Γιορτάζοντας την ομορφιά των μαύρων γυναικών και διαμαρτυρόμενος για την "περιβαλλοντική παρακμή" για ένα καθαρότερο μέλλον χωρίς απορρίμματα: αυτό είναι το όραμα του βραβευμένου Νιγηριανού γλύπτη μετάλλων και εικαστικού καλλιτέχνη Dotun Popoola.
Ο Popoola μεταμορφώνει παλιοσίδερα σε πολύχρωμα γλυπτά ζώων και ανθρώπων, τα οποία θίγουν θέματα όπως η διαχείριση των αποβλήτων και η σημασία της ανακύκλωσης.
"Η τέχνη μου έχει τις ρίζες της στη χρήση απορριπτόμενων υλικών, όπως ρεζερβουάρ μοτοσικλετών, τακάκια φρένων, υποστυλώματα αυτοκινήτων, μπουλόνια, παξιμάδια και εξαρτήματα ηλεκτρογεννητριών, τα οποία συμβολίζουν τα ορατά σημάδια της αποσύνθεσης των υποδομών στη Νιγηρία", δήλωσε ο Popoola στο CNN.
Το πιο πρόσφατο γλυπτό του Popoola είναι ένα έργο ύψους 12 μέτρων και βάρους 882 κιλών που απεικονίζει το διακοσμημένο κεφάλι και τον λαιμό μιας αφρικανικής γυναίκας, εμπνευσμένο από τη σύζυγό του. Ονομάζεται "Irinkemi Asake " - που μεταφράζεται στο περίπου ως "τα μέταλλα έχουν βελτιώσει τη ζωή μου" στη γλώσσα Γιορούμπα - και εκτέθηκε πρόσφατα στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Τέχνης Artmiabo στο Λάγος.
Αποτελούμενο από περισσότερες από 4.000 μικροσκοπικές μεταλλικές πεταλούδες, κάθε μία ξεχωριστά συγκολλημένη και κομμένη με το χέρι, το γλυπτό είναι κατασκευασμένο από πεταμένα μέταλλα, γαλβανισμένους σωλήνες, εξαρτήματα αυτοκινήτων, ανοξείδωτο ατσάλι και σφυρήλατο σίδηρο, και είναι επικαλυμμένο με αντισκωριακό φινίρισμα και προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία.
"Το έργο αναδεικνύει την ομορφιά των μαύρων γυναικών σε όλο τον κόσμο", δήλωσε ο Popoola για το έργο, το οποίο ξεκίνησε το 2022.
"Με την πρώτη ματιά, βλέπεις τις χαριτωμένες καμπύλες της, την ωμή ομορφιά και την έμφυτη δύναμή της. Αλλά αντιπροσωπεύει επίσης τον πόνο που έχουν περάσει οι μαύρες γυναίκες. Κάθε κομμάτι από κατακερματισμένα θραύσματα και πεταλούδες αφηγείται μια ιστορία των αγώνων και των θριάμβων της, των δυσκολιών που υπέστησαν και των εμποδίων που ξεπεράστηκαν.
"Ό,τι βλέπετε στο γλυπτό, έχει να κάνει με την ανάδειξη της ομορφιάς της Μαύρης γυναίκας. Οι γυναίκες δημιουργούν τη ζωή μας, μας δίνουν ζωή και κάνουν τη ζωή να έχει νόημα για εμάς".
Σε λιγότερο από 24 ώρες από τα αποκαλυπτήρια του γλυπτού στο Instagram νωρίτερα φέτος, ο Popoola είχε λάβει πάνω από 50.000 οπαδούς από όλο τον κόσμο.
"Έλαβα ακόμη και ένα όμορφο μήνυμα από τη Ναόμι Κάμπελ", δήλωσε. "Το μέγεθος της υποστήριξης που έδειξαν οι γυναίκες σε όλο τον κόσμο με έκανε να δακρύσω από χαρά στο στούντιό μου. Ήξερα ότι είχα κάνει το σωστό".
Την ημέρα της ανάρτησης της αποκάλυψης, ο Popoola έλαβε μήνυμα από την Tera DuVernay, αναπληρώτρια διευθύντρια του Legacy Museum στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα και αδελφή της Αμερικανίδας σκηνοθέτιδας Ava DuVernay. Το μουσείο αφηγείται την ιστορία της δουλείας στην Αμερική και την κληρονομιά της.
"Η Tera μου είπε πόσο πολύ της άρεσε το γλυπτό και ήθελε να μάθει πώς θα μπορούσε να το μεταφέρει στο μουσείο της στην Αλαμπάμα", δήλωσε η Popoola.
