11 βιβλία συγγραφέων που διακρίθηκαν με Νόμπελ Λογοτεχνίας τα τελευταία δέκα χρόνια

Tο φετινό βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας έλαβε η Νοτιοκορεάτισσα Han Kang «για την έντονη ποιητική της πεζογραφία που αντιμετωπίζει ιστορικά τραύματα και εκθέτει την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ζωής», όπως αναφέρεται στο σκεπτικό της Σουηδικής Ακαδημίας.

Μπορεί να μην ήρθε για φέτος στην Ελλάδα μέσω της Έρσης Σωτηροπούλου, η οποία ήταν στα φαβορί για το βραβείο, όμως η συγγραφέας έχει εξασφαλίσει σταθερή παρουσία ψηλά στον χάρτη της παγκόσμιας λογοτεχνικής παραγωγής, με ένα έργο αναγνωρισμένο, στο οποίο αξίζει κανείς να σταθεί και να ανακαλύψει.

Οι κατά καιρούς βραβεύσεις, όλα τα χρόνια από το 1901 που απονεμήθηκε το πρώτο βραβείο Νόμπελ, δείχνουν ότι η επιλογή του τελικού αποδέκτη του μπορεί να σηματοδοτεί και άλλους συμβολισμούς, πολύ συχνά γεωπολιτικούς και όχι μόνο – υπό την απαράβατη βέβαια προϋπόθεση της μεγάλης λογοτεχνικής αξίας του έργου του για την παγκόσμια δημιουργία.

Τα βιβλία συγγραφέων που τιμήθκαν με Νόμπελ Λογοτεχνίας

Η Χορτοφάγος -Kang Han (εκδόσεις Καστανιώτη) 2024

Η βραβευμένη "Χορτοφάγος" είναι μια ιστορία καφκικής σύλληψης που αναπτύσσεται σε τρεις πράξεις. Ένα μυθιστόρημα σαγηνευτικό και αλλόκοτο, βίαιο και αισθησιακό, με το οποίο η ΧανΓκανγκ, από τις δημοφιλέστερες λογοτεχνικές φωνές της Άπω Ανατολής, διερευνά την επιθυμία και την ντροπή, την καταπίεση και την εξουσία.

Υπόθεση: Η ΓιόνγκΧιε και ο σύζυγός της είναι δύο άνθρωποι του μέσου όρου. Εκείνος πηγαινοέρχεται δουλοπρεπώς στο γραφείο του, δεν διακατέχεται από καμία φιλοδοξία. Εκείνη δεν τη χαρακτηρίζει κανένα πάθος, είναι απλώς μια αφοσιωμένη νοικοκυρά. Η μονοτονία του γάμου τους ανατρέπεται όταν η ΓιόνγκΧιε αποφασίζει μια μέρα να μην ξαναφάει κρέας. Δεν δίνει εξηγήσεις. «Είδα ένα όνειρο», αυτό λέει μονάχα.

Πρόκειται για μια μικρή ένδειξη ανεξαρτησίας, η οποία όμως μπορεί να θεωρηθεί ακραία και να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη σε μια χώρα όπως η Νότια Κορέα. Και δεν φτάνει αυτό. Η παθητική αντίσταση της ΓιόνγκΧιε, μια διαδικασία ιδιότυπης μεταμόρφωσης, ξεπερνά κάθε όριο γκροτέσκου. Ποτέ δεν φορούσε με ευχαρίστηση σουτιέν, αλλά τώρα αρχίζει να το κάνει και δημοσίως. Επιπλέον, ονειρεύεται να ζήσει σαν φυτό. Σύσσωμη η οικογένεια θα στραφεί τελικά εναντίον της.

Το άλλο όνομα -Jon Fosse (εκδόσεις Gutenberg) 2023

Ένας από τους πιο ιδιοφυείς ανθρώπους της εποχής μας" (The Daily Telegraph), ο Γιόν Φόσε (γενν. Χάουγκεζουντ 1959) ζει σήμερα στο Grotten, μια κατοικία που παραχωρεί ο βασιλιάς της Νορβηγίας στη σημαντικότερη προσωπικότητα του πολιτισμού της χώρας. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε σαράντα γλώσσες· τα θεατρικά του ανεβαίνουν από σπουδαίους σκηνοθέτες (Τ. Οστερμάγερ, Κλοντ Ρεζί, Πατρίς Σερό). Έχει τιμηθεί με σημαντικά βραβεία και με το βραβείο Ίψεν.

