Άνι Λένοξ: Μια ζωή γεμάτη μουσική, προκλήσεις και ακτιβισμό
Η Άνι Λένοξ μόλις έσβησε τα 70 κεράκια στη γενέθλιά τούρτα της, ανήμερα των Χριστουγέννων και ανατρέχουμε στην περιπετειώδη ζωή της.
Πριν από τα γενέθλιά της, η Άνι Λένοξ έκανε το πρώτο της τατουάζ: δύο μικρά μαύρα πουλιά που αιωρούνται γύρω από μια παλλόμενη κατακόκκινη καρδιά.
Ήταν μια αναφορά στο τραγούδι Little Bird από το πρώτο της σόλο άλμπουμ, ένα τραγούδι για την αποτίναξη της αυτοαμφισβήτησης και την εύρεση του θάρρους να πετάξεις.
Το Little Bird αντικατοπτρίζει κομβικές στιγμές της ζωής της: την απόδραση από τα γκρίζα, σκληρά όρια μιας παιδικής ηλικίας στο Αμπερντίν για να ανοίξει τα φτερά της στο Λονδίνο· την υπερνίκηση της συντριπτικής ντροπαλότητάς της για να γίνει μια δυναμική ερμηνεύτρια και παγκόσμια ντίβα.
Έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες από τότε που η Lennox εκτοξεύθηκε στην παγκόσμια μουσική σκηνή με το hit Sweet Dreams των Eurythmics, όταν εμφανίστηκε στη διεθνή σκηνή με ανδρόγυνο στιλ, με σμόκιν και φλογερό πορτοκαλί κοντό μαλλί.
Έμελλε να γίνει μια από τις πιο παγκοσμίως γνωστές γυναίκες καλλιτέχνες στην ιστορία της μουσικής, πουλώντας 83 εκατομμύρια άλμπουμ, κερδίζοντας ένα Όσκαρ, μια Χρυσή Σφαίρα, τέσσερα Grammy, τέσσερα βραβεία Ivor Novello και οκτώ Brit Awards – τα περισσότερα από οποιαδήποτε γυναίκα τραγουδίστρια-τραγουδοποιό.
Τα Χριστούγεννα, η Lennox έκλεισε τα 70. Tα μαλλιά της είναι πλέον ξανθά αλλά ακόμα σε κοντό στιλ pixie, και το πρόσωπό της διατηρεί τη φυσική του.
Ως μελαγχολική και απαισιόδοξη έφηβη, ήταν πεπεισμένη ότι δεν θα ζούσε πέρα από την ηλικία των 35. Όταν φωτογραφίζεται σήμερα, επιμένει οι εικόνες να παραμένουν χωρίς επεξεργασία, ώστε να δείχνουν την ηλικία της, την οποία βλέπει ως σύμβολο αντοχής και επιμονής.
Φαίνεται πως, μετά από μια ζωή ως «βασανισμένη καλλιτέχνης», αισθάνεται επιτέλους άνετα με τον εαυτό της. «Θέλω απλώς να φαίνομαι όπως είμαι», είπε. «Έχω ρυτίδες. Και λοιπόν; Τις κέρδισα.»
Ποτέ δεν ήταν ενθουσιασμένη με τα γενέθλιά της, δεδομένου ότι πέφτουν Χριστούγεννα, και έχει πει ότι μπορεί να μη γιορτάσει καν το πέρασμά της στην όγδοη δεκαετία της.
Από όλα τα γενέθλιά της, αυτό που ξεχωρίζει περισσότερο είναι ένα από τα πρώτα της: όταν έγινε τριών και της χάρισαν ένα παιδικό πιάνο, το οποίο έμαθε ενστικτωδώς να παίζει ακούγοντας μουσική από το ραδιόφωνο στο δίχωρο διαμέρισμα της οικογένειάς της στο Αμπερντίν.
«Οι γονείς μου συνειδητοποίησαν ότι είχα μουσικό αυτί και μέχρι την ηλικία των έξι ή επτά τραγουδούσα σε μια τοπική χορωδία κάθε Σάββατο πρωί και έκανα μαθήματα πιάνου στο σχολείο» λέει η ίδια
Όταν πήγε στο Aberdeen’s High School for Girls, ήταν ήδη μια ταλαντούχα νεαρή μουσικός. Στο σχολείο, ξεχώρισε με τις ικανότητές της και στα εννιά της κέρδισε τη δεύτερη θέση σε έναν διαγωνισμό ταλέντων του Butlin’s, τραγουδώντας το Mairi’s Wedding. Έμαθε να παίζει φλάουτο και περιόδευσε με τη Βρετανική Ορχήστρα Νέων Πνευστών καθώς και με τη σχολική στρατιωτική μπάντα, που πήρε την πρώτη θέση στο Μουσικό Φεστιβάλ Σχολείων του 1970.
