Μητέρα και κόρη χτίζουν το πρώτο κάθετο σπίτι στον κόσμο από γυάλινα μπουκάλια
Μητέρα και κόρη χτίζουν «το Σπίτι του Αλατιού» με 8.000 γυάλινα μπουκάλια στη Βραζιλία, ένα σύμβολο βιωσιμότητας και αντίστασης.
Σε έναν μικρό παράδεισο στη Βραζιλία, την Ίλια ντε Ιταμαρακά (Ilha de Itamaracá), μια παραθαλάσσια περιοχή στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, η 55χρονη Edna Dantas και η 27χρονη κόρη της Maria Gabrielly Dantas κατάφεραν να μετατρέψουν τα απορρίμματα σε ελπίδα. Οι δυο τους έχτισαν ένα σπίτι σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από γυάλινα μπουκάλια –8.000 για την ακρίβεια– και το ονόμασαν «Casa de Sal» (Σπίτι του Αλατιού). Περισσότερο από μια αρχιτεκτονική καινοτομία, αυτό το σπίτι αποτελεί μια πράξη διεκδίκησης: για το δικαίωμα στη στέγαση, για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, και κυρίως, για την προβολή της γνώσης και της δύναμης των μαύρων γυναικών.
Η Maria Gabrielly, σχεδιάστρια μόδας και ακτιβίστρια, δεν διστάζει να τονίσει ότι ακόμη και σε ένα κρίσιμο περιβαλλοντικά έτος για τη Βραζιλία –καθώς η χώρα ετοιμάζεται να φιλοξενήσει την Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP30) στο Μπελέμ το 2025– η πρόσβαση των μαύρων κοινοτήτων σε χρηματοδοτήσεις για βιώσιμα έργα παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη. «Υπάρχει ένα ιστορικό χρέος που πρέπει να αποπληρωθεί. Η δική μας πράξη δεν είναι μόνο προσωπική. Είναι συλλογική, πολιτική και βαθιά συμβολική», λέει.
Σύμφωνα με έρευνες που επικαλείται, μια μαύρη γυναίκα στη Βραζιλία μπορεί να χρειαστεί έως και επτά γενιές –σχεδόν 200 χρόνια– για να αποκτήσει σπίτι ιδιόκτητο. Ένα στατιστικό που σοκάρει, αλλά και κινητοποιεί. Η ίδια επισημαίνει πως η οικολογική βιωσιμότητα μπορεί και πρέπει να αποτελέσει εργαλείο κοινωνικού επανασχεδιασμού, κυρίως σε ό,τι αφορά θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα όπως η στέγαση.
Η Edna και η Maria Gabrielly κατάγονται από το εσωτερικό του Περναμπούκο, μια περιοχή γνωστή για το ξηρό κλίμα και την αγροτική ζωή. Η οικολογική τους συνείδηση έχει ρίζες στην παράδοση. «Η γιαγιά μου, η Σεβερίνα, μάς δίδαξε να αξιοποιούμε και να επαναχρησιμοποιούμε ό,τι έχουμε. Μάς μύησε στην ιδέα της φροντίδας για το περιβάλλον πολύ πριν γίνει μόδα», λέει συγκινημένη η Maria Gabrielly.
Το 2014, οι δύο γυναίκες ίδρυσαν τη «Cabrochas», ένα βιώσιμο brand που ξεκίνησε ως second hand μπουτίκ και εξελίχθηκε σε πηγή οικονομικής ανεξαρτησίας. Το 2019 μετακόμισαν στη φυσικά προικισμένη αλλά παραμελημένη Περιβαλλοντικά Προστατευόμενη Περιοχή της Praia do Sossego, στην Ίλια ντε Ιταμαρακά. Εκεί ήρθαν αντιμέτωπες με μια σκληρή πραγματικότητα: ρύπανση, εγκατάλειψη και ρατσισμός απέναντι στις παραδοσιακές κοινότητες.
Η απάντησή τους ήταν δημιουργική και ριζοσπαστική. Άρχισαν να μετατρέπουν σημεία παράνομης απόρριψης σκουπιδιών σε κήπους. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, ανακάλυψαν πως το πιο συχνό απόβλητο στην περιοχή ήταν τα γυάλινα μπουκάλια. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα της «Casa de Sal».
Η κατασκευή ξεκίνησε την Πρωτομαγιά του 2020, και μέσα σε δύο χρόνια είχαν ολοκληρωθεί τα επτά δωμάτια του σπιτιού. Η αρχιτεκτονική της κατοικίας είναι πρωτοποριακή: τα μπουκάλια τοποθετήθηκαν κάθετα, γεγονός που προσφέρει εξαιρετική φωτεινότητα και έναν μοναδικό σχεδιασμό. Παράλληλα, χρησιμοποιήθηκαν ξύλα και έπιπλα που είχαν απορριφθεί. «Είναι μια μορφή λαϊκής αρχιτεκτονικής, ένα έργο τέχνης, αλλά και ένα λειτουργικό σπίτι», λέει η Gabrielly με υπερηφάνεια.
Σήμερα, έχουν επαναχρησιμοποιήσει περισσότερα από 13.000 μπουκάλια, με 8.000 να έχουν ενσωματωθεί στο ίδιο το σπίτι και τα υπόλοιπα σε τέσσερις οικολογικούς κάδους συλλογής απορριμμάτων. Υπολογίζεται ότι έχουν ανακτήσει περίπου 8 τόνους γυαλιού. Η δράση τους έχει ήδη επεκταθεί σε άλλες κοινότητες στην περιφέρεια του Ρεσίφε, και στόχος τους είναι να εμπνεύσουν παρόμοια εγχειρήματα σε άλλες περιοχές.
