6+1 υπέροχα βιβλία από γυναίκες συγγραφείς που αξίζει να διαβάσετε
Σε μια εποχή όπου όλα αλλάζουν ταχύτατα, το διάβασμα ενός βιβλίου αποτελεί μια ανακουφιστική σταθερά.
Μυθιστορήματα, δοκίμια και ποίηση ξεκουράζουν το μυαλό μας από τις υποχρεώσεις μιας απαιτητικής καθημερινότητας, και δημιουργούν ψυχικό απόθεμα για τη διαδοχή των ημερών.
Αν ανήκετε σε όσους διαβάζουν φανατικά ή αν απλώς ανατροφοδοτείτε διαρκώς τη λίστα σας με τα «υποψήφια για διάβασμα», αξίζει να συμπεριλάβετε έργα από σπουδαίες γυναίκες συγγραφείς.
Παρακάτω, ακολουθεί μια επιλογή από 6+1 βιβλία γυναικών συγγραφέων από τη εκδοτική παραγωγή του τελευταίου χρόνου.
Antonia S. Byatt -Εμμονή (Εκδόσεις Πόλις)
Περίληψη: Καθώς η μελέτη του έργου του βικτωριανού ποιητή Ράντολφ Χένρι Ας αποτελεί μήλον της έριδος για την ακαδημαϊκή κοινότητα, ο νεαρός ερευνητής Ρόλαντ Μίτσελ ανακαλύπτει μια επιστολή του που απευθύνεται σε μια άγνωστη γυναίκα. Μαζί με την πρωτοπόρο των φεμινιστικών σπουδών, Μωντ Μπέιλι, θα επιχειρήσουν κρυφά να διαλευκάνουν το ερωτικό μυστήριο γύρω από την επιστολή και θα εμπλακούν σε μια διανοητική (αλλά και πραγματική) περιπέτεια.
Ένα από τα πιο ξεχωριστά μυθιστορήματα της βρετανικής λογοτεχνίας μεταφράστηκε φέτος στα ελληνικά από την Κατερίνα Σχινά και έχει ήδη λάβει ενθουσιώδεις κριτικές. Το εθιστικό αυτό μυθιστόρημα, με γλώσσα που ρέει και πλοκή που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον παρά τις 600 και πλέον σελίδες του, θεωρήθηκε λογοτεχνικό επίτευγμα όταν κυκλοφόρησε το 1990. Η μαεστρία με την οποία η Byatt παίζει με τις συμβάσεις και τα θέματα της βικτωριανής λογοτεχνίας, συνδυάζοντάς τα με μια απολαυστικά ειλικρινή ματιά στην πανεπιστημιακή κοινότητα και την λογοτεχνική κριτική και μελέτη και όλο αυτό μέσα από μια αφήγηση πλούσια σε εντάσεις και αναφορές, κάνει την «Εμμονή» μια σπάνια περίπτωση βιβλίου.
Annie Erneaux -Το γεγονός (Εκδόσεις Μεταίχμιο)
Περίληψη: Η αφηγήτρια του βιβλίου (εδώ πρόκειται για την ίδια την Erneaux) ανατρέχει σε ένα τραυματικό γεγονός της ζωής της -την παράνομη έκτρωση που αναγκάστηκε να κάνει όταν έμεινε έγκυος στη γαλλική πόλη Ρουέν, το 1963. Η ντροπή, η απόγνωση, η αγωνία και η απελπισία εναλλάσσονται πίσω από μια επιτακτική ανάγκη της ηρωίδας να φέρει εις πέρας το «σχέδιό» της, χωρίς να χάσει τη ζωή της στη διαδικασία.
Αν και εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2003, το συγκλονιστικό αυτό βιβλίο της Ernaux απέκτησε φέτος μια διπλή και αναπάντεχη αναφορά στην επικαιρότητα. Αφενός η ταινία L'evenement Audrey Diwan, που βασίστηκε στο βιβλίο, απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας και αφετέρου, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανέτρεψε μια απόφαση 50 ετών που νομιμοποιούσε τις αμβλώσεις σε εθνικό επίπεδο, καθιστώντας την έκτρωση δυνάμει παράνομη σε πολλές πολιτείες. Αυτή η ιστορική στροφή προς τα πίσω, «πάγωσε» εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο, κάνοντας τις αφηγήσεις από τις εμπειρίες παράνομων αμβλώσεων εξαιρετικά επίκαιρες. Με την αφοπλιστικά απλή, αλλά ουσιαστική γραφή της, και με τη φεμινιστική ματιά της στον κόσμο, η Ernaux καταφέρνει σε μόλις 112 σελίδες να μετουσιώσει το βίωμα σε λογοτεχνία -μια λογοτεχνία που σου σφίγγει το στομάχι -και κάνει το ατομικό τραύμα να αντηχήσει στο συλλογικό.
