Πρεμιέρες: Ο Μπράντλεϊ Κούπερ συναντά την Κέιτ Μπλάνσετ στο «Μονοπάτι των Χαμένων Ψυχών»

Αυτή την εβδομάδα, o Mπράντλεϊ Κούπερ συναντάει την Κέιτ Μπλάνσετ στο «Μονοπάτι των Χαμένων Ψυχών» του Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο, ένας Παλαιστίνιος ψαράς ζει τη δική του ιστορία αγάπης στη Λωρίδα της Γάζας, ενώ οι αριστουργηματικές «Σκηνές από έναν γάμο» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν επανακυκλοφορούν σε νέες αποκατεστημένες κόπιες.

Το μονοπάτι των χαμένων ψυχών (Nightmare alley)

Σκηνοθεσία: Γκιγιέρμο ντελ Τόρο

Παίζουν: Γουίλεμ Νταφόε, Μπράντλεϊ Κούπερ, Κέιτ Μπλάνσετ, Πολ Άντερσον, Ρούνεϊ Μάρα, Τόνι Κολέτ

Περίληψη: Ένας φιλόδοξος ακροβάτης τσίρκου, με ταλέντο στη χειραγώγηση των ανθρώπων, δημιουργεί δεσμό με μία γυναίκα ψυχίατρο, η οποία είναι ακόμα πιο επικίνδυνη από εκείνον.

Ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο διασκευάζει το ομότιτλο μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Λίντσεϊ Γκρέιαμ, που κυκλοφόρησε το 1946 και έγινε ταινία από τον Έντμουντ Γκούλντινγκ, με πρωταγωνιστή τότε τον Τάιρον Πάουερ.

Ο Στάντον Καρλάιλ, ευφυής αλλά και άτυχος, πιάνει δουλειά σε ένα τσίρκο. Εκεί θα γνωρίσει την ευαίσθητη Μόλι και θα την ερωτευτεί, θα μάθει την τέχνη της χειραγώγησης από τον αλκοολικό Πιτ και τη σύζυγό του, το μέντιουμ Ζίνα, θα ανακαλύψει πώς ένας άνθρωπος μεταμορφώνεται σε ζώο από τον σατανικό διευθυντή του θιάσου και θα αναπτύξει την ικανότητα να διαβάζει τις σκέψεις των ανθρώπων. Έτσι, πείθει τη Μόλι να τον ακολουθήσει, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, που για τον Στάντον ισοδυναμεί με χρήματα και δύναμη. Γρήγορα θα καταφέρει να γίνει διάσημος πνευματιστής, όμως η συνάντησή του με μια επικίνδυνη ψυχολόγο θα τον οδηγήσει σε σκοτεινές διαδρομές. Στην προσπάθειά του να εξαπατήσει έναν μεγιστάνα, υποσχόμενος ότι θα τον φέρει σε επαφή με τη νεκρή σύζυγό του, ο Στάντον θα έρθει αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό.

Ο Γκιγιέρμο Nτελ Τόρο αυτή τη φορά δοκιμάζεται σε ένα είδος εντελώς διαφορετικό από αυτό που μας έχει συνηθίσει, δηλαδή την αφήγηση μιας ρεαλιστικής ιστορίας, που φλερτάρει με την τραγωδία και την καφκική αλληγορία. Χωρίς όμως το μεταφυσικό στοιχείο που τον χαρακτηρίζει, ο Μεξικανός δημιουργός μοιάζει έξω από τα νερά του και το αποτέλεσμα είναι μια καλά δομημένη μεν ταινία, που γρήγορα ξεθωριάζει στη μνήμη. Ο παραμυθένιος και γροτέσκ κόσμος του τσίρκου είναι ίσως το μόνο που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του Ντελ Τόρο και σε αυτό το κομμάτι πραγματικά δείχνει τη σκηνοθετική του μαεστρία, κινηματογραφώντας τους χώρους του με κάθε δυνατό τρόπο, δημιουργώντας μια αίσθηση μυστηρίου και απειλής.

