90 χρόνια από την κατασκευή του μνημειώδους Φράγματος του Μαραθώνα
Το πολυτιμότερο αγαθό που απολαμβάνει σήμερα ο άνθρωπος, το νερό, θεωρείται πλέον δεδομένο. Ωστόσο, μικρές μάχες έπρεπε να δοθούν για να είμαστε πλέον σε θέση να ανοίγουμε τη βρύση και σε ελάχιστα δευτερόλεπτα να απολαμβάνουμε ένα δροσερό ποτήρι νερό.
Ως αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας και ρηξικέλευθο έργο για τα ελληνικά -αλλά και για τα διεθνή- δεδομένα της εποχής, το Φράγμα του Μαραθώνα αποτελεί μια μνημειώδης και ιστορικής σημασίας κατασκευή για την Ελλάδα, η οποία συνέβαλε στη διαμόρφωση του σύγχρονου συστήματος ύδρευσης, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.
Πρόκειται για ένα σπουδαίο κομμάτι του ελληνικού πολιτισμού, ένα ορόσημο που σηματοδοτεί την έναρξη του εκσυχρονισμού της Ελλάδας, ύστερα από τον Ά Παγκοσμίου Πολέμου.
Με αφορμή τον εορτασμό των 90 χρόνων από τα εγκαίνια των σπουδαίων έργων κατασκευής του Φράγματος, καθώς και της τεχνητής Λίμνης του Μαραθώνα, η ΕΥΔΑΠ για πρώτη φορά παρουσιάζει τεκμήρια από το Ιστορικό της Αρχείο, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση, σπουδαίας ιστορικής και εκπαιδευτικής σημασίας, την οποία αξίζει να επισκεφτούν μικροί και μεγάλοι. Μάλιστα, αξίζει να σημειώσουμε ότι η είσοδος είναι ελεύθερη.
Το πρόβλημα της λειψυδρίας που ήρθε να λύσει το Φράγμα του Μαραθώνα
Ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η χώρα από τα αρχαία ακόμα χρόνια ήταν εκείνο της λειψυδρίας, καθώς τα επιφανειακά νερά ήταν πάντα λιγοστά, ενώ η υδροδότηση της πόλη γινόταν από πηγές, πηγάδια, κρήνες και δεξαμενές όπου συγκεντρωνόταν βρόχινο νερό. Στα τέλη του 19ου αιώνα κατασκευάστηκαν μικρά υδραγωγεία, που προσπάθησαν να δώσουν λύση στο πρόβλημα ύδρευσης της χώρας, ωστόσο χωρίς ουσιαστική επιτυχία. Οι κάτοικοι της Αθήνας κάλυπταν ανεπαρκώς τις καθημερινές ανάγκες για νερό, μέσα από τις 55 δημοτικές βρύσες που υπήρχαν στην πόλη ή αγοράζοντας νερό από τους περίφημους νερουλάδες, οι οποίοι μετέφεραν και πουλούσαν νερό! Φανταστείτε σήμερα να χρειαζόταν να περιμένετε τον νερουλά για να μαγειρέψετε ή -το πιο απλό- να ξεδιψάσετε...
Η Ελληνική Εταιρεία Υδάτων διαφημίζεται μέσω της τοποθέτησης πιδάκων νερού στην τελετή των εγκαινίων/ Φωτογραφία: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ
Μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την αύξηση του πληθυσμού της Αθήνας, η υδροδότηση της Αθήνας αποτελούσε επιτακτική ανάγκη. Το βήμα που σηματοδότησε την έναρξη του σύγχρονου συστήματος ύδρευσης, δίνοντας επιτέλους τέλος στο αιώνιο πρόβλημα λειψυδρίας στη χώρα έγινε στις 23 Δεκεμβρίου 1924, όταν υπογράφηκε η Σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, της Αμερικανικής Εταιρείας ULEN και της Τράπεζας Αθηνών.
Τον επόμενο καιρό, ξεκινά η κατασκευή των πρώτων σύγχρονων έργων ύδρευσης στην περιοχή της Πρωτεύουσας, η οποία θα αλλάξει εντελώς και για πάντα την καθημερινότητα των Αθηναίων χαρίζοντάς τους μια πιο εύκολη πρόσβαση στο πολυτιμότερο αγαθό στον κόσμο, το νερό.
