Η εντυπωσιακή κατοικία στην Πάρο που παντρεύει την κυκλαδίτικη παράδοση με το μοντέρνο design
Μια υπέροχη, θερινή κατοικία βρίσκεται χτισμένη στην Παροικιά, τη Χώρα της Πάρου.
Πρόκειται για τον μεγαλύτερο παραδοσιακό οικισμό των Κυκλάδων ο οποίος εκτείνεται από την περιοχή του κάστρου στα όρια της ακτογραμμής μέχρι την εκκλησία της Εκατονταπυλιανής. Κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους και υπάρχουν πολλά σωζόμενα ευρήματα στο διάβα των αιώνων.
Χαρακτηρίζεται από μια μεσαιωνική πολεοδόμηση με στενά, δαιδαλώδη σοκάκια, που αναπτύσσονται γύρω από την περιοχή του Κάστρου και σε κυκλική διάταξη γύρω από αυτό. Οι μικροιδιοκτησίες καθώς και τρόπος συνύπαρξης των κτισμάτων χαρακτηρίζουν την κλίμακα του οικισμού.
Οι μικρές εκκλησίες καθώς και ο δρόμος με τα νεοκλασικά αρχοντικά συμπληρώνουν τη μοναδική πολεοδομική και αρχιτεκτονική κληρονομιά. Τα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά στοιχεία των νεοκλασικών κατοικιών συμπληρώνουν την συνύπαρξη με παραδοσιακές μορφές και δημιουργούν ένα διάλογο διαδοχής μορφών και χρωμάτων στη διάρκεια του χρόνου.
Το οικόπεδο ήταν αδόμητο και πρόκειται για μια νέα κατοικία, κάτι σπάνιο για τον οικισμό. Η κατοικία βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού, πίσω από ένα μαντρότοιχο.
Η τοποθέτηση της κατοικίας εκμεταλλεύεται τον αύλειο χώρο με σκοπό τη δημιουργία ενός ενιαίου οικιστικού συνόλου. Οι όγκοι της κατοικίας βρίσκονται γύρω από μια προστατευμένη αυλή στο νότιο τμήμα του οικοπέδου στην οποία έχουν θέα το καθιστικό, η κουζίνα και τα δύο υπνοδωμάτια. Η βορεινή αυλή έχει όριο την περιμετρική μάντρα και από την άλλη την κουζίνα και τους αποθηκευτικούς χώρους.
Στη νότια πλευρά και σε επαφή με το γειτονικό οικόπεδο διαμορφώνονται δύο χώροι εργαστηρίων καθώς και αποθηκευτικός χώρος. Στη ανατολική πλευρά υπάρχουν δύο μικρές αυλές, σε άμεση επαφή με το γειτονικό οικόπεδο, που εξυπηρετούν τα δωμάτια καθώς και τους χώρους εργαστηρίου.
Τα κτίσματα έχουν ελεύθερες κατόψεις με σκοπό το κτίριο να προσαρμόζεται το δυνατόν περισσότερο στον παραδοσιακό οικισμό της Παροικιάς. Η κεντρική αυλή οργανώνει τις λειτουργίες δημιουργώντας ένα πυρήνα σε άμεση αναφορά με τους κτιριακούς όγκους. Η διάταξη παραπέμπει σε μορφές αρχαίων κατοικιών όπου το κέντρο του οικήματος ήταν η περίκλειστη αυλή.
Ο μεγάλος όγκος ενός ενιαίου κτίσματος διασπάται σε μικρότερους όγκους, άμεσα προσαρμοσμένο με τα γειτονικά κτίσματα και τις μορφές του οικισμού. Κατά αυτόν τον τρόπο αφήνονται ανέπαφες οι θεάσεις και οι οπτικές μέσα και από τις γειτονικές κατοικίες, βασικό στοιχείο συνύπαρξης με τον υπόλοιπο οικισμό. Ο περιμετρικός τοίχος που υπήρχε διατηρείται και αποτελεί το όριο μεταξύ κτιρίου και σοκακιού και γίνεται αντιληπτός στο πέρασμα του περιπατητή, αποσπασματικά.
Έχει δοθεί μεγάλη έμφαση στην «πέμπτη» όψη δηλαδή σε αυτή των δωμάτων καθώς η κατοικία είναι ορατή από τους γύρω εξώστες και τις βατές ταράτσες. Το φως και οι λευκές κυβιστικές μορφές δημιουργούν ένα διάλογο ορίζοντας τα κενά και τα πλήρη. Η σκιά και η διαδοχή κλειστών και ανοιχτών χώρων πίσω από ένα ψηλό μαντρότοιχο ορίζει τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.
Η ζωή εντός της κατοικίας, του οικισμού, της εσωτερικής αυλής, βρίσκεται στη συνέχεια του υπαίθριου χώρου. Η κατοίκηση στον οικισμό ήταν ουσιαστικά συμβίωση και αυτό αποτυπώθηκε και στην κατοικία. Συμβίωση του καινούριου με το παλιό του άμορφου κτίσματος με το δομημένο της αυλής και το δρόμο, του κρυφού με το εκτεθειμένο, της αρχιτεκτονικής και της απουσίας της.
Δεν πρόκειται για μια «μοντέρνα» τουριστική διάταξη μετάφρασης της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αλλά για ένα διάλογο με την ανθρώπινη κλίμακά και την μυστηριακή πλευρά ενός οικισμού αιώνων. Οι μορφές και οι συσχετισμοί των χώρων αφήνουν ελεύθερη την ανθρώπινη παρουσία και ορίζουν την σύγχρονη κατοίκηση σε ένα παραδοσιακό οικισμό, απαλλαγμένο από μορφολογικά παιχνίδια και αναφορές, όπως γινόταν και με τους παραδοσιακούς τεχνίτες.
Το αφήγημα αυτής της ετερογενούς κατοίκησης παραμένει και είναι σκοπός, όπως γίνεται εδώ και αιώνες σε αυτόν τον οικισμό. Τα επίπεδα της μνήμης εναποτίθενται το ένα πάνω στο άλλο, διατηρώντας την κοινωνική συνοχή μέσα από διαδικασίες αιώνων, ο διάλογος είναι συνεχής μεταξύ κατοίκου και δομημένου περιβάλλοντος. Το Νοέμβριο του 2019 προστέθηκε ένας ακόμη χώρος κατοίκησης στη σύνθετη αλλά και σοφή πολεοδομική οντότητα στην προσπάθεια συνύπαρξης και ένταξης στο προϋπάρχον ανθρωπογενές, δομημένο περιβάλλον.
Το λευκό, κυκλαδίτικο σπίτι παντρεύει την παράδοση με το μοντέρνο, interior design και δημιουργεί το απόλυτο, καλοκαιρινό καταφύγιο.
Αρχιτεκτονική Μελέτη Επίβλεψη : REACT ARCHITECTS – Νατάσσα Δεληγιάννη – Γιώργος Σπυρίδωνος
Συνεργάτης Αρχιτέκτονας Επίβλεψης : Ιωάννης Βάγιας
Στατική Μελέτη : Χρήστος Σμυρνής – Πολ.Μηχανικός
Η/Μ ΜΕΛΕΤΗ : Νίκος Χριστοφυλλάκης – Μηχ.Μηχανικός
Φωτογραφίες : Ηλίας Χανδέλης
Ομάδα μελετης: Ανδρέας Ανδρουλακάκης Τατιάνα Τζαναβάρα – Νικόλ Γεωργοπούλου
