Εthos: Γιατί κολλήσαμε με την τουρκική σειρά του Netflix -Καμία σχέση με μελοδραματική σαπουνόπερα
Συνήθως όταν ακούμε για μια τουρκική σειρά, το μυαλό μας πηγαίνει κατευθείαν σε μελοδραματικές σαπουνόπερες, αφού τέτοιες είναι οι περισσότερες από όσες τουλάχιστον προβάλλονται στη χώρα μας.
Το «Ethos», όμως, -ο τουρκικός τίτλος του είναι «Bir Başkadır», που σημαίνει «είναι κάτι άλλο»-, που προβάλλεται από την πλατφόρμα του Netflix-, πράγματι κάνει τη διαφορά και ήδη έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις στη γείτονα χώρα.
Εδώ, λοιπόν, δεν θα δούμε κολασμένους έρωτες, δολοπλοκίες, αιμομιξίες, ίντριγκες και πάθη, αλλά κανονικούς ανθρώπους που καλούνται να ζήσουν και να αντέξουν την καθημερινότητά τους μέσα σε έναν εθνικό διχασμό. Η μόνη σύνδεση των ηρώων στο «Ethos» με τις σαπουνόπερες είναι ότι τις παρακολουθούν.
Από τη μια, λοιπόν, έχουμε τη νεαρή Μεριέμ (την υποδύεται με μοναδική αθωότητα και σπιρτάδα η Oyku Karayel), που φοράει μαντίλα, ακολουθεί πιστά τις εντολές του Ισλάμ και εμπιστεύεται με κλειστά τα μάτια τον Χότζα. Η Μεριέμ ζει με τον αυταρχικό αδερφό της, που ανήκε στις Ειδικές Δυνάμεις του τουρκικού στρατού αλλά, πλέον, δουλεύει ως πορτιέρης σε νυχτερινό κλαμπ, και την καταθλιπτική με τάσεις αυτοκτονίας σύζυγό του, μέχρι που αρχίζει να λιποθυμάει χωρίς κανένα προφανή λόγο.
Οι εξετάσεις που κάνει στο νοσοκομείο δεν δείχνουν κανένα παθολογικό πρόβλημα, οπότε οι γιατροί τής επιβάλλουν να δει μια ψυχολόγο. Εκείνη με τη σειρά της, μια ανεξάρτητη και μορφωμένη γυναίκα, που προφανώς ανήκει στους κεμαλιστές, ακολουθεί τον δυτικό τρόπο ζωής, αισθάνεται περίεργα με τη μαντίλα της ασθενούς της και θέλει να σταματήσει τις συνεδρίες μαζί της, γεγονός που αναφέρει στη δική της ψυχαναλύτρια.
Γύρω από αυτές τις δύο γυναίκες που η καθεμιά εκπροσωπεί μια κοινωνική τάξη, αλλά και μια ιδεολογική και θρησκευτική τοποθέτηση, ο θεατρικός σκηνοθέτης και σεναριογράφος Berkun Oya ξετυλίγει τις παράλληλες διαδρομές δύο κόσμων, που ζουν στη ίδια πόλη, την Κωνσταντινούπολη.
Φτιάχνει, λοιπόν, ένα μωσαϊκό ενδιαφέροντων χαρακτήρων -από την ομοφυλόφιλη κόρη του Χότζα, τον εργένη αστό στο σπίτι του οποίου δουλεύει ως καθαρίστρια η Μεριέμ, την κουρδική οικογένειά της συντρόφου του, -που αντικατοπτρίζουν το πραγματικό πρόσωπο της Τουρκίας και μάλιστα σε μια εποχή που η λογοκρισία λόγω της κυβέρνησης του Ερντογάν έχει γίνει καθημερινή συνήθεια.
Αν και τελικά ο Oya δεν προλαβαίνει να εμβαθύνει στα σημαντικά ζητήματα που ανοίγει, πολλά εκ των οποίων, όπως για παράδειγμα το κουρδικό, αντιμετωπίζονται αρκετά επιφανειακά, καταφέρνει κρατώντας τις ισορροπίες να αποκαλύψει πως τελικά το πρόβλημα της χώρας δεν είναι ότι υπάρχουν δυο διαφορετικές πλευρές, αλλά ότι η καθεμία αρνείται πεισματικά να ακούσει την αλήθεια του «άλλου στρατοπέδου», προτείνοντας τελικά τη συμφιλίωση και την ανοχή ως μοναδική λύση.
Άλλωστε και οι δυο πλευρές, όπως και οι ηρωίδες του, βασανίζονται με τον ίδιο τρόπο από τις εσωτερικές τους συγκρούσεις και αγωνίες. Ταυτόχρονα, με ευαισθησία προσεγγίζει το θέμα της ψυχικής υγείας, που ακόμα και σήμερα στην Τουρκία φαίνεται πως θεωρείται ταμπού, αλλά και τη θέση της γυναίκας στον ισλαμικό κόσμο, χωρίς να γίνεται ποτέ καταγγελτικός και αφοριστικός.
Επηρεασμένος σαφώς από το ιρανικό κινηματογράφο, ο Τούρκος δημιουργός επιμένει στις σχέσεις των προσώπων και στον εσωτερικό τους κόσμο. Αρκετά συχνά αυτό ίσως λειτουργεί εις βάρος της δράσης, μιας και πολλές σκηνές κρατούν πολύ παραπάνω όσο αντέχει ο τηλεοπτικός χρόνος, όμως, οι μεστοί και καλογραμμένοι διάλογοι φωτίζουν με γλυκόπικρο χιούμορ το κεντρικό θέμα του που δεν είναι άλλο από την ίδια του τη χώρα.
Τα πρόσωπα στο «Εthos» μιλάνε πολύ, προσπαθούν να επικοινωνήσουν, κι, ίσως, αυτό για τον Oya είναι το «μυστικό» που θα γεφυρώσει το χάσμα. Κι ενώ η κυβέρνησή του σήμερα έχει επιβάλει τη σιωπή, εκείνος τολμάει να μιλήσει ανοιχτά, προτείνοντας και στους συμπατριώτες του να κάνουν το ίδιο, χωρίς προκαταλήψεις.
