Ένοχος για λογοκλοπή κρίθηκε ο Ασγκάρ Φαραντί για την ταινία «Ένας ήρωας»
Ο Ασκάρ Φαραντί θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του Ιρανικού σινεμά. Με τις ταινίες του συχνά έχει επικρίνει την κυβέρνηση για τις πρακτικές που ακολουθεί, ενώ έχει αποτυπώσει με αιχμηρή ματιά τις συνθήκες που επικρατούν σε ένα θεοκρατικό καθεστώς, προκαλώντας τις αντιδράσεις των Αρχών.
Με την ταινία «Ένας ήρωας», που απέσπασε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στις Κάννες και μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας, πολλοί αναφέρθηκαν σε μια στροφή του γνωστού σκηνοθέτη. Το γεγονός ότι η χώρα του του έδωσε τη δυνατότητα να την εκπροσωπήσει στα Όσκαρ, για μια μερίδα των συμπατριωτών του ήταν μια ένδειξη πως ο Φαραντί μάλλον τα «βρήκε με την εξουσία», πράγμα που εκείνος αρνήθηκε κατηγορηματικά, υπογραμμίζοντας ότι δεν χρωστάει σε κανέναν αυτή την υποψηφιότητα.
Τώρα όμως για την ίδια ταινία, ο Ιρανός σκηνοθέτης βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο: αυτή τη φορά το δικαστήριο τον έκρινε ένοχο για λογοκλοπή. Η απόφαση είναι μη εφέσιμη και ένα δεύτερο δικαστήριο καλείται να αποφασίσει πλέον αν ο Φαραντί θα δώσει όλα τα έσοδα της ταινίας, που ξεπερνούν τα 2,5 εκατομμύρια δολάρια, στην πρώην μαθήτριά του Αζαντέ Μασιχζαντέ, η οποία και τον κατηγόρησε ότι έκλεψε την ιδέα της, ενώ δεν αποκλείεται να βρεθεί αντιμέτωπος ακόμα και με τη φυλακή.
Η Μασιχζαντέ γνώρισε τον Φαραντί σε ένα σεμινάριο ντοκιμαντέρ, όπου εκείνος ήταν επικεφαλής. Ο Φαραντί είχε ζητήσει από την τάξη να δημιουργήσει ταινίες τεκμηρίωσης με θέματα «η επιστροφή χαμένων αντικειμένων». Οι περισσότεροι συμμετέχοντες εμπνεύστηκαν από αληθινά περιστατικά, που είχαν δημοσιευτεί στον Τύπο. Η Μασιχζαντέ όμως χρησιμοποίησε την περίπτωση ενός πρώην φυλακισμένου, που καταγόταν από το Σιράζ όπως κι εκείνη, και έτσι έφτιαξε το ντοκιμαντέρ «All Winners All Losers». Μάλιστα συμμαθητές της από το εν λόγω σεμινάριο φαίνεται να επιβεβαιώνουν τα λεγόμενά της, υποστηρίζοντας ότι όλοι είχαν εκπλαγεί όταν τους παρουσίασε την ιδέα της, και ο ίδιος ο Φαραντί που δεν είχε γνώση της εν λόγω υπόθεσης.
Ο σκηνοθέτης από την πλευρά του, αν και έχει παραδεχτεί πως είχε εμπνευστεί από το ντοκιμαντέρ της μαθήτριάς του, δεν τη συμπεριέλαβε πότε στα credits της ταινίας. Σύμφωνα μάλιστα με δηλώσεις της ίδιας, την ανάγκασε να υπογράψει, πριν από τα γυρίσματα της ταινίας του ότι το ντοκιμαντέρ ήταν δική του ιδέα. Η νεαρή δημιουργός δήλωσε πως στην ουσία αναγκάστηκε να υπογράψει, γιατί ο Φαραντί είναι ένα πρόσωπο με κύρος και δύναμη, που κανείς δεν μπορεί εύκολα να του αντιταχθεί.
Στη συνέχεια όμως αποφάσισε να κινηθεί νομικά εναντίον του, διακινδυνεύοντας πολλά, καθώς σε περίπτωση που θα έχανε τη δίκη θα πλήρωνε με εβδομήντα τέσσερις βουρδουλιές και ποινή φυλάκισης.
Από την πλευρά του Φαραντί, η παραγωγός εταιρίας Memento Films με έδρα τη Γαλλία, ισχυρίζεται πως η υπόθεση του συγκεκριμένου φυλακισμένου, στην ιστορία του οποίου βασίζεται τόσο η ταινία όσο και το ντοκιμαντέρ, ήταν γνωστή μέσα από δημοσιεύματα και τηλεοπτικές εκπομπές. Η Μασιχζαντέ όμως έχει δηλώσει πως η υπόθεση ήταν γνωστή μόνο σε τοπικό επίπεδο και δεν είχε πάρει διατάσεις, μέχρι που η ίδια άρχισε να την ερευνά.
Ταυτόχρονα, το πραγματικό πρόσωπο της ιστορίας, ο Mohammad Reza Shokri, που είχε βρει στον δρόμο σε μια άδειά του από τη φυλακή μια τσάντα με χρυσά νομίσματα, μήνυσε κι αυτός τον Φαραντί, με την κατηγορία ότι η ταινία έπληξε την ηθική του υπόσταση και το όνομά του. Το αίτημά του όμως απορρίφθηκε από το δικαστήριο.
Η ιστορία αυτή πάντως έχει αναστατώσει την καλλιτεχνική κοινότητα. Αρκετοί συνάδελφοι του Φαραντί από το Ιράν έχουν ταχθεί στο πλευρό του, ενώ πολλοί νέοι δημιουργοί υποστηρίζουν τη Μασιχζαντέ. Οι υποθέσεις των πνευματικών δικαιωμάτων τις περισσότερες φορές είναι δυσεπίλυτες, αλλά σε αυτή την περίπτωση δεν διακυβεύεται μόνο ποιος βρήκε την ιστορία, αλλά γιατί ένας τόσο σημαντικός δημιουργός, παρόλο που παραδέχτηκε ότι εμπνεύστηκε από το ντοκιμαντέρ μιας μαθήτριάς του, δεν τη συμπεριέλαβε στα credits. Επίσης, εντύπωση προκαλεί το γιατί όταν εκείνη κινήθηκε νομικά, γεγονός που μπορεί να της κόστιζε πολύ ακριβά, ο Φαραντί, ως δάσκαλος, δεν έκανε τίποτα για να λύσει την υπόθεση εξωδικαστικά. Κι αν τελικά η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση, το όλο θέμα δεν παύει να αποτελεί μια μαύρη σελίδα στην ιστορία ενός σκηνοθέτη, που αναμφίβολα μας έχει χαρίσει μερικές από τις καλύτερες ταινίες των τελευταίων χρόνων.
