Μαρία Φαραντούρη: Το ελληνικό τραγούδι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ποίηση

Μια μεγάλη κυρία του ελληνικού τραγουδιού, που εδώ και πενήντα χρόνια μας ταξιδεύει στους δρόμους των μεγάλων συνθετών, αλλά κι ένας πολύ γλυκός κι ευαίσθητος άνθρωπος σε μια συνέντευξη εφ΄ όλης της ύλης.

Ο Μάνος Χατζιδάκις και φυσικά ο Μίκης Θεοδωράκης σφράγισαν την ζωή της και καθόρισαν την καλλιτεχνική της προσωπικότητα, όμως η ίδια παραμένει πάντα περίεργη: ψάχνει διαρκώς κι ανακαλύπτει νέους δημιουργούς.

Αυτό το καλοκαίρι λοιπόν, στις 22 Ιουνίου, θα παρουσιάσει σε μία μοναδική συναυλία στο Ηρώδειο, το έργο του Τούρκου και νεότατου συνθέτη Τζιχάν Τούρκογλου με τίτλο «Πέρα από τα σύνορα», τραγουδώντας μελωδίες που ενώνουν, προτείνοντας μέσα από τη μουσική έναν τρόπο συνύπαρξης.

Κυρία Φαραντούρη, αυτή την περίοδο ετοιμάζεστε για μια μεγάλη συναυλία στο Ηρώδειο με το καινούργιο μουσικό έργο «Πέρα από τα σύνορα» που συνέθεσε ο Τζιχάν Τούρκογλου. Τι θα ακούσουμε σε αυτή;

Πρόκειται για ένα μουσικό έργο, πολύ ενδιαφέρον, που συνδυάζει την παράδοση της Ανατολής και τη Δύσης. Ο Τζιχάν είναι ένας εκπληκτικός μουσικός, ο ίδιος παίζει σάζι και τσέλο, όποτε υπάρχει στην μουσική του μια διασταύρωση παραδόσεων και πολιτισμών.

Ξέρετε στη μουσική σήμερα είναι αίτημα οι συναντήσεις, τα «παντρέματα». Όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες αυτό ψάχνουν. Στη μουσική όλα ενώνονται κι όλα συναντούνται, εξ ου και ο τίτλος του έργου, που νομίζω ότι είναι μια απάντηση σε όσα συμβαίνουν σήμερα. Δεν αναφερόμαστε στα τρέχοντα ζητήματα άμεσα, δεν είχε νόημα μάλλον, όμως γίνονται αναπόφευκτα συσχετισμοί και συνειρμοί, που μπορούν να συγκινήσουν βαθιά το κοινό, κατά τη γνώμη μου.

Γι’ αυτό τον λόγο όταν ο Τζιχάν μού έφερε αυτό το έργο και το άκουσα, ενθουσιάστηκα. Συγκινήθηκα, κι αυτό για μένα στη μουσική είναι το πιο σημαντικό: να κινεί κάτι μέσα σου, να σε ταξιδεύει. Δεν είμαι κατά της διασκέδασης, αλλά η μουσική που εγώ αγαπώ έχει άλλο χρώμα. Τώρα τα τραγούδια που θα ακουστούν στη συναυλία είναι σε στίχους της Αγαθής Δημητρούκα. Μαζί μας θα είναι μια σπουδαία τσελίστρια, η Αnja Lechner, πράγμα που με χαροποιεί και με τιμά ιδιαίτερα. Χρόνια θέλαμε να κάνουμε κάτι μαζί, όποτε όταν βρήκα αυτό το έργο της, το πρότεινα κι αμέσως δέχτηκε. Στην αρχή βρεθήκαμε οι τρεις μας για κάποιες πρόβες στο Μόναχο κι εκεί αποφασίσαμε να εντάξουμε κι άλλους σημαντικούς μουσικούς.

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας, θα κινηθείτε σε διαφορετικό δρόμο;

Όχι και τόσο διαφορετικό, θα τραγουδήσω με την Καταλανή τραγουδίστρια Maria Del Mar Bonet, μια σπουδαία φωνή της Μεσογείου. Θα πούμε μαζί τραγούδια Ισπανικά και Καταλανικά, καθώς και τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και Μάνου Χατζιδάκι.
πίσης είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως το κοντσέρτο θα ηχογραφηθεί Live στο Ηρώδειο από την παγκοσμίου φήμης Γερμανική δισκογραφική εταιρεία ECM, με την προσωπική επιμέλεια του ιδρυτή της, Manfred Eicher.

Πότε αποφασίσατε ότι θα ασχοληθείτε με τη μουσική επαγγελματικά;

Από πάντα μάλλον το ήξερα. Η μουσική ήταν η δική μου διέξοδος, ήμουν κάπως εσωστρεφής, όμως σε όλες τις γιορτές