Όλα όμως αρχίζουν να χάνουν το ενδιαφέρον τους, όταν ο Στάντον και μαζί και η κάμερα βγαίνουν στον πραγματικό κόσμο. Εκεί όλοι οι χαρακτήρες μοιάζουν χάρτινοι -ειδικά ο ρόλος της Μπλάνσετ φλερτάρει με την καρικατούρα της femme fatale, αν και η σπουδαία ηθοποιός καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να του προσδώσει κύρος –οπότε κι η πορεία της καταστροφής του Στάντον, που θυμίζει σε σημεία τον σαιξπηρικό Μάκβεθ, αναλώνεται σε καλοφτιαγμένες πλην άνευρες σκηνές, που δεν απογειώνονται. Η καλή αναπαράσταση της εποχής και η προσεγμένη παραγωγή δεν σώζουν την κατάσταση και ο Ντελ Τόρο μοιάζει πραγματικά αμήχανος να διεισδύσει στον εσωτερικό κόσμο του ήρωά του -τους υπόλοιπους απλώς τους εγκαταλείπει στην τύχη τους- πειραματιζόμενος τελικά με ένα ύφος που δεν είναι του γούστου του, ούτε και του δικού μας.

Γάζα, αγάπη μου (Gaza Mon Amour)

Σκηνοθεσία: Αράμπ και Ταρζάν Νασέρ

Παίζουν: Σαλίμ Ντου, Ιάμ Αμπάς, Μάισα Αμπντ Ελχαντί, Τζόρτζ Ισκαντάρ

Περίληψη: Ο Ίσα, ένας εξηνταπεντάχρονος ψαράς στη Γάζα, είναι κρυφά ερωτευμένος με τη Σιχάμ. Πάνω που είναι έτοιμος να της εξομολογηθεί τα αισθήματά του, ένα αρχαίο άγαλμα του θεού Απόλλωνα πιάνεται στα δίχτυα του, μπλέκοντάς τον σε μπελάδες, καθώς η Χαμάς θέλει πάση θυσία να αποκτήσει τον πολύτιμο θησαυρό.

Μια γλυκόπικρη δραμεντί, εμπνευσμένη από μια αληθινή ιστορία που συνέβη στη Γάζα το 2014.

Το περιστατικό που ενέπνευσε τους αδελφούς Νάσερ ήταν η υπόθεση ενός ψαρά, ο οποίος βρήκε ένα αρχαιοελληνικό άγαλμα του Απόλλωνα στη θάλασσα. Η Χαμάς το κατάσχεσε αμέσως και άρχισε να ψάχνει αγοραστή, ελπίζοντας να εξασφαλίσει αρκετά χρήματα για να λύσει τις οικονομικές δυσκολίες της χώρας. Κανείς όμως δεν ξέρει τι συνέβη στο άγαλμα. Κάποιοι λένε ότι πουλήθηκε και μετά καταστράφηκε σε μια εναέρια επίθεση.