"Έχω εκθέσει έργα μου στο Ντουμπάι, το Κατάρ, την Ινδία, σε όλο τον κόσμο - αλλά κανένα από αυτά δεν είναι σε μουσεία. Είπα στον εαυτό μου ότι δεν έχει να κάνει με τα χρήματα, αλλά με το γεγονός ότι το γλυπτό θα πάει στο καλύτερο δυνατό μέρος".
Το γλυπτό μεταφέρεται στο μουσείο εγκαίρως για τη συναυλία του Juneteenth, με τη συμμετοχή του μουσικού της τζαζ Wynton Marsalis, και άλλων, όπου θα αποκαλυφθεί στο πάρκο γλυπτών Freedom Monument 17 στρεμμάτων ως μια γιορτή για το θάρρος και την ανθεκτικότητα των μαύρων.
"Περιβαλλοντολόγος, ακτιβιστής και καλλιτέχνης"
Πρόκειται για ένα κορυφαίο επίτευγμα για τον Popoola, του οποίου η καλλιτεχνική φλέβα αναδύθηκε σε νεαρή ηλικία - αν και ακόμη και τότε η παραγωγή του ήταν αντισυμβατική.
"Οι παιδικές μου δημιουργικές εξερευνήσεις συνίσταντο πάντα στο να μπλέκω σε μπελάδες", είπε. "Ο πατέρας μου είχε μια όμορφη δερμάτινη καρέκλα στο σπίτι της οικογένειάς μας. Θυμάμαι ότι χρησιμοποίησα μια κοφτερή λεπίδα ξυραφιού για να χαράξω μοτίβα στο υλικό όταν ήμουν εννέα ετών".
Για να καλλιεργήσει το πάθος του γιου του, ο πατέρας του Popoola τον έγραψε σε μια τάξη τέχνης όπου διδάχθηκε να ζωγραφίζει και να σμιλεύει, ενώ αργότερα φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Obafemi Awolowo στη Νιγηρία για να σπουδάσει γλυπτική για το μεταπτυχιακό του, το οποίο ολοκλήρωσε το 2014.
Το 2015, βρήκε έναν μέντορα στην πολιτεία της Νότιας Ντακότα των ΗΠΑ, όπου πέρασε το καλοκαίρι μαθαίνοντας πώς να συγκολλάει μέταλλα. Με την επιστροφή του στο Λάγος, ο Popoola άρχισε να πειραματίζεται με τη χρήση παλιοσίδερων.
"Έγινε η οπτική μου γλώσσα", δήλωσε ο Popoola. "Για μένα, αισθάνομαι σαν να κάνω τη δουλειά του περιβαλλοντολόγου, του ακτιβιστή και του καλλιτέχνη σε ένα. Η τέχνη πρέπει να είναι καταλύτης για αλλαγή, εργαλείο για την εξέταση του κοινωνικοπολιτισμικού μας τοπίου, μέσο επανασχεδιασμού και μορφή διαμαρτυρίας κατά της περιβαλλοντικής υποβάθμισης".
Για να διαδώσει την αποστολή του, ο Popoola έχει δημιουργήσει το δικό του μουσείο τέχνης Scrap Art Museum, εστιάζοντας στην καλλιέργεια νέων ταλέντων σε όλη την Αφρική. Το μουσείο - το οποίο εδρεύει στην πολιτεία Οσούν, στη νοτιοδυτική Νιγηρία και είναι διακοσμημένο με τρισδιάστατη τέχνη από ανακυκλωμένα υλικά - εκπαιδεύει νέους δημιουργούς και τους εμπνέει να συμβάλλουν στην τοπική καλλιτεχνική κοινότητα. Απασχολεί επίσης ντόπιους για να συλλέγουν μέταλλα για το μουσείο και τη δική του δουλειά, κάτι που τους δίνει, όπως λέει, την ευκαιρία για ένα σταθερό εισόδημα.
Για τον Popoola, επιτυχία είναι η μέτρηση του πόσο έχει προχωρήσει ως καλλιτέχνης. "Θέλω να πω την ιστορία μου. Θέλω να πω την αλήθεια μου με τη δουλειά μου", δήλωσε. "Το πιο σημαντικό, θέλω να πω στους νέους καλλιτέχνες να κρατήσουν την ελπίδα ζωντανή. Αν συνεχίσετε να κάνετε αυτό που κάνετε, μια μέρα θα βρεθείτε στο προσκήνιο και ο κόσμος θα σας παρακολουθεί".
