίσεις και τα μετάλλια είναι σαν μην ανέβηκαν ποτέ στο βάθρο. Η πίεση, ο διαρκής αγώνας, οι ελλιπείς πόροι για τους λιγότερο αναγνωρισμένους αθλητές, συμβάλλουν σε μια κακή ψυχολογική κατάσταση, η οποία γιγαντώνεται με την πιο μικρή αποτυχία. Ο πρωταθλητισμός δεν είναι συνώνυμο της νίκης και ούτε θα έπρεπε να ταυτίζεται με αυτή. Η Ναόμι μιλά για όλα αυτά στο ομώνυμο ντοκιμαντέρ στο Netflix και εκτός από 2η στην παγκόσμια κατάταξη τενίστρια, είναι μια από τις σημαντικότερες συνήγορους σε ζητήματα ψυχικής υγείας.
Η είδηση ότι η Σερένα Γουίλιαμς αποχωρεί από τον πρωταθλητισμό μας βρήκε απροετοίμαστους. Η γνωστή αθλήτρια ανακοίνωσε ότι ο αγώνας στο US Open θα είναι ο τελευταίος της και σκοπεύει να απομακρυνθεί από τον αθλητισμό με σκοπό να επενδύσει στην εταιρεία της, προσπαθώντας παράλληλα να αποκτήσει ένα δεύτερο παιδί. Η Σερένα θα κερδίζει κάθε φορά στο debate »μητρότητα και εργασία», λέγοντας τα προφανή. Ένας άντρας στη θέση της, υποστηρίζει η ίδια, δεν θα χρειαζόταν να αφήσει την καριέρα του προκειμένου να αφοσιωθεί στην οικογένεια του. Η Σερένα Γουίλιαμς είναι κορυφαία αθλήτρια. Είναι και μητέρα όμως. Αυτό δεν θα έπρεπε να μειώνει την αξία της ή να της στερεί την επαγγελματική καταξίωση. Η Γουίλιαμς οραματίζεται την ισότητα στον αθλητικό χώρο και τη διεκδικεί σε κάθε πλατφόρμα. Μιλώντας στη Vogue για τις αποφάσεις της, ανοίγει για μια ακόμη φορά τον διάλογο.
Δεν είναι άλλωστε η μόνη. Είναι δυστυχώς πολλά τα παραδείγματα όπου η μητρότητα αυτομάτως μειώνει τις απολαβές. Η Αμερικανίδα σπρίντερ Άλισον Φέλιξ, η κορυφαία αθλήτρια στίβου με 11 Ολυμπιακά μετάλλια, από τα οποία τα επτά ήταν χρυσά, έληξε τη συνεργασία της με γνωστό αθλητικό brand όταν είδε τις ρήτρες συμβολαίου που μείωναν τις αμοιβές της, μόνο και μόνο επειδή έγινε μητέρα. Δεν έμεινε όμως άπραγη. Με άρθρο της στους New York Times, στράφηκε κατά της εταιρείας καταγγέλλοντας δημόσια το γεγονός και στη συνέχεια αποφάσισε να λανσάρει τη δίκη της μάρκα παπουτσιών «Saysh» με την καμπάνια «Know your place».
«Όταν με βλέπετε να τρέχω, να ξέρετε ότι δεν τρέχω για τα μετάλλια, τρέχω για την αλλαγή. Τρέχω για μεγαλύτερη ισότητα για κάθε έναν μας. Τρέχω για τις γυναίκες. Πάνω από όλα, τρέχω προς ένα μέλλον στο οποίο καμία γυναίκα ή κορίτσι δεν θα ακούσει να της λένε ότι πρέπει να ξέρει ποια είναι η θέση της» δήλωσε η ίδια.
Τα μετάλλια δεν έχουν φύλο, έχουν όμως βαρύτητα, έτσι το χειροκρότημα για κάθε αθλήτρια θα είναι όλο και πιο δυνατό, θα δίνει κουράγιο, μέχρι όλες να ανέβουμε, ανεμπόδιστες, στην εξέδρα.