Leonora Carrington - Το ακουστικό κέρας (Εκδόσεις Αίολος)
Περίληψη: Η Μάριαν είναι μια βαρήκοη, χορτοφάγος, γεμάτη όρεξη για ζωή παρά τα ενενήντα δύο της χρόνια. Όταν η επιστήθια φίλη της, Καρμέλα, της δωρίζει ένα ακουστικό κέρας, ξαναβρίσκει την ακοή της και έτσι ανακαλύπτει ότι ο γιος της σκοπεύει να τη βάλει σε γηροκομείο. Όταν όμως βρεθεί κλεισμένη σ' αυτό τον αλλόκοτο οίκο ευγηρίας, όπου όλες οι τρόφιμοι μένουν σε οικήματα με περίεργα σχήματα και γευματίζουν κάτω το πονηρό βλέμμα του μυστηριώδους πορτρέτου μιας ηγουμένης, μια νέα πραγματικότητα εγκαινιάζεται για εκείνη.
Η Βρετανο-μεξικανή ζωγράφος και γλύπτρια αλλά και δυναμική φεμινίστρια Carrington θεωρείται ένα από τα ισχυρά γυναικεία «αντίβαρα» στο ανδροκρατούμενο κίνημα του σουρεαλισμού. Η γνωριμία της με τον Μαξ Ερνστ την εισήγαγε στον κόσμο των σουρεαλιστών, αλλά η ίδια βρήκε γρήγορα τη δική της φωνή, δημιουργώντας πίνακες με ονειρικές σκηνές και ανοίγοντας χώρο για τη γυναικεία αφήγηση. Το Ακουστικό Κέρας είναι ένα κλασικό έργο σουρεαλιστικής λογοτεχνίας, όπου η πραγματικότητα είναι μια εύπλαστη συνθήκη μέσα στην ορμητική γλώσσα της Carrington αλλά η γυναικεία εμπειρία είναι ορατή και συμπαγής. Όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο, ο Λουίς Μπουνιουέλ είχε πει ότι «διαβάζοντας το Ακουστικό Κέρας, απελευθερωνόμαστε από την άθλια πραγματικότητα που μας περιβάλλει».
Lucy Fricke -Κόρες (Εκδόσεις Κείμενα)
Περίληψη: Η Μάρθα και η Μπέτυ, φίλες από το Βερολίνο, ξεκινούν για ένα ταξίδι στην Ελβετία. Μαζί τους, στο πίσω κάθισμα ένας ανατρεπτικός πατέρας που φαινομενικά έχει βαρεθεί τη ζωή. Αλλά η ζωή δεν αποτινάζεται έτσι απλά. Κάποιες φορές πρέπει να συνεχίσεις το ταξίδι στην Ιταλία, στην Ελλάδα, όλο και πιο βαθιά στις αβύσσους της ιστορίας σου.
Το έξυπνο χιούμορ και τα σκοτάδια του, οι δύσκολοι πατεράδες και οι πτυχές μιας φιλίας, η φθορά του χρόνου, το αλλόκοτο αλλά και το οικείο συνθέτουν ένα βαθιά ανθρώπινο και ζωντανό μυθιστόρημα που έχει τη μορφή ενός road movie. Πρόκειται για το τέταρτο κατά σειρά μυθιστόρημα της Fricke, το οποίο απέσπασε το Βαυαρικό Βραβείο Βιβλίου το 2018 και με το οποίο η συγγραφέας θα «συστηθεί» για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό σε μετάφραση Τεό Βότσου.
Louise Glück -Χειμωνιάτικες συνταγές από την κοινότητα (Εκδόσεις Στερέωμα)
«Η μέρα και η νύχτα έρχονται
χέρι με χέρι σαν ένα αγόρι και ένα κορίτσι
που στέκονται μόνο για να φάνε άγρια μούρα από ένα
πιάτο
διακοσμημένο με σχέδια πουλιών».
Έτσι ξεκινά το «Ποίημα», το πρώτο από τα 15 ποιήματα αυτής της συλλογής που είναι η 13η κατά σειρά συλλογή από την σπουδαία Αμερικανίδα ποιήτρια Louise Glück. Σε αυτήν, η Glück, με το χαμηλότονο, κουβεντιαστό της ύφος πιο μεστό από ποτέ, ακολουθεί έναν ιδιότυπο κύκλο από τη μέρα στη νύχτα, από τους ζεστούς στους ψυχρούς μήνες του χρόνου, από την μοναξιά στην συντροφιά και από τις αναμνήσεις στο παρόν και τη φθορά.
