Γκλόρια Στάινεμ: Ποια ήταν η γυναίκα που ύψωσε το ανάστημά της στην βαθιά πατριαρχική κοινωνία των 60s

Το γυναικείο ζήτημα βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της δεκαετίας και μια νέα σειρά του Fox έρχεται να μας θυμίσει την ιστορία της τροπολογίας περί ισότητας των δύο φύλων, που τη δεκαετία του ’70 έλαβε χώρα στις ΗΠΑ. Κι αν η συγκεκριμένη σειρά έχει ως πρωταγωνίστρια την Φίλις Σλάφλι, την συντηρητική συνταγματολόγο που έμεινε γνωστή για τις αντιφεμινιστικές της θέσεις, μια άλλη γυναίκα, η δυναμική δημοσιογράφος και ακτιβίστρια Γκλόρια Στάινεμ συνέβαλε αποφασιστικά στον αγώνα υπέρ δικαιωμάτων των γυναικών.

«Μια γυναίκα χρειάζεται τον άντρα όσο ένα ψάρι χρειάζεται ένα ποδήλατο». «Δεν σας κάνει εντύπωση ότι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου δεν έχω ακούσει ποτέ έναν άνδρα να ζητά συμβουλές για το πώς θα συνδυάσει γάμο και καριέρα;» Αυτές είναι μόνο δυο από τις εμβληματικές φράσεις της Στάινεμ, που πλέον έχει αναγνωριστεί από το αμερικανικό κράτος ως ηγέτιδα και εκπρόσωπος του φεμινιστικού κινήματος στα τέλη της δεκαετίας του 1960.

Η ίδια καταγόταν από μια φτωχή οικογένεια, μεγάλωσε στο Οχάιο και πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, καθώς η μητέρα της αντιμετώπιζε θέματα ψυχικής υγείας, ενώ ο πατέρας της τους εγκατέλειψε. Έτσι από νωρίς πήρε τη ζωή στα χέρια της και αποφάσισε να αγωνιστεί για ένα καλύτερο αύριο. Σπούδασε στο Waite High School, στο Τολέδο και στο Western High School στην Ουάσιγκτον, απ'όπου και αποφοίτησε. Στη συνέχεια παρακολούθησε μαθημάτα στο Smith College, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 1950, θα βρεθεί για δύο χρόνια στην Ινδία ως Chester Bowles Asian Fellow.

Επιστρέφει στις ΗΠΑ, όπου και υπηρέτησε ως διευθύντρια της Ανεξάρτητης Υπηρεσίας Έρευνας, μια οργάνωση που χρηματοδοτείται μυστικά, όπως αποκαλύφθηκε, από τη CIA. Εργάστηκε, ακόμα για να στείλει μη Κομμουνιστές Αμερικανούς φοιτητές στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας το 1959, ενώ το 1960, προσλαμβάνεται από την Warren Publishing ως η πρώτη υπάλληλος του περιοδικού «Help».

Η δράση της ξεκινάει ενεργά το 1962, οπότε και εργάστηκε για το περιοδικό «Esquire» ορθογραφώντας για θέματα αντισύλληψης, που τότε θεωρούνταν ταμπού. Το 1963 συνεργάζεται με το περιοδικό «Show». Τότε αποφασίζει να ξεσκεπάσει τις συνθήκες εργασίας και συγκεκριμένα τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης που αφορούσε στο περιοδικό «Playboy». Για το λόγο αυτό γίνεται «κουνελάκι» και κάνει εξώφυλλο, χρησιμοποιώντας την ομορφιά της για να φέρει στο φως σημαντικές πληροφορίες. Μετά από αυτή της την εμπειρία έγραψε ένα άρθρο που, μεταξύ άλλων, ανέφερε πως: «Διαβάζοντας το «Playboy» νιώθεις σαν Εβραίος που διαβάζει ναζιστικό εγχειρίδιο».

Το 1964 πήρε συνέντευξη από τον Τζον Λένον για το «Cosmopolitan», ενώ το 1969 κάλυψε μια ομιλία για τις εκτρώσεις για το «New York Magazine», το οποίο πραγματοποιήθηκε στο υπόγειο μιας εκκλησίας στο Greenwich της Νέας Υόρκης. Η Στάινεμ αποκάλυψε πως είχε κάνει έκτρωση στο Λονδίνο σε ηλικία 22 ετών και τάχθηκε υπέρ του δικαιώματος των γυναικών να αποφασίζουν για το σώμα τους. Επίσης δημοσίευσε το περιβόητο άρθρο «Μετά τη Μαύρη Δύναμη, η Απελευθέρωση των Γυναικών», κερδίζοντας τον τίτλο της φεμινίστριας ηγέτιδας, αλλά και το δοκίμιο «Πώς Θα Ήταν Αν οι Γυναίκες Νικούσαν» που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Time» και περιέγραφε μια ουτοπική πραγματικότητα ισότητας.