Ωστόσο, μισούσε το σχολείο, την αρχαϊκή πειθαρχία του, το βελούδινο καπέλο και τη στολή που οι γονείς της αγόρασαν μεγαλύτερη για να της κάνει καθώς θα μεγάλωνε. Πάνω απ’ όλα, απεχθανόταν την υποχρέωση των μαθητριών να κάνουν υπόκλιση στους δασκάλους.
Η Annie Lennox αντιστάθηκε στο σύστημα, γυρίζοντας το γείσο του καπέλου της προς τα πάνω και κόβοντας τα μακριά μαλλιά της σε ένα μοντέρνο κούρεμα.
Κάποτε είπε: «Για χρόνια είχα ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας που νομίζω ότι προερχόταν από το γεγονός ότι ο εξευτελισμός ήταν σίγουρα μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ένιωθα ότι με στοχοποιούσαν. Έπαιζα φλάουτο και εξαιρούμουν από κάποια μαθήματα για την εκπαίδευσή μου. Δεν νομίζω ότι υπήρχε χώρος για καλλιτεχνικά παιδιά».
Ο πατέρας της, εργαζόμενος σε ναυπηγεία, και η μητέρα της, νοικοκυρά, προσπάθησαν να της ενσταλάξουν πειθαρχία. Την έπαιρναν κάθε Κυριακή στην εκκλησία της γειτονιάς και την ενθάρρυναν να γίνει κλασική φλαουτίστρια, αποθαρρύνοντάς την από τη σκέψη να γίνει ποπ σταρ.
Παρότι οι γονείς της της παρείχαν ένα άνετο σπίτι και τους λάτρευε, δεν υπήρχε η τρυφερότητα που αργότερα φρόντισε να προσφέρει στα δικά της παιδιά. Είπε: «Το να λες “Σ’ αγαπώ” δεν ήταν μέρος του λεξιλογίου μας. Δεν υπήρχε αγκαλιά. Ήταν θέμα γενιάς.»
Οι γονείς της ήταν περήφανοι όταν κέρδισε μια υποτροφία για να σπουδάσει πιάνο και φλάουτο στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής στο Λονδίνο, αλλά απογοητεύτηκαν όταν τα παράτησε λίγο πριν τις τελικές εξετάσεις της. Ακούγοντας την Joni Mitchell στο ραδιόφωνο, συνειδητοποίησε ότι το πεπρωμένο της ήταν να γράφει και να τραγουδάει τραγούδια.
Αν και ένιωθε ότι η φοίτησή της στην Ακαδημία ήταν χαμένος χρόνος, ήταν ευγνώμων που της άνοιξε την πόρτα του Λονδίνου, με την μποέμικη ζωντάνια του που αντέκρουε τη ζοφερή ψυχρότητα του Αμπερντίν.
Στο Λονδίνο, όμως, πάλευε για τα προς το ζην, συχνά ζώντας μόνο με 3 λίρες την εβδομάδα, και μέχρι τη στιγμή που ο Dave Stewart την βρήκε να δουλεύει ως σερβιτόρα σε ένα εστιατόριο, είχε παραιτηθεί από την ιδέα να πετύχει.
Αν και ο Stewart είχε υπογράψει συμβόλαιο με τη δισκογραφική του Elton John, δεν είχε καταφέρει να κάνει αίσθηση στη μουσική σκηνή. Ωστόσο, ήταν πεισματάρης, γεμάτος ιδέες, και είδε κάτι ξεχωριστό στη Lennox.
Ερωτεύτηκαν, μετακόμισαν σε μια θλιβερή γκαρσονιέρα στο Camden και περνούσαν τα βράδια τους γράφοντας τραγούδια και παίζοντας κιθάρα. Ο Stewart ήταν η κινητήρια δύναμη που χρειαζόταν η Lennox.
Σχημάτισαν το συγκρότημα Catch, αλλά δεν κατάφεραν να ξεχωρίσουν, μέχρι που σχημάτισαν τους Tourists. Το 1979, το συγκρότημα έφτασε στο νούμερο τέσσερα στα charts με το τραγούδι I Only Want to Be With You, αλλά αυτή ήταν η κορύφωση της επιτυχίας τους.
Όταν οι Tourists διαλύθηκαν, η Lennox και ο Stewart βρέθηκαν αντιμέτωποι με σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Η Lennox έπεσε σε κατάθλιψη, πιστεύοντας πως είχαν χάσει την ευκαιρία τους.