Υπόθεση: «Και με βλέπω που στέκομαι και κοιτάζω...» Τι κοιτάζει και τι σκέφτεται ο ηλικιωμένος ζωγράφος Άσλε, πού, μετά τον θάνατο της γυναίκας του, ζει απομονωμένος στην εξοχή; Τι τον συνδέει με τον αλκοολικό συνονόματό του Άσλε, επίσης ζωγράφο; Πώς μοιράζονται τις σκέψεις τους για την τέχνη, τον Θεό, τον αλκοολισμό, τη φιλία, τον έρωτα, το πέρασμα του χρόνου;

Η ντροπή - Annie Ernaux (εκδόσεις Μεταίχμιο) 2022



Ανέκαθεν είχα την επιθυμία να γράψω βιβλία για τα οποία μου είναι αδύνατον να μιλήσω στη συνέχεια, βιβλία που κάνουν για μένα το βλέμμα του άλλου ανυπόφορο. Αλλά ποια ντροπή να μου προξενήσει η συγγραφή ενός βιβλίου το οποίο επιζητεί να φανεί αντάξιο των όσων βίωσα στα δώδεκά μου χρόνια.

Παράδεισος - Abdulrazak Gurnah  (εκδόσεις Ψυχογιός) 2021

Μια ιστορία ενηλικίωσης και συνάμα μια επική αφήγηση σπάνιου λυρισμού.

Υπόθεση: Ένα δωδεκάχρονο παιδί πουλιέται από τον πατέρα του έναντι χρέους σε έναν πλούσιο έμπορο και από την απλή ζωή της αφρικανικής αγροτικής ενδοχώρας εκτοξεύεται στην πολυπλοκότητα του συναρπαστικού κόσμου των παραλίων, λίγο πριν η Ανατολική Αφρική γίνει θέατρο των λυσσαλέων ανταγωνισμών Γερμανών και Βρετανών αποικιοκρατών για την κατοχή του φυσικού πλούτου της χώρας.

Σ’ αυτόν τον κόσμο, όπου συνυπάρχουν, σε μια ευαίσθητη κοινωνική ισορροπία, μουσουλμάνοι και ανιμιστές μαύροι Αφρικανοί, χριστιανοί ιεραπόστολοι, Ινδοί μέτοικοι και οι πρώτοι άπληστοι Ευρωπαίοι άποικοι, ο νεαρός πρωταγωνιστής, ο Γιουσούφ, θα γνωρίσει τη σκληρότητα και την καλοσύνη, τη βία και τον θάνατο, τη φιλία και τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα, την τυφλή δίψα για κέρδος και την τυχοδιωκτική τόλμη των πλανόδιων εμπόρων της εποχής. Ακολουθώντας τον αφέντη και το καραβάνι του στις πιο απάτητες ορεινές περιοχές, στους οικισμούς των «αγρίων» και στα πολύβουα λιμάνια της Ανατολικής Αφρικής, ο Γιουσούφ θα περιηγηθεί μια χώρα που μαστίζεται από το δουλεμπόριο, τους φυλετικούς πολέμους, τις δεισιδαιμονίες και τις ασθένειες, με φόντο την εδεμική ομορφιά της φύσης. 

Πιστή και ενάρετη νύχτα - Louise Glück (εκδόσεις Στερέωμα) 2020

Μπαίνεις στον κόσμο αυτού του μαγευτικού βιβλίου διαβαίνοντας μια από τις πολλές, ονειρικές του πύλες και κάθε φορά που μπαίνεις βρίσκεσαι στο ίδιο μέρος αν και τα πάντα εκεί μέσα έχουν αναδιαταχθεί. Γυναίκα. Άντρας. Παιδί. Φως και σκοτάδι. Χρόνος άχρονος.

Είναι μια ιστορία περιπέτειας, μια συνάντηση με το άγνωστο, το ατρόμητο ταξίδι ενός ιππότη στο βασίλειο του θανάτου· μια ιστορία του κόσμου που γνώριζες από πάντα, του πρώτου σου αναγνωστικού, του πρώτου παιδικού σου βιβλίου, μόνο που κάθε γνώριμη όψη του ανασκευάζεται και τρεμοφέγγει, σαν το περίγραμμα ενός ονείρου. Είναι μια ιστορία ενιαία, με μέρη, ωστόσο, μεταβλητά, αφηγηματικό πλαίσιο αινιγματικό, τόνο σπαρακτικό. Μια εξομολογητική, βαθιά προσωπική και ταυτόχρονα καθολική διαπραγμάτευση της απώλειας και του πένθους σε όλες τις μορφές τους.

