«Πειθώ»: Τελικά αποδίδει το πνεύμα της Τζέιν Όστεν η νέα ταινία του Netflix;
Μια παραγωγή που βρίσκεται στην κορυφή των προτιμήσεων του κοινού, αλλά έχει καταβαραθρωθεί από τους κριτικούς.
Η «Πειθώ» είναι το τελευταίο έργο της Τζέιν Όστεν, που εκδόθηκε έξι μήνες μετά από τον τραγικό θάνατό της, και μάλιστα θεωρείται το πιο συγκινητικό και μελαγχολικό από όλα της τα μυθιστορήματα. Στα ελληνικά, είχε μεταφραστεί το 1997 ως «Επιρροές» (εκδόσεις Μίνωας), ενώ την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε σε άλλη μετάφραση (εκδόσεις Σμίλη) με τον τίτλο «Πειθώ».
Τον τίτλο δεν τον επέλεξε η ίδια, αλλά ο αδερφός της και δεν υπάρχει καμία αξιόπιστη πηγή για το πώς η διακεκριμένη συγγραφέας θα ονόμαζε το βιβλίο της. Πάντως, ο Χένρι Όστεν συμπεριέλαβε στην έκδοση ένα «Βιογραφικό Σημείωμα» της αδελφής του, στο οποίο η ταυτότητά της αποκαλύπτεται για πρώτη φορά, καθώς όλα τα προηγούμενα μυθιστορήματά της είχαν κυκλοφορήσει ανώνυμα.
Με υπόγεια ειρωνεία, η Όστεν, ταυτόχρονα με το πορτρέτο μιας χειραφετημένης γυναίκας, ασκεί με την οξεία ματιά της κοινωνική κριτική στους θεσμούς και παράλληλα εισάγει σημαντικές καινοτομίες, όπως την τεχνική του εσωτερικού μονολόγου, περιγράφοντας μια μοναδική ιστορία αγάπης, που υπερβαίνει τα στερεότυπα και στην ουσία γίνεται ένας ύμνος στη δεύτερη ευκαιρία.
Η κεντρική ηρωίδα, η Άνν Έλιοτ -ο πιο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της Αγγλίδας λογοτέχνιδας- είναι είκοσι εφτά ετών και ανύπαντρη. Στην Αγγλία των αρχών του 19ου αιώνα, φυσικά θεωρείται «γεροντοκόρη». Εκείνη όμως αρνείται πεισματικά να ενώσει τη ζωή της με κάποιον που δεν αγαπάει και μένει με την ανάμνηση του νεανικού έρωτά της για τον Φρέντερικ Γουέντγουορθ και με τις τύψεις που δεν τόλμησε να παντρευτεί τον έρωτα της ζωής της. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η καλύτερή της φίλη, λαίδη Ράσελ, και ο πατέρας της την έπεισαν να ακυρώσει τον αρραβώνα της, θεωρώντας ότι ο Φρέντερικ δεν ήταν κατάλληλος για την κοινωνική θέση της οικογένειάς της.
Όταν εκείνος θα επιστρέψει στη ζωή της, ως πλοίαρχος πλέον του βρετανικού ναυτικού και με μια αξιοσέβαστη περιουσία, η Άνν θα συνειδητοποιήσει πως είναι ακόμη ερωτευμένη μαζί του. Το θέμα είναι αν θα καταφέρει να ομολογήσει τα συναισθήματά της και αν ο Φρέντερικ θα μπορέσει να ξεχάσει πόσο τον πλήγωσε με την απόρριψή της.
Αγαπημένη των σκηνοθετών και του κοινού, η Όστεν έχει μεταφερθεί άπειρες φορές στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη, ενίοτε δε με εξαιρετικά αποτελέσματα. Η νέα παραγωγή όμως του Netflix με πρωταγωνίστρια τη Ντακότα Τζόνσον, έχει διχάσει θεατές και κριτικούς με τη μοντέρνα οπτική της.
Κι αυτό γιατί ενώ σκηνογραφικά και ενδυματολογικά η εποχή διατηρείται στο ακέραιο, όπως και η πλοκή του μυθιστορήματος, οι διάλογοι προκειμένου να απευθύνουν σε ένα πιο νεανικό κοινό, έχουν εκσυγχρονιστεί με έναν μάλλον αδόκιμο τρόπο. Έτσι, ατάκες όπως: «Αν είσαι πεντάρι στο Λονδίνο, στο Μπαθ είσαι δεκάρι», ή «Τώρα πλέον είμαστε κάτι χειρότερο από πρώην –είμαστε φίλοι», μοιάζουν να έχουν βγει από sitcoms του 2000, παρά από την πένα της ρομαντικής και ταυτόχρονα αιχμηρής Όστεν, αλλοιώνοντας εντελώς το πνεύμα του βιβλίου. Η πρόθεση των παραγωγών είναι σαφής: θέλουν ένα καινούργιο «Bridgerton», ποπ, ανάλαφρο, χαριτωμένο και κυρίως εύπεπτο. Όλα αυτά δεν θα αποτελούσαν πρόβλημα, αν μιλούσαμε για ένα βιβλίο του συρμού, ή έστω ένα πρωτότυπο σενάριο. Εδώ όμως έχουμε τη μεταφορά ενός σημαντικού λογοτεχνικού κειμένου, η οποία εξαντλεί την πρωτοτυπία της σε συνταγές που δοκίμασαν άλλες millenial ρομαντικές κομεντί και σειρές, όπως το «Fleabag».
Έτσι, οι εσωτερικοί μονόλογοι της κεντρικής ηρωίδας, οι οποίοι απηχούν και τις σκέψεις της ίδιας της Όστεν, γίνονται απλώς μια άνευρη αφήγηση στην κάμερα από την Ντακότα Τζόνσον, που δεν μπορεί να στηριχτεί στο ηδυπαθές βλέμμα και στα μισάνοιχτα χείλη της, οπότε καταφεύγει σε γκριμάτσες και ευκολίες για να ερμηνεύσει τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της Ανν. Στο πλευρό της, ο αμήχανος Κόσμο Τζάρβις, στον ρόλο του Φρέντερικ, ενός ήρωα που λογοτεχνικά έχει άμεση σχέση με τον κύριο Ντάρσι, περισσότερο θυμίζει έφηβο βγαλμένο από αμερικανική κολεγιακή κωμωδία και φυσικά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συγκριθεί με τον Κόλιν Φερθ. Το δε πολυεθνικό καστ, που θα μπορούσε να γίνει αφορμή για ένα σχόλιο σχετικά με την αποδοχή της διαφορετικότητας, χρησιμοποιείται επιφανειακά στο πλαίσιο του trend της πολιτικής ορθότητας.
Η έμπειρη θεατρικά Κάρι Κράκνελ, η οποία μάλιστα υπήρξε καλλιτεχνική διευθύντρια του λονδρέζικου Gate Theatre, κατέχει την εποχή και το στυλιζάρισμά της, όμως δεν μπορεί να τιθασεύσει το σεναριακό υλικό που έχει στα χέρια της. Οπότε, η κοινωνική διάσταση της Όστεν σχετικά με τον ρόλο της γυναίκας, καθώς και η ανατρεπτική φιλοσοφική της θεώρηση πάνω στην αμοιβαία έλξη, που ξεπερνάει τους σκοπέλους ενός στείρου συντηρητισμού, πάνε περίπατο. Και το μόνο που μένει είναι ένα αφελές παραμύθι, που ενδιαφέρεται με κάθε κόστος για ένα happy end...