Αθανασία Κανελλοπούλου: «Η διαδρομή έχει πάντα στροφές που δεν ξέρεις τι θα συναντήσεις στην επόμενη γωνία»
Η διεθνής χορεύτρια και χορογράφος Αθανασία Κανελλοπούλου μιλάει για το έργο της με τίτλο «Nadja – Who am I;», το οποίο κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας στις 22 Ιουλίου.
Η Αθανασία Κανελλοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα και έχει σπουδάσει με υποτροφία χορό στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη. Για 17 χρόνια έζησε και συνεργάστηκε με πολλές ομάδες στο εξωτερικό, ενώ το 2008 ξεκίνησε τη δική της χορογραφική έρευνα και τα έργα της έχουν παρουσιαστεί σε πολλά φεστιβάλ στην Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Β. Αφρική. Η χορογραφική της μέχρι τώρα έρευνα έχει επηρεαστεί από την εξέλιξη των ιδεών γύρω από τη γυναικεία ταυτότητα και φύση και γενικότερα τη γυναικεία υποκειμενικότητα τις περασμένες δεκαετίες. Σήμερα, εργάζεται ως ανεξάρτητη χορογράφος και performer, και παραδίδει σεμινάρια σύγχρονου χορού και χορογραφίας ανά τον κόσμο.
Το έργο σας κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Ποια είναι τα συναισθήματα σας λίγο πριν ανοίξει η αυλαία;
Μόνο συγκίνηση αλλά και μια βαθιά αγωνία μπορούμε να αισθανθούμε την περίοδο αυτή. Μετά από σχεδόν ένα χρόνο επίμονης δουλειάς, έρευνας και προβών, είμαστε έτοιμοι για το μοίρασμα και το ξεκίνημα αυτού του έργου, με την πρώτη του στάση σ' αυτό το πολύ σπουδαίο Φεστιβάλ Χορού. Υπάρχει μεγάλη συγκίνηση αλλά και ενθουσιασμός, να ξαναθυμηθούμε αυτή τη μαγική στιγμή- που τόσο πολύ έχει λείψει σε όλους μας- τη στιγμή που συντελείται ένα μικρό θαύμα επί σκηνής,∙ τη στιγμή που το βλέμμα των θεατών θα διασταυρωθεί με το βλέμμα των ερμηνευτριών, θα γεννηθεί η«Nadja».
Πώς εμπνευστήκατε το έργο σας «Nadja – Who am I;»
Το φωτογραφικό υλικό της Francesca Woodman στάθηκε αρχικό σημείο έμπνευσης και έρευνας. Εδώ και περίπου 10 χρόνια, από τότε που είδα μια έκθεση της Γούντμαν στο Βερολίνο, μου γεννήθηκε μια έντονη επιθυμία να μελετήσω το έργο της και να δώσω μια προσωπική διάσταση και ερμηνεία στις φωτογραφίες της. Οι αναφορές της σε αρχετυπικές μορφές, σε σύμβολα του υπερρεαλισμού, σε λογοτεχνικά κείμενα της Βικτωριανής εποχής, μια λυρική μετατόπιση της πραγματικότητας σε άλλα επίπεδα, αλλά και μια ενδόμυχη, προσωπική μου ανάγκη να ερευνήσω πτυχές της γυναικείας ταυτότητας και φύσης, ξεδίπλωσαν τον χορογραφικό καμβά. Η φωτογραφία λειτούργησε ως ορμητήριο, αλλά και ως επαναστατική πράξη, ως ένα μέσο αντίστασης στο τέλος και την αναπόφευκτη φθορά. Γιατί φωτογραφίζοντας κάτι, το καθιστάς αιώνιο, το κρατάς αναλλοίωτο, ενώ ο κόσμος γύρω μας συνεχίζει να αλλάζει. Αναδύεται έτσι το ερώτημα «Ποιος/ α είμαι; Πώς κοιτάς μέσα στον εύθραυστο εαυτό σου; Πώς αποδέχεσαι τη φθορά, αλλά και την αμείλικτη παροδική ομορφιά»;
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε;
Στο βιβλίο «Νάντια» του Αντρέ Μπρετόν, υπάρχει μια φράση που λέει η Νάτζα «Όλα ξεφτίζουν, όλα εξαφανίζονται. Από μας πρέπει κάτι να μείνει..» Κάπου εκεί έξω, ή και μέσα μας, κατοικεί μια Νάτζα, μια γυναίκα που περιπλανιέται σε στενά δρομάκια, σε λαβύρινθους του νου, που σπάει διαρκώς φραγμούς και νομοτελειακούς κανόνες. Έρχεται για να διώξει το πέπλο από την όραση του ανθρώπου, για να μπορέσει να δει την αληθινή του φύση, αυτή της επιθυμίας και των ενορμήσεων. Η Νάτζα δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα ίχνος, μια ανάσα, που όλοι μας- αν είμαστε τυχεροί- θα αφήσουμε στο σύντομο πέρασμα μας. Ένα θραύσμα μιας πραγματικότητας που εμείς οι ίδιοι επινοούμε, για να μπορέσουμε να κοιτάξουμε στον καθρέπτη της συνείδησης και να συναντήσουμε- ίσως- τον χαμένο εαυτό. Αυτό που τελικά μένει, μέσα από το φευγαλέο μας βλέμμα, είναι το είδωλο μας στον καθρέπτη.