Παρόλα αυτά, αποφάσισαν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους, αφήνοντας πίσω τη ρομαντική τους σχέση και επιλέγοντας να είναι απλώς επαγγελματικοί συνεργάτες. Ως ντουέτο, πλέον γνωστοί ως Eurythmics, είχαν την ελευθερία να δημιουργούν τη μουσική που ήθελαν. Το 1983, το πρώτο τους μεγάλο χτύπημα, Sweet Dreams (Are Made of This), τους εκτόξευσε στη σφαίρα της παγκόσμιας διασημότητας.
Η Lennox, όμως, ποτέ δεν αισθάνθηκε άνετα με τη φήμη. Ήταν ντροπαλή και συχνά πάλευε με το άγχος πριν τις εμφανίσεις. Ο Bruce Findlay, φίλος και μέντοράς τους, θυμάται μια συναυλία στο Βερολίνο το 1983, όπου η Lennox στεκόταν στα παρασκήνια, φορώντας μια μαύρη δερμάτινη φόρμα, τρέμοντας από φόβο. Ωστόσο, μόλις βγήκε στη σκηνή και τα φώτα έπεσαν πάνω της, μεταμορφώθηκε, εκπέμποντας αυτοπεποίθηση και ενέργεια.
Οι Eurythmics έγιναν ένα από τα πιο εμβληματικά συγκροτήματα της δεκαετίας του ’80, κυκλοφορώντας επτά άλμπουμ σε εννέα χρόνια και δημιουργώντας επιτυχίες όπως τα Here Comes the Rain Again, Thorn In My Side και Who’s That Girl?.
Η σχέση τους, όμως, γινόταν ολοένα και πιο τεταμένη. Η Lennox, εξουθενωμένη από τις συνεχείς περιοδείες και την πίεση, αποφάσισε να απομακρυνθεί από το συγκρότημα. Είχε ανάγκη να ανακαλύψει τον εαυτό της έξω από την «δίδυμη οντότητα» που είχε γίνει με τον Stewart.
Στα προσωπικά της, η Lennox βίωσε τραυματικές στιγμές. Ένας γάμος με τον Hare Krishna, μοναχό Radha Raman, αποδείχθηκε σύντομος και άστοχος. Ωστόσο, το 1988, βρήκε την ευτυχία στο πλευρό του Ισραηλινού σκηνοθέτη και ακτιβιστή ανθρωπίνων δικαιωμάτων Uri Fruchtmann. Μαζί δημιούργησαν οικογένεια, αλλά το πρώτο τους παιδί, ο Daniel, γεννήθηκε νεκρός. Η απώλεια αυτή την συγκλόνισε βαθιά, αλλά και της χάρισε μια νέα προοπτική για τη ζωή.
Η Lennox ανέφερε αργότερα: «Ήταν μια αφύπνιση. Σου αναποδογυρίζει τη ζωή. Σε αφήνει συγκλονισμένο, σαν να σε χτύπησε φορτηγό. Αλλά αυτό είναι η καθημερινότητα για πολλές γυναίκες στον κόσμο.»
Παρά την τραγωδία, η Lennox προχώρησε στη ζωή της και αφοσιώθηκε στην ανατροφή των δύο κοριτσιών της, της Lola και της Tali, που γεννήθηκαν αργότερα. Η μητρότητα την ώθησε να αποσυρθεί προσωρινά από τη μουσική βιομηχανία, αν και συνέχισε να γράφει τραγούδια.
Η σόλο καριέρα της ήταν εξίσου εντυπωσιακή. Τα άλμπουμ Diva και Medusa απέδειξαν ότι μπορούσε να σταθεί μόνη της ως καλλιτέχνης. Ωστόσο, προτεραιότητά της παρέμεναν τα παιδιά της.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η Lennox αφοσιώθηκε στην ακτιβιστική της δράση. Εμπνευσμένη από την απώλεια του γιου της, εργάστηκε σκληρά για την ισότητα των φύλων και την υποστήριξη των μητέρων. Ήταν μέσα από αυτή τη δράση που γνώρισε τον τρίτο σύζυγό της, τον γιατρό Mitch Besser.
Η Lennox παρέμεινε ενεργή, τόσο στη μουσική όσο και στην ακτιβιστική σκηνή. Σήμερα, στα 70 της, η κληρονομιά της ως μια από τις σημαντικότερες καλλιτέχνιδες όλων των εποχών παραμένει αναλλοίωτη. Όπως λέει ο Bruce Findlay: «Ακόμα κι αν δεν κυκλοφορήσει ποτέ άλλο άλμπουμ, η θέση της στην ιστορία είναι εξασφαλισμένη.»
