«Βελονιές της Πρωτοπορίας»: Ενα βιβλίο που αφηγείται την περιπετειώδη διαδρομή των ρούχων κάθε iconic δεκαετίας
Ένα από τα λίγα ελληνικά βιβλία αφιερωμένα στην ιστορία της μόδας και τα σημαντικά κινήματα του 20ου αιώνα που την καθόρισαν, παρουσιάστηκε στο Fata Libelli. Το Bovary βρέθηκε εκεί.
«Η μόδα είναι ένας άλλος τρόπος να αφηγηθείς την ιστορία. Πάντα έχει σχέση με μια ιδεολογία, με το ύφος της ζωής»
Αυτό επιχειρεί να εξετάσει η Ζέφη Κόλλια μέσα από το βιβλίο της Βελονιές της Πρωτοπορίας, διατρέχοντας ολόκληρο τον 20ο αιώνα, από τη Belle Époque μέχρι την Παγκοσμιοποίηση στα ‘90s και εξετάζοντας τις υποκουλτούρες, που διαμόρφωσαν την ενδυματολογική αισθητική του.
Η σχέση της συγγραφέως με τη μόδα αναπτύχθηκε αρχικά μέσα από την οικειότητα με τα μουσικά κινήματα της εποχής της, punk, new wave, goth, το στιλ της ΚΝΕ των νεανικών χρόνων, και επεκτάθηκε μέσα από μία έρευνα δέκα χρόνων, με ταξίδια και επισκέψεις σε μουσεία ενδύματος, όπως το Palais Galliera, το Musée des Arts décoratifs και το Fashion Mυseum του Bath παρέα με την καλή φίλη της Σώτη Τριανταφύλλου, με την οποία ξεκίνησε η κουβέντα.
Συνοπτικά αλλά μεστά, ανακαλύπτουμε μαζί της όλες αυτές τις περιόδους-σταθμούς που μέσα από μία αυθόρμητη αντίδραση ή μία επιτακτική ανάγκη εισάγουν κάτι νέο στον αισθητικό κώδικα της εποχής τους.
Το tea dress η μόνη στιγμή μέσα στη μέρα που οι γυναίκες αποχωρίζονται τον ασφυκτικό κορσέ, η ξύλινη γραβάτα των σημερινών Hipsters, που πρωτοφορέθηκε από τον φωβιστή ζωγράφο Μορίς ντε Βλαμένκ το 1900 σαν μουσικό όργανο ή διακριτικό όπλο για απρόσμενους καυγάδες, η μπλε φόρμα των σιδηρουργών ως συνειδητά επιλεγμένη καλλιτεχνική στολή για τον Πάμπλο Πικάσο, το φόρεμα τσάρλεστον των ‘20s που ανεμίζει έξαλλα, υπό τους ήχους της jazz, γιορτάζοντας την ανεμελιά, το μικρό μαύρο κοκτέιλ φόρεμα της Chanel, που βγάζει αυτό το χρώμα απ’ το στίγμα του βικτωριανού πένθους…
Το βερολινέζικο swing με αγγλικές επιρροές κόντρα στον φασισμό, τα χαρούμενα χρώματα, το New Look του Dior και η άνθηση της υψηλής ραπτικής στα ‘50s… Τα swinging sixties, η flower power φιλοσοφία των χίπηδων και το μπλε τζιν, ο στιλιστικός ακτιβισμός , η discomania, το dress to success της διευθυντικής μόδας, με το θεσμικό power suit και τα 90s με τα εμπορικά logo και τη γέννηση του fast fashion και των αλυσίδων, όλα βρίσκουν τη θέση τους στις σελίδες αυτής της λεπτομερούς αναδρομής.
Το πιο εντυπωσιακό; Μέσα στη ζοφερότητα του πολέμου δημιουργείται μόδα, που επιβιώνει μέχρι σήμερα!
Ο Μαρσέλ Προύστ μας πληροφορεί για τον κυνικό καλλωπισμό της εποχής του Α’ Παγκοσμίου πολέμου: τα βραχιόλια και τα δαχτυλίδια στο Παρίσι προέρχονταν από θραύσματα πυρομαχικών, από τόπους εκρήξεων.
Η πρώτη φορά που οι γυναίκες φορούν παντελόνια είναι πηγαίνοντας να βοηθήσουν στα εργοστάσια, ή καμπαρντίνα από το αδιαβροχοποιημένο υλικό με τα φαρδιά πέτα, τις επωμίδες και τη ζώνη ξεκίνησε, επίσης, σαν στρατιωτικό ρούχο του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, η τσάντα του ταχυδρόμου, που φοριέται χιαστί, βόλευε για τις βεβιασμένες μετακινήσεις με ποδήλατο κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, ενώ οι πλατφόρμες με φελλό επινοήθηκαν από τον Salvatore Ferragamo, ελλείψει άλλων υλικών…
Άλλωστε,
αυτή η επινοητικότητα της μόδας, δεν
παύει να αψηφά το αποδεκτό και να ρέπει
πάντα προς αυτό που επιθυμεί η νεανική
ορμή. Απόδειξη; Η ανάμνηση της
«φούστας
με τα ραβασάκια», της μαμάς της συγγραφέως,
που κάνοντας τη βόλτα της, στο μεγάλο
πέρασμα της Οδού 8 της Νίκαιας, με την
εν λόγω λινή, μπορντώ rock
n’ roll φούστα,
με τυπωμένη τη μορφή του Elvis
με την κιθάρα του, επέστρεφε με τις
τσέπες γεμάτες μικρά ιδιόχειρα σημειώματα…
Μέσα σε όλες αυτές τις διεργασίες, υποδόρια η μόδα αλληλεπιδρά πάντα με το σινεμά. Τη δεκαετία του ’30 μετά το Κραχ, το σινεμά ήταν η μόνη διέξοδος ονείρου και τα λαμπερά υφάσματα της Μάρλεν Ντίτριχ τύφλωναν τους θεατές με τη λάμψη τους, βάζοντας τη δυστυχία και τη στέρηση της Μεγάλης Ύφεσης για λίγο στην άκρη…
Ποιες είναι οι εποχές που ξεχωρίζει η ίδια η συγγραφέας; Θα ήθελε να βρίσκεται στην καρδιά των γεγονότων στα ‘60s στο Λονδίνο, με την ξέφρενη ελευθερία, τα μίνι της Mary Quant και τη διαστημική μόδα την περίοδο της προσελήνωσης ή στα ‘50s με τους Υπαρξιστές στο Παρίσι και το κομψό μαύρο που συνδέεται με τους διανοητές, που ασχολούνται με τη μοναδικότητα του ατόμου… Ή η μόδα της μουσικής της jazz, των Beatles και της ηλεκτρονικής pop των ‘80s…
Και πώς αντιλαμβάνεται κανείς την κομψότητα; Μία ερώτηση απ’ το κοινό...
Αυτή μένει στην κρίση σου… Πρέπει να την αναγνωρίσεις, ισορροπώντας κατάλληλα σε αυτό που σου ταιριάζει τη δεδομένη στιγμή, σε κάθε ηλικία.
Σήμερα, που όλα είναι ρευστά τι μένει;
Οι νέες αναγνώσεις «με την οπτική του διαδικτύου», τα tech υφάσματα και μια διάχυση των τάσεων από τους παντοδύναμους influencers…
Όσο για το μέλλον η μόδα οφείλει να επανεφεύρει ουσιαστικά τον εαυτό της, αφού αποτελεί τη δεύτερη πιο ρυπογόνα βιομηχανία του πλανήτη. Γιατί, όπως είπε και η Stella McCartney στη Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή στη Γλασκόβη: «Η μόδα είναι εκτός μόδας».