Στην ιστορία των Παλαιστίνιων δημιουργών, ο Ίσα, ένας συντηρητικός, πιστός στις παραδόσεις άνδρας, είναι κρυφά ερωτευμένος με μια γυναίκα, την Σιχάμ, που εργάζεται ως μοδίστρα στην αγορά. Εκείνη με τη σειρά της, μαζί με την προοδευτική κόρη της, έχουν καταλάβει τα συναισθήματά του και παίζουν μαζί του. Όταν όμως εκείνος βρίσκει στα δίχτυα  του ένα άγαλμα του Απόλλωνα, που οι αστυνομικές αρχές δεν θέλουν να αποκαλούν Θεό, γιατί είναι προσβλητικό, θεωρεί πως η τύχη του χαμογέλασε. Σύντομα θα βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα, όμως τελικά ο φτερωτός θεός του έρωτα φαίνεται πως μπορεί να κάνει το θαύμα του, ακόμα και στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι ταινίες για την Παλαιστίνη είναι σχεδόν πάντα βαθιά πολιτικές, συχνά καταγγελτικές και πολλάκις σκληρές. Οι αδερφοί Νάσερ όμως επιλέγουν έναν διαφορετικό δρόμο για να μιλήσουν για τα όσα συμβαίνουν σε αυτήν τη μικρή έκταση γης, που αποτελεί πρώτο θέμα στα δελτία ειδήσεων όλου του πλανήτη. Μέσα από το χαριτωμένο ρομάντζο αυτού του καλοκάγαθου ψαρά και τις περιπέτειές του, που ξεκινούν από ένα αρχαίο άγαλμα, καταγράφουν με λυρισμό την καθημερινότητα της Γάζας, υπαινικτικά μιλούν για το δράμα των κατοίκων της, αλλά και για τις ελπίδες τους και αποτυπώνουν το παρανοϊκό χάος της γραφειοκρατίας και του συστήματος, δείχνοντας πως, τελικά, οι απλοϊκές συμπτώσεις  μπορεί να καταλήξουν σε εφιάλτες.

Αντισταθμίζοντας συχνά το δραματικό υπόβαθρο με χιούμορ, εστιάζουν στα βλέμματα των πρωταγωνιστών τους (θα δείτε την Ιάμ Αμπάς γνωστή από το «Succession, αλλά και τον «Αλ-Φαγιέντ» του «Crown»), και με ευαισθησία μεταμορφώνουν τον Ίσα σε έναν πραγματικό επαναστάτη, που διεκδικεί το δικαίωμα να αγαπάει παρά τις αντιξοότητες, την ηλικία του και τη σκληρή πραγματικότητα της Γάζας, καταλήγοντας σε ένα ανορθόδοξο happy end, που τολμάει να είναι αισιόδοξο κόντρα σε όλους, ακόμα και στον άνεμο.

Έρημη Χώρα (The Wasteland)

Σκηνοθεσία: Αχμάντ Μπαχραμί

Παίζουν: Τουράζ Αλβάντ, Αλί Μπαγκερί, Ματζίντ Φαρχάνγκ

Περίληψη: Σε ένα απομακρυσμένο παραδοσιακό εργοστάσιο οικοδομικών υλικών ο επιστάτης Λοτφολά αποτελεί για χρόνια τον επιτυχημένο ενδιάμεσο ανάμεσα στον ιδιοκτήτη του και στους εργάτες, ένα πειθήνιο όργανο έτοιμο να κατευνάσει οποιαδήποτε αντίδραση. Όταν ανακαλύπτει ότι ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου σκοπεύει να το κλείσει και να αφήσει τους εργάτες στον δρόμο, θα αναγκαστεί για πρώτη φορά να πάρει μια διαφορετική θέση, για να προστατέψει τη γυναίκα με την οποία είναι ερωτευμένος.

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ιρανού Αχμάντ Μπαχραμί, που κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο τμήμα Orizzonti και το Βραβείο Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου Fipresci στο Φεστιβάλ Βενετίας.

Ο Λατφολά, στα σαράντα του χρόνια, το μόνο που ξέρει να κάνει είναι να φτιάχνει τούβλα. Δουλεύοντας ως επιστάτης, φροντίζει να λειτουργεί στην εντέλεια ένα μικρό εργοστάσιο, ενώ παράλληλα είναι ερωτευμένος με μια εργάτρια, τη Σαρβάρ. Όταν το αφεντικό τους, πιεσμένο από τις καινούργιες συνθήκες, αποφασίζει να κλείσει την επιχείρηση, μιας και οι πελάτες προτιμούν πια καινούργια υλικά, όπως το τσιμέντο, αναλαμβάνει τον δύσκολο ρόλο του διαμεσολαβητή. Στην αρχή, συγκεντρώνει τους εργάτες που έχει υπό την επίβλεψή του και τους ζητάει να κάνουν υπομονή. Όταν όμως ο ιδιοκτήτης τους φωνάζει  και τους ανακοινώνει ότι το εργοστάσιο κλείνει, ο Λατφολά πρέπει να υπερασπιστεί τη μόνη δουλειά που ξέρει να κάνει, αλλά και τη γυναίκα που αγαπά.