Σύντομο γράμμα για ένα μεγάλο αποχαιρετισμό - Πέτερ Χάντκε (εκδόσεις άγρα) 2019

Με μια πρώτη ανάγνωση το μυθιστόρημα μας δίνει την εντύπωση ταξιδιωτικής περιγραφής· ο αφηγητής, ένας Αυστριακός που μόλις χώρισε απ’ τη γυναίκα του, διασχίζει την Αμερική κατά πλάτος. Με τις τσέπες του γεμάτες ταξιδιωτικές επιταγές (traveller's cheques), ξεκινά από την ανατολική ακτή, από το Πρόβιντενς, και, περνώντας από τη Νέα Υόρκη και τη Φιλαδέλφεια, φτάνει στη Δυτική Ακτή, στο Μπελ Αιρ του Λος Άντζελες. Η γυναίκα του ακολουθεί ξέχωρα την ίδια διαδρομή, για να συναντηθούν προς το τέλος στον Ειρηνικό - και η ένταση μεταξύ τους κορυφώνεται και καταλαγιάζει στις τελευταίες μόλις σελίδες.

Δεν πρόκειται όμως μόνο για ένα ταξίδι στη Νέα Ήπειρο. Ταυτόχρονα ο συγγραφέας μας μιλάει, χωρίς υπαινιγμούς, και για μια προσωπική περιπλάνηση στον υποκειμενικό χώρο των αναμνήσεών του, για μια διστακτική και συνάμα ηθελημένη εξερεύνηση "αυτού του χρόνου και του άλλου", για τα πρώτα του βήματα στον καινούργιο κόσμο της ψυχής του, "μετά το χωρισμό". Τα όρια που χωρίζουν αυτούς τους δύο κόσμους δεν είναι ξεκάθαρα. Τα τοπία τους ωστόσο περιγράφονται με λεπτομέρεια και επιμονή.

Τα βιβλία του Ιακώβ - Όλγκα Τοκάρτσουκ (εκδόσεις Καστανιώτη) 2018

Ένα αναστοχαστικό και μυστικιστικό έργο για την ίδια την ιστορία, τις ανατροπές και τα γυρίσματά της που καθορίζουν τη μοίρα ολόκληρων λαών Στα μέσα του 18ου αιώνα, στον αιώνα του Διαφωτισμού, η σπουδαία συγγραφέας αντικαθρεφτίζει τη σημερινή μορφή ενός μεγάλου τμήματος της Ευρώπης.

Υπόθεση: 1752. Η καστελάνα Καταζίνα Κοσακόφσκα και η συνοδός της, η ποιήτρια Ελζμπιέτα Ντρουζμπάτσκα, φτάνουν στο Ροχάτιν του Ποντόλ. Ένας από τους καλεσμένους στο δείπνο υποδοχής τους είναι ο ιερέας Μπενέντικτ Χμιελόφσκι. Αυτός και η ποιήτρια, άνθρωποι που αγαπούν τα βιβλία, βρίσκουν μια κοινή γλώσσα και ξεκινούν μια συζήτηση την οποία θα συνεχίσουν αργότερα στις επιστολές τους. Λίγο μετά εμφανίζεται εκεί ένας όμορφος και χαρισματικός Εβραίος, ο Ιακώβ Λεϊμπόβιτς Φρανκ.

Ο μυστηριώδης νεοφερμένος από τη Σμύρνη αρχίζει να διαδίδει ιδέες που γρήγορα διχάζουν την εβραϊκή κοινότητα. Για τους μεν ένας αιρετικός, για τους δε ένας σωτήρας, που δεν αργεί να συγκεντρώσει έναν κύκλο αφοσιωμένων μαθητών. Το θέμα είναι ότι η αναταραχή που προκαλεί θα μπορούσε να αλλάξει τον ρου των πραγμάτων.

Η Όλγκα Τοκάρτσουκ αντλεί από την παράδοση του ιστορικού μυθιστορήματος και συγχρόνως το διευρύνει. Προσηλωμένη στη λεπτομέρεια, παρουσιάζει τα δεδομένα της εποχής, από την αρχιτεκτονική ως τις μυρωδιές. Επισκεπτόμαστε μαζί της αρχοντικά αριστοκρατών, καθολικά πρεσβυτέρια και εβραϊκά σπιτικά που προσεύχονται βυθισμένα στη μελέτη των γραφών. Η ίδια υφαίνει την εικόνα της παλιάς Πολωνίας, πριν από τους διαμελισμούς της, όπου συνυπήρχαν διαφορετικές θρησκείες.