Το πρώτο σπουδαίο έργο ήταν η κατασκευή του περίφημου και εμβληματικού Φράγματος του Μαραθώνα, η οποία ξεκίνησε το 1926, με τα επίσημα εγκαίνια να πραγματοποιούνται τρία χρόνια αργότερα, το 1929, παρουσία ιστορικών προσωπικοτήτων της εποχής, όπως ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Ελευθέριος Βενιζέλος.
Αυτό που, μεταξύ άλλων, αξίζει οπωσδήποτε ν’ αναφέρουμε είναι ότι το Φράγμα είναι επενδεδυμένο με πεντελικό μάρμαρο, όμοιο με αυτό του Παρθενώνα -στοιχείο που το καθιστά μοναδικό σε παγκόσμιο επίπεδο! Η κατασκευή του Φράγματος (ύψους 54 μέτρων και μήκους 285 μέτρων) δημιούργησε την τεχνητή Λίμνη του Μαραθώνα, στο σημείο της συμβολής των χειμάρρων Χαράδρου και Βαρνάβα.
Σύμφωνα με τη σύμβαση η ULEN αναλάμβανε την κατασκευή, τη συντήρηση και εκμετάλλευση των έργων ύδρευσης Αθηνών, Πειραιώς και Περιχώρων. Για την εκμετάλλευση των έργων ιδρύθηκε η Ανώνυμος Εταιρεία των Υδάτων των Πόλεων Αθηνών- Πειραιώς και Περιχώρων (ΑΕΕΥ).
Η κατασκευή της Σήραγγας Μπογιατίου
Φυσικά, έπρεπε να δοθεί λύση και στη μεταφορά του νερού από τη Λίμνη του Μαραθώνα προς στην Αθήνα. Για τον σκοπό αυτό, κατασκευάστηκε η Σήραγγα Μπογιατίου, με μήκος 13,4 χλμ, η οποία μετέφερε ακατέργαστο νερό μέσω σωληνωτού αγωγού, στις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Νερού, στο Γαλάτσι και από εκεί διοχετευόταν μέσω του νέου δικτύου. Τον Ιούνιο του 1931 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νέου συστήματος ύδρευσης. Μια νέα εποχή για τη σύγχρονη Ελλάδα μόλις ξεκινούσε!
«Η Μεγάλη Πρόκληση: 90 χρόνια Φράγμα Μαραθώνα»
Για να μάθετε περισσότερα για την πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία του δικτύου ύδρευσης και την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα, αξίζει να επισκεφτείτε την εξαιρετική έκθεση «Η Μεγάλη Πρόκληση: 90 χρόνια Φράγμα Μαραθώνα» στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», όπου παρουσιάζεται για πρώτη φορά υλικό από το πλούσιο ιστορικό αρχείο της ΕΥΔΑΠ. Μέσα από τα εκθέματα, οι επισκέπτες κάνουν ένα ενδιαφέρον ταξίδι στον χρόνο, κερδίζοντας παράλληλα πολύτιμες, ιστορικές γνώσεις.
Η έκθεση, η οποία είναι ιδανική για μικρούς και μεγάλους, βασίζεται σε τρεις κεντρικές θεματικές ενότητες, περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό, αρχιτεκτονικά σχέδια και χάρτες (σε έντυπη και ψηφιακή παρουσίαση), έγγραφα τεκμήρια και αντικείμενα, όπως εργαλεία χρήσης της κατασκευής και της καθημερινής ζωής του Φράγματος του Μαραθώνα στα τέλη της δεκαετίας 1920, τρισδιάστατη αναπαράσταση της κατασκευής του Φράγματος του Μαραθώνα και κινηματογραφική ταινία μικρού μήκους.
Info: Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος).
Η ΕΥΔΑΠ, ανταποκρινόμενη στη μεγάλη προσέλευση και στο έντονο ενδιαφέρον του κοινού για την Επετειακή Έκθεση «Η Μεγάλη Πρόκληση: 90 Χρόνια Φράγμα Μαραθώνα», ανακοινώνει την παράτασή της έως την Κυριακή 29 Μαρτίου 2020.
Ακολουθήστε την ΕΥΔΑΠ στα social media: Facebook, Instagram και Twitter.