Μαθητής του Κιαροστάμι, ο Αχμέντ Μπαχραμί σε αντιδιαστολή με τον ωμό ρεαλισμό του Ιρανικού σινεμά, αφηγείται μια ιστορία ταξικών ανισοτήτων, ακολουθώντας το ποιητικό ύφος του Κουροσάβα και του Μπέλα Ταρ. Ο Ιρανός δημιουργός, χωρίς να φοβάται την επανάληψη και τη μονοτονία των πλάνων, αποτυπώνει τη ρουτίνα και την καθημερινότητα των εργατών, αλλά και την κατάρρευση ενός παλαιού κατεστημένου, που μπορεί να έχει ακόμα και το πρόσημο μιας παράδοσης αιώνων.

Μέσα σε αυτή τη συνθήκη, ο Μπαχραμί χρησιμοποιεί ως σύμβολο τον μικρόκοσμο ενός εργοστασίου που παρακμάζει, για να μιλήσει για την πατρίδα του, που ταλανίζεται κάτω από ένα Θεοκρατικό καθεστώς κι από ένα ανάλγητο σύστημα, αφηγούμενος τελικά την ιστορία μιας έρημης χώρας. Ασπρόμαυρα πλάνα, αργόσυρτα τράβελινγκ και πυκνές σιωπές συνθέτουν το πορτρέτο ενός παρελθόντος που αναζητά μανιασμένα έναν λόγο ύπαρξης στο παρόν, με κεντρικό άξονα έναν καταραμένο έρωτα.

Παίζεται ακόμα:

Latin Noir

Σκηνοθεσία: Ανδρέας Αποστολίδης

Περίληψη: Ο σκηνοθέτης και συγγραφέας Ανδρέας Αποστολίδης ταξιδεύει με την κάμερά του στο Μεξικό, την Κούβα, το Περού, τη Χιλή και την Αργεντινή, ώστε να εντοπίσει τους λόγους που το latin noir εξελίχθηκε σε ένα από τα δυναμικότερα είδη στην παγκόσμια λογοτεχνία.

Ντοκιμαντέρ του Ανδρέα Αποστολίδη, που αναζητά τη σύνδεση ανάμεσα στις αυταρχικές κυβερνήσεις και το αστυνομικό μυθιστόρημα στη Λατινική Αμερική.

Η ταινία διερευνά πώς μια νέα γενιά συγγραφέων οδηγήθηκε στη συγγραφή νουάρ ιστοριών μυστηρίου, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει την κρατική βία, την αυξημένη εγκληματικότητα και τις συνεχείς παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο Αποστολίδης, διακεκριμένος στον χώρο της αστυνομικής λογοτεχνίας, ταξιδεύει στην Αργεντινή, στη Χιλή, στο Μεξικό, στην Κούβα και στην Ισπανία, με σκοπό να μελετήσει τα ίχνη του έργου και της ζωής των διάσημων συγγραφέων Λεονάρντο Παδούρα, Λούις Σεπούλβεδα, Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ, Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, Γκιγιέρμο Όρσο και Κλαούντια Πινιέιρο.

Από το Μπουένος Άιρες, στο Σαντιάγο, την Πόλη του Μεξικού, την Αβάνα και τη Λίμα, οι ήρωες των αστυνομικών μυθιστορημάτων -ανεξάρτητοι ντετέκτιβ, δημοσιογράφοι, εισαγγελείς- γίνονται μάρτυρες και ξεναγοί ενός κόσμου που μεταμορφώνεται ριζικά μέσα από επαναστάσεις, πραξικοπήματα, εμφύλιους πολέμους, οικονομικές κρίσεις και κοινωνικές ανατροπές. Ο Αποστολίδης, καταγράφοντας μια συγκλονιστική και ακόμα εν εξελίξει ιστορία μνήμης, επιβίωσης και μεταμόρφωσης, φωτίζει παράλληλα τη διαδικασία της γραφής, σαν καθρέφτη και αντίδοτο στην πραγματικότητα και μας θυμίζει πως η λογοτεχνία έχει τη δύναμη, να αντισταθεί στα απολυταρχικά καθεστώτα και να αντιμετωπίσει με θάρρος, φαντασία, ακόμα και με χιούμορ τις πιο τραυματικές στιγμές.

Η πολύχρονη μελέτη και έρευνα του Αποστολίδη για το νουάρ της Λατινικής Αμερικής συνοδεύεται και από την έκδοση ενός βιβλίου, με τίτλο «Λάτιν Νουάρ: Η Λατινική Αμερική μέσα από τους συγγραφείς και τις αστυνομικές ιστορίες τους», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα.

Επαναπροβολή:

Σκηνές από ένα γάμο (Scener ur ett aktenskap)

Σκηνοθεσία: Ίνγκμαρ Μπέργκμαν

Παίζουν: Λιβ Ούλμαν, Έρλαντ Γιόζεφσον, Μπίμπι Άντερσον

Περίληψη: Η ιστορία της σχέσης ενός ζευγαριού σε διάστημα εικοσαετίας.

Το αριστούργημα του μεγάλου Σουηδού δημιουργού, που έθεσε τις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ συζύγων και εραστών κάτω από ένα νέο πρίσμα. 

Η ταινία αποτελείται από έξι μέρη, στα οποία ο σκηνοθέτης αφηγείται την ιστορία της σχέσης ενός ζευγαριού σε διάστημα είκοσι χρόνων. Τα πράγματα μοιάζουν ιδανικά, σχεδόν ψεύτικα για τους πρωταγωνιστές: εκείνος είναι καθηγητής πανεπιστημίου, εκείνη δικηγόρος, με ειδίκευση στα διαζύγια. Έχουν χρήματα, κοινωνική υπόληψη, επιτυχημένες σταδιοδρομίες, δεν τους λείπει φαινομενικά τίποτα –ο γάμος τους παραείναι τέλειος.

Ο Μπέργκμαν όμως σταδιακά αρχίζει να αποσυνθέτει τον παράδεισό τους. Η σχέση τους αρχίζει να φθίνει και η επίσκεψη ενός φιλικού τους ζευγαριού, που είναι στα πρόθυρα του διαζυγίου, προοικονομεί τον δικό τους χωρισμό. Όταν τελικά ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, θα διαπιστώσουν πως τα νέα πρόσωπα στις ζωές τους δεν τούς γεμίζουν το κενό.

Οι «Σκηνές από έναν γάμο» είναι η ακτινογραφία μιας σχέσης, με τον μοναδικό τρόπο του μεγάλου ανατόμου της ανθρώπινης ψυχής Μπέργκμαν, που αποτύπωσε τις εσωτερικές συγκρούσεις των ηρώων του, μιλώντας ειλικρινά για την αγάπη, το πάθος, τον έρωτα, την εξάρτηση, την απιστία και την ελευθερία.

Το φιλμ είχε τόσο μεγάλο αντίκτυπο στην εποχή του, ώστε θεωρήθηκε υπεύθυνο για την αύξηση του αριθμού διαζυγίων στη Σουηδία και γενικότερα στην Ευρώπη, ενώ απέσπασε και τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξένης Ταινίας. Ο ίδιος ο Μπέργκμαν ήταν τόσο συνεπαρμένος με τη ιστορία του Γιόχαν και της Μαριάννας, που στο τέλος της καριέρας του γύρισε το «Saraband», για να μας αφηγηθεί τη ζωή τους μετά από χρόνια.