Το έργο σας εστιάζει στη γυναίκα. Ποια πιστεύετε είναι η θέση της γυναίκας το
2021;
Θα σας απαντήσω με τα λόγια της σπουδαίας Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ. Το σώμα είναι η Νίκη των ονείρων/ όταν βάζει το ένα πόδι μπρος στο άλλο και κερδίζει τον συγκεκριμένο χώρο. Ένα τόπο. Με τράνταγμα βαρύ. Θάνατο. Όταν το σώμα κερδίζει τον τόπο του με θάνατο στην πλατεία/ σα λύκος με ρύγχος καυτό/ ουρλιάζει το «θέλω»/ «δεν αντέχω»/ «φοβερίζω – ανατρέπω»/ «Πεινάει το μωρό μου».
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το χορό;
Ακόμα ούτε και εγώ η ίδια δεν έχω απάντηση. Μάλλον τυχαία, όπως συμβαίνει με όλα τα όμορφα πράγματα στη ζωή. Μου άρεσε από μικρό παιδί η κίνηση και η έκφραση, η επικοινωνία με τους ανθρώπους, κάπως έτσι ήρθε ο χορός στη ζωή μου, σαν ανάγκη έκφρασης και δημιουργίας.
Από την Αθήνα στο Λονδίνο και έπειτα στη Νέα Υόρκη. Ήταν εύκολη η διαδρομή για να φτάσετε στο σήμερα;
Η διαδρομή έχει πάντα στροφές που δεν ξέρεις τι θα συναντήσεις στην επόμενη γωνία, άγνωστες λεωφόρους, ανωμαλίες στο οδόστρωμα. Αλλά τίποτα δεν έχει μεγαλύτερη γοητεία από το ίδιο το ταξίδι, και πόσο μάλλον όταν έχει πολλές άγνωστες και περιπετειώδεις στιγμές.
Αν μια νέα κοπέλα θέλει να ασχοληθεί με τον χορό το εξωτερικό είναι μονόδρομος;
Φυσικά και όχι, σημασία έχει η συνέπεια με την οποία γίνονται τα πράγματα, το πώς τα φροντίζουμε. Αν κάποιος νέος άνθρωπος θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με
τον χορό, γιατί πιστεύει ότι μόνο έτσι αναπνέει και υπάρχει, μπορεί να το κάνει παντού. Κοιτάξτε τα παιδιά στις φαβέλες της Βραζιλίας, στα ερείπια της Συρίας.∙ Όταν υπάρχει ανάγκη για κάτι που για εμάς έχει σημασία, ο τρόπος βρίσκεται.
Πώς έγινε η γνωριμία με την Πίνα Μπάους ;
Όταν είδα για πρώτη φορά την Ιεροτελεστία της Άνοιξης στην Όπερα του Βούπερταλ ήμουν τόσο συγκλονισμένη που αμέσως είπα «Θέλω να γνωρίσω αυτή τη γυναίκα και να δουλέψω μαζί της, θέλω να μάθω να μιλάω αυτή γλώσσα». Μου πήρε 2 χρόνια, ώσπου να βρω τη δύναμη να πάω να της μιλήσω. Θυμάμαι είχα πάρει το νυχτερινό τρένο από το Hagen, μια μικρή πόλη της Δ. Γερμανίας, όπου τότε χόρευα στην Κρατική Ομάδα, για το Παρίσι. Βρέθηκα λοιπόν έξω από το Theatre de la Ville, με μοναδικό σκοπό να τη συναντήσω και να της εκφράσω την βαθιά μου επιθυμία να χορέψω στην ομάδα της. Με έναν μαγικό-σχεδόν-κινηματογραφικό τρόπο, οδηγήθηκα από τον βοηθό της, στο γραφείο της. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το πρώτο της βλέμμα, όταν με αντίκρισε, πόσο αποδοχή είχε∙ και πόσο λυτρωτική ήταν η αγκαλιά της. Η μοναδική φράση που της είπα ήταν ‘’Γεια σας, είμαι η Αθανασία και θέλω να χορέψω για εσάς’’. Μετά όλα πήραν τον δρόμο τους...
Τι μάθατε από την Πίνα Μπάους και ποια συμβουλή της κρατάτε;
Ότι η αδυναμία μου, είναι η δύναμή μου.
Τι άλλο χρειάζεται στο χορό εκτός από ταλέντο;
Πολύ προσωπική δουλειά, επιμονή, πίστη, αλλά και αμφισβήτηση για να σπάμε καθημερινά τις μανιέρες μας.
Υπήρξε περίοδος που θέλατε να τα παρατήσετε;
Νομίζω ότι δεν έχει περάσει μέρα, που να μην σκέφτομαι να τα παρατήσω. Έχω πλέον αποδεχτεί τη συγκρουσιακή μου φύση και την αγκαλιάζω. Είναι μέρος της πορείας μου και έχω μάθει να ζω με αυτήν. Κάθε μέρα αισθάνομαι ότι ξεκινάω από το σημείο μηδέν, αλλά κάπως, με έναν όμορφο αλλά και επίπονο τρόπο, συνεχίζω και λέω «Ακόμα μια μέρα και σήμερα που δεν τα παράτησα».
Τι συμβουλή θα δίνατε στα νέα παιδιά που επιθυμούν να ασχοληθούν επαγγελματικά με τον χορό;
Να γίνει ο χορός ο ιδανικός καθρέπτης των ονείρων και της ποίησής τους.