Το 1972 ίδρυσε το φεμινιστικό περιοδικό, «Μs.» μαζί με την Ντόροθι Πίτμαν Χιουζ, που από τις πρώτες μέρες της κυκλοφορίας του πούλησε 300,000 δοκιμαστικά αντίτυπα. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, το «Ms.» είχε λάβει πάνω από 26.000 εγγραφές και πάνω από 20.000 αναγνωστικά γράμματα. Το περιοδικό πουλήθηκε στο Φεμινιστικό Πλειοψηφικό Ίδρυμα το 2001.

Η ακτιβιστική της δράση όμως πέρα από το γυναικείο ζήτημα ήταν πολύπλευρη. Το 1968 υπέγραψε τον όρκο War Tax Protest, υποσχόμενη να αρνηθεί την καταβολή φόρων, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον Πόλεμο του Βιετνάμ.

Το 1984 συνελήφθη μαζί με ορισμένα μέλη του Κογκρέσου και ακτιβιστές των πολιτικών δικαιωμάτων για ανάρμοστη συμπεριφορά έξω από την πρεσβεία της Νότιας Αφρικής, ενώ διαμαρτύρονταν ενάντια στο σύστημα απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής.

Το 1992, συν-ίδρυσε την Choice USA, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που κινητοποιεί και παρέχει συνεχή υποστήριξη στη νεότερη γενιά για την αναπαραγωγική επιλογή. Το 1993 ήταν παραγωγός του ντοκιμαντέρ «Πολλαπλές Προσωπικότητες: Η Αναζήτηση για Θανατηφόρες Αναμνήσεις», που πραγματευόταν την κακοποίηση των παιδιών το οποίο και της απέφερε ένα βραβείο Emmy.

Το 2005, μαζί με την Τζέιν Φόντα, και την Ρόμπιν Μόργκαν συν-ίδρυσαν το Women's Media Center, μια οργάνωση που λειτουργεί «για να κάνει τις γυναίκες ορατές και ισχυρές στα μέσα ενημέρωσης». Σήμερα είναι επίτιμος πρόεδρος του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού κόμματος της Αμερική.

Αν και στο παρελθόν είχε δηλώσει πως «ο γάμος μετατρέπει τις γυναίκες σε μισά πλάσματα και επινοήθηκε από τους άνδρες για να τις διχοτομεί» σε ηλικία 66 χρόνων, παντρεύτηκε τον επιχειρηματία Ντέηβιντ Μπέηλ, πατέρα του ηθοποιού Κρίστιαν Μπέηλ, σε τελετή που έλαβε στο χώρα στο σπίτι της πρώην αρχηγού των Τσερόκι Βίλμα Μανκίλερ, όπου σύμφωνα με το τελετουργικό οι νεόνυμφοι δεν αποκαλούνται «σύζυγοι», αλλά «partners». Φυσικά δεν δέχεται να την αποκαλούν κυρία Μπέηλ, ενώ υποστήριξε την επιλογή της λέγοντας πως πλέον ο γάμος και από νομικής απόψεως έχει γίνει μια ισότιμη σχέση. Βέβαια μέχρι τότε η προσωπική της ζωή ήταν ταραχώδης, είχε αρκετές σχέσεις με πολλούς διάσημους, ενώ εγκατέλειψε τον έρωτα της ζωής της, όταν εκείνος της εξομολογήθηκε ότι τη βλέπει ως «τη μέλλουσα μητέρα των παιδιών του».

Η ζωή της φέτος έγινε και ταινία, «The Glorias» ο τίτλος, σε σκηνοθεσία της Τζούλι Τέιμορ- που βασίστηκε στα απομνημονεύματα της Στάινεμ («My Life on the Road»). Τη σημαντική φεμινίστρια υποδύθηκαν η Τζούλιαν Μουρ, η Αλίσια Βικάντερ, η Λούλου Ουίλσον και η Ράιαν Κίρα Άρμστρονγκ σε διαφορετικές ηλικίες.

Η ογδονταπεντάχρονη Στάινεμ σήμερα τονίζει ότι οφείλει πολλά στις Αφρο-Αμερικανίδες και στις ιθαγενείς γυναίκες που την καθοδήγησαν. «Έμαθα τον φεμινισμό, όπως μπορείτε να δείτε, από μαύρες γυναίκες. Είναι τόσο σημαντικό οι νεαρές γυναίκες και οι μεγαλύτερες, γενιές, άνδρες και γυναίκες να συνεργάζονται, επειδή όλοι έχουμε κάτι διαφορετικό να φέρουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή της.