Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί: Οι συμβουλές της Simone Davies για να μεγαλώσεις υπεύθυνα παιδιά

Από τη στιγμή που ένα παιδί έρχεται στον κόσμο, όλα αλλάζουν μέσα στην οικογένεια. Οι ισορροπίες, οι ρόλοι, οι προτεραιότητες. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η αγάπη των γονιών προς το παιδί και η ανησυχία, αν θα καταφέρουν να τα κάνουν όλα σωστά.

Δεν υπάρχει μαγικό ραβδί, ούτε κάποιο φίλτρο που μπορεί να ενηλικιώσει απότομα ένα άτομο, κάνοντάς το τον τέλειο γονέα για το παιδί του. Υπάρχουν όμως τα εργαλεία που μπορεί να βοηθήσουν έναν νέο γονέα, όχι μόνο να ανταπεξέλθει στον νέο του ρόλο, αλλά να μεγαλώσει υπεύθυνα και ανεξάρτητα παιδιά σε ένα υγιές περιβάλλον. Αυτά τα εργαλεία δίνει απλόχερα η μοντεσοριανή παιδαγωγική, η οποία βασίζεται στην ανεξαρτησία, στην ελευθερία επιλογής της εκπαιδευτικής τους πορείας (εντός κωδικοποιημένων ορίων) και στο σεβασμό της φυσικής σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού.

Η συγγραφέας Simone Davies, η οποία έγραψε το «Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί» αποκαλύπτει στο Bovary.gr μερικά από τα εργαλεία που μπορούν να φανούν σωτήρια σε νέους γονείς.

Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι γονείς που έχουν ένα ή και περισσότερα μικρά παιδιά στο σπίτι;

Δεν υπάρχουν λάθη στο να είσαι γονιός. Όλοι κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε. Η Μοντεσσοριανή μέθοδος μας ενθαρρύνει να είμαστε ο καθοδηγητής του παιδιού μας αντί να είμαστε το αφεντικό του ή ο υπηρέτης του.

Ποιο ήταν το λάθος που κάνατε εσείς η ίδια -αν φυσικά κάνατε. Και πώς το διορθώσατε;

Θα μπορούσα να είμαι καλύτερη στο να ακούω. Μερικές φορές διακόπτω τα παιδιά μου ενώ η Μοντεσσοριανή μέθοδος υπαγορεύει να σταματάς και να ακούς – όχι μόνο τις λέξεις τους αλλά και τη γλώσσα του σώματός τους, τις κινήσεις τους, τις εκφράσεις του προσώπου τους κτλ. Εξασκούμαι κάθε μέρα και τα δικά μου παιδιά είναι 18 και 20.

Επίσης, θα μπορούσα να επιβραδύνω περισσότερο τους ρυθμούς μου. Είμαι εκ φύσεως γρήγορος άνθρωπος και υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα στο να κινούμαι πιο αργά, ώστε το παιδί να μπορεί να παρατηρεί περισσότερο, χωρίς να το πιέζω, έχοντας χρόνο να δοκιμάσει πράγματα για πρώτη φορά, σε ένα πιο ήρεμο περιβάλλον. Μετρώ έως το 10 από μέσα μου πολύ συχνά για να το αφήσω να σκεφτεί πρώτα μόνο του.

Ποιοι είναι οι βασικοί πυλώνες της Μοντεσσοριανής μεθόδου; Που υπερισχύει σε σχέση με άλλες παιδαγωγικές μεθόδους;

Η Μοντεσσοριανή μέθοδος βασίζεται στην παρατήρηση του κάθε παιδιού και την παροχή στήριξης, όπου κι αν βρίσκεται. Κάθε παιδί μαθαίνει με το δικό του τρόπο, με τους δικούς του χρόνους και μέσα από τα δικά του ενδιαφέροντα: η Μοντεσσοριανή μέθοδος βοηθά έτσι ώστε αυτή η έμφυτη αγάπη για τη μάθηση να αποκαλυφθεί σε κάθε παιδί, σε αντίθεση με την παραδοσιακή προσέγγιση, όπου όλα τα παιδιά είναι αναγκασμένα να μαθαίνουν το ίδιο πράγμα ταυτόχρονα.

Στο βιβλίο σας χρησιμοποιείτε πολλά παραδείγματα. Δώστε μας 2-3 τα οποία θα ήταν σωτήρια για μια νέα μητέρα (πχ όταν ένα παιδί αρνείται να φάει το φαγητό του ή όταν αρνείται να κοιμηθεί στην ώρα του). Τα παραδείγματα αυτά ισχύουν για όλα τα παιδιά ή υπάρχουν εξαιρέσεις;

Νομίζω είναι δύο πράγματα που κάθε γονιός (ή κηδεμόνας) αλλά και οποιοδήποτε άλλο άτομο φροντίζει ένα παιδί μπορεί να εφαρμόσει (όχι μόνο η μητέρα, αλλά και ο πατέρας, η γιαγιά, ο παππούς, η νταντά κ.α.), τα οποία είναι:

1. Nα βλέπει τον κόσμο μέσα από τα μάτια του παιδιού. Τα παιδιά δεν είναι επίτηδες «άτακτα». Απλά βλέπουν ένα παιχνίδι και σκέφτονται πως θα ήθελαν να παίξουν εδώ και τώρα ή νιώθουν πως δεν θέλουν να φάνε άλλο και εκφράζονται πετώντας το φαγητό τους στο πάτωμα ή αναστατώνονται γιατί κάτι δεν εξελίχθηκε όπως ήθελαν και έχουν πραγματικά στεναχωρηθεί.