Η Glück βραβεύτηκε το 2020 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για την αλάνθαστη ποιητική φωνή της, που με λιτή ομορφιά καθιστά την κάθε μοναδική ύπαρξη καθολική». Αξιοποιώντας την αμεσότητα του πεζού λόγου, η ποίηση της Glück αποδεσμεύεται με άνεση από αυτόν και κινείται σε πιο «λοξά» μονοπάτια. Η γραφή της είναι άλλοτε ζεστή και άλλοτε κρύα και το κάθε ποίημα είναι ένα αυτοτελές σύμπαν νοημάτων. «Οι Χειμωνιάτικες συνταγές από την κοινότητα είναι μουσική δωματίου, μια πρόσκληση σ’ εκείνο το προνομιούχο βασίλειο που είναι αρκετά μικρό ώστε να ακούγεται κάθε μεμονωμένο όργανο», διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
Βίβιαν Στεργίου -Δέρμα (Εκδόσεις Πόλις)
«Σου στέλνω δεύτερο ίνμποξ:μια φωτογραφία του χώρου -πέντε βιβλιοθήκες τίγκα στα βιβλία, δύο ποζέρικα φωτιστικά, ένας καναπές. Είμαστε περίπου 23 άτομα. Τρώμε από εφτά κουτιά πίτσες. Πίνουμε από ατελείωτα μπουκάλια κρασί. Εγώ πίνω λίγο. Δεν μου αρέσει εδώ. Σου στέλνω: «"Ακόμα δουλειά; Θα με διαλύσει αυτή η μαλακία"».
Η ζωή των millennials στην διπλή υπόστασή της -την φυσική και την ηλεκτρονική -, οι αγωνίες, η αμηχανία, οι προσδοκίες και οι ματαιώσεις, βρίσκουν θριαμβευτικά το δρόμο τους τόσο στο περιεχόμενο όσο και στον τρόπο γραφής της Βίβιαν Στεργίου. Στη δεύτερη συλλογή διηγημάτων της, η νεαρή συγγραφέας γράφει με ευθύτητα και για μεταπτυχιακούς σε ευρωπαϊκές πόλεις, με τα ποδήλατα και τα λάπτοπ τους (ή χωρίς ποδήλατα και χωρίς λάπτοπ), σε διαμέρίσματα χωρίς θέρμανση, millennials που διαχειρίζονται την ερωτική απόρριψη διαβάζοντας δοκίμια της Αν Κάρσον, μηνύματα στο messenger που μηδενίζουν αποστάσεις (και ενίοτε τις μεγαλώνουν), φοιτητές που ψήνουν μπριζόλες, φιλίες που χάνονται ή συντηρούνται με κόπο, άβολα φλερτ και ακραία μοναξιά. Όλα αυτά, χωρίς να αφήνει απ' έξω ζητήματα όπως η εικόνα του σώματος, το προνόμιο, η έλλειψη εκπροσώπησης, η πατριαρχία και η απλήρωτη γυναικεία εργασία.
Paula Fox -Πρόσωπα σε απόγνωση (Εκδόσεις Gutenberg)
Περίληψη: H Σόφη και ο Ότο Μπέντγουντ είναι ένα ζευγάρι μορφωμένων πλούσιων Αμερικανών που ζουν στο Μπρούκλιν τη δεκαετία του ‘60. Όταν μια γάτα δαγκώνει αναπάντεχα τη Σόφη, η υποψία ότι μπορεί να είναι λυσσασμένη φέρνει το ζευγάρι αντιμέτωπο με την αλήθεια της σχέσης τους αλλά και μια σειρά από ανατροπές της καθημερινότητάς τους όπως την ήξεραν.
Τα «Πρόσωπα σε απόγνωση» θεωρούνται ένα κομβικό μυθιστόρημα του μεταπολεμικού ρεαλισμού και της αμερικάνικης λογοτεχνίας εν γένει, με τον σπουδαίο Τζόναθαν Φράνζεν (που υπογράφει την εισαγωγή) να το θεωρεί «ανώτερο από οποιοδήποτε μυθιστόρημα των συγχρόνων της Fox: του Τζον Απντάικ, του Φίλιπ Ροθ, του Σολ Μπέλοου». Η Fox υιοθετεί μια γραφή εσωτερικής έντασης και χτίζει με αυτήν ένα ολόκληρο μυθιστόρημα όπου τα διαφορετικά επίπεδα της πλοκής «βράζουν» κάτω από μια φαινομενικά ήρεμη επιφάνεια. Σε μεγάλο βαθμό υπαινίσσεται (αλλά και αποκαλύπτει δεξιοτεχνικά) τις ρωγμές του οικοδομήματος πάνω στο οποίο οι ήρωες έχουν χτίσει τις ζωές τους, ανοίγοντάς το από το ατομικό στο κοινωνικό και γράφοντας, τελικά, για μια ολόκληρη εποχή.