Νυχτωδίες - Καζούο Ισιγκούρο (εκδόσεις Ψυχογιός) 2017

Πέντε αριστοτεχνικά γραμμένες ιστορίες, από έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς παγκοσμίως, στις οποίες η μουσική αποτελεί έναν ολοζώντανο χαρακτήρα.

Υπόθεση:Ένας τραγουδιστής, που κάποτε υπήρξε διάσημος και επιθυμεί απελπισμένα να επανέλθει στο προσκήνιο, αφήνει στην άκρη τη μοναδική σιγουριά στη ζωή του... Ένας άνδρας που το αδιαμφισβήτητο γούστο του στη μουσική είναι το μόνο πράγμα που φαίνεται να εκτιμούν πάνω του οι στενοί του φίλοι...

Ένας επίδοξος τραγουδιστής και στιχουργός που άθελά του έχει εμπλακεί στον αποτυχημένο γάμο ενός ζευγαριού που μόλις έχει γνωρίσει...

Ένας χαρισματικός αλλά αδικημένος μουσικός της τζαζ που αφήνει τον εαυτό του να πιστεύει ότι οι πλαστικές επεμβάσεις θα σώσουν την καριέρα του...Ένας νεαρός τσελίστας που ο δάσκαλός του του υπόσχεται ότι θα «ξετυλίξει» το ταλέντο του.
Το πάθος και η αναγκαιότητα ορίζουν τον χώρο που καταλαμβάνει η μουσική στη ζωή αυτών των ανθρώπων και με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο τούς οδηγεί σε ένα ξεκαθάρισμα: άλλοτε κωμικό, άλλοτε τραγικό, άλλοτε απλώς έξω από τα όρια της αντίληψής τους.

Τραγούδια 1962-2001 lyrics, A' τόμος - Bob Dylan (εκδόσεις Ιανός) 2016

Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας -Σβετλάνα Αλεξίεβιτς (εκδόσεις Πατάκη) 2015

H Σβετλάνα Αλεξίεβιτς φωτίζει το στοιχείο της συµµετοχής της Σοβιετικής γυναίκας (Ρωσίδας, Ουκρανής, Λευκορωσίδας, Σιβηριανής κτλ.) στον Β΄ Παγκόσµιο πόλεµο. Πάνω από 500.000 γυναίκες –στην πλειονότητά τους νεαρά κορίτσια, σχεδόν έφηβες– πήραν ενεργό µέρος στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεµο και στις πρώτες γραµµές του µετώπου, όχι µόνον ως νοσοκόµες και τραυµατιοφορείς, αλλά και σε αποκλειστικά έως τότε ανδρικές ειδικότητες: πολυβολήτριες, ελεύθεροι σκοπευτές, αεροπόροι, χειρίστριες βαρέων αντιαεροπορικών και πυροβόλων, απλές τυφεκιοφόροι, ασυρµατίστριες ή αντάρτισσες στα µετόπισθεν του εχθρού.

Κάποιες από τις γυναίκες αυτές, που επέζησαν κι έφτασαν ως τις µέρες µας, και που η συγγραφέας αναζήτησε σε πόλεις, κωµοπόλεις και αποµακρυσµένα χωριά, αφηγήθηκαν τον δικό τους πόλεµο – και το έκαναν µε τρόπο συγκλονιστικό.

Chevreuse - Πατρίκ Μοντιανό (εκδόσεις Πόλις) 2014

Στο Chevreuse, ο νομπελίστας Πατρίκ Μοντιανό εξερευνά τον λαβύρινθο της μνήμης.

Kαλοκαιρινό απόγευμα. Ο Ζαν Μποσμάν βρίσκεται τυχαία στην κοιλάδα Σεβρέζ. Έχει την εντύπωση ότι αναγνωρίζει δρόμους, χωριά, κτίρια. Κι ένα σπίτι όπου έζησε όταν ήταν παιδί. Μέσα από αναδυόμενες αναμνήσεις και όνειρα με μάτια ανοιχτά, ρωτάει τα φαντάσματα μιας ζωής για να ανακαλύψει το μυστήριο αυτού του σπιτιού: άραγε οι τοίχοι του φυλάνε μόνο τους ίσκιους της παιδικής ηλικίας, ή μήπως κρύβουν την αλήθεια για ένα έγκλημα που τελέστηκε μια μέρα μακρινή;

Σαν να απελευθερώνονται από τις αλυσίδες της λήθης, αναβλύζουν πάλι οι στίχοι ενός τραγουδιού, οι εικόνες μιας βραδιάς στο Παρίσι, πρόσωπα, ποιήματα και ονόματα συνδεδεμένα με τη νιότη του.