2. «Αργές κινήσεις, καθόλου λόγια»: Μπορούμε να μειώσουμε την ταχύτητα όταν δείχνουμε κάτι στο παιδί μας, να του πούμε «κοίτα» και μετά πολύ αργά να του δείξουμε πώς να βάζει νερό, να δένει τα κορδόνια του, να ανοίγει μία κλειδαριά που δυσκολεύεται να ξεκλειδώσει.

Τώρα, που βρισκόμαστε σε συνθήκες lockdown, τι δραστηριότητες προτείνετε για τα παιδιά; Πόσες περιλαμβάνει το βιβλίο σας;

Υπάρχει ένα παράρτημα στο βιβλίο μου «Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί (1-3 ετών)» (Εκδόσεις Μεταίχμιο) με πολλές δραστηριότητες για παιδιά από 1 έως 3 χρονών. Οι αγαπημένες μου δραστηριότητες από το lockdown στις οποίες προτείνω να ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή τους είναι αυτές της καθημερινότητάς μας – η ζαχαροπλαστική, το στήσιμο του τραπεζιού, το τάισμα ενός κατοικίδιου ή η φροντίδα των φυτών. Τα μικρά μας παιδιά αγαπούν όλα αυτά, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν τις δεξιότητες τους και συνεισφέρουν στην οικογένεια.

Τι feedback έχετε πάρει από γονείς που διάβασαν το βιβλίο σας;

Μου λένε ότι τους έχει αλλάξει τη ζωή. Οι γονείς μπορούν να δουν τα παιδιά τους με νέο μάτι, μαθαίνουν να τα παρατηρούν και να δημιουργούν συγκεκριμένους χώρους και δραστηριότητες για να τα υποστηρίξουν, στη φάση που βρίσκονται αυτή τη στιγμή.

Λένε ότι οι Ελληνίδες κακομαθαίνουν τα παιδιά τους, φροντίζοντας με υπερβολικό ζήλο τις ανάγκες και κυρίως τις επιθυμίες τους. Συμβαίνει το ίδιο και στην Ολλανδία; Μπορεί να αλλάξει αυτό; Πρέπει να αλλάξει;

Μου αρέσει να λέω «Γίνε ο καθοδηγητής μου. Δεν χρειάζομαι αφεντικό ή υπηρέτη». Παντού στον κόσμο υπάρχουν οικογένειες που κάνουν παραπάνω πράγματα για τα παιδιά τους από αυτά που χρειάζεται. Με τη σειρά τους, τα παιδιά μαθαίνουν να στηρίζονται σε αυτά. Τα μικρά παιδιά είναι πολύ ικανά και όταν τους δίνουμε χρόνο και τα βοηθάμε να τα καταφέρουν, ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση τους. Επίσης υπάρχουν οικογένειες οι οποίες είναι πολύ αυστηρές και δεν αφήνουν το παιδί να αισθανθεί ότι μπορεί να κάνει τις δικές του επιλογές ή να ενεργήσει αυτοβούλως. Στην Ολλανδία, οι οικογένειες δίνουν συχνά μεγάλη ανεξαρτησία στο παιδί, αλλά μερικές φορές δεν τα καθοδηγούν αρκετά, ώστε να εξελιχθούν σε προσωπικότητες που έχουν σεβασμό προς την κοινωνία. Υπάρχουν προκλήσεις σε όλα τα μέρη του κόσμου. Αλλά πιστεύω πως είναι εφικτό να φέρουμε την αλλαγή, έτσι ώστε κάθε οικογένεια να μπορέσει να μεγαλώσει ανθρώπους φιλοπερίεργους αλλά και υπεύθυνους.

Συζήτηση με τη συγγραφέα

Τα Public και οι Εκδόσεις Μεταίχμιο, με αφορμή το βιβλίο της Simone Davies «Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί (1-3 ετών)», διοργανώνουν, την Παρασκευή 22 Ιανουαρίου, διαδικτυακή συζήτηση-σεμινάριο με τη συγγραφέα.

Τη μετάφραση και διερμηνεία θα κάνει η μεταφράστρια του βιβλίου Ελένη Στεργιοπούλου, μοντεσσοριανή παιδαγωγός, σύμβουλος γονέων και συνεργάτιδα της συγγραφέα στη σχολή της στο Άμστερνταμ. Συντονίζει η αρχισυντάκτρια του Τaλκ και του talcmag Πελιώ Παπαδιά.

Simone Davies (Εκδόσεις Μεταίχμιο) Παρασκευή 22/1 και ώρα 19:00 | @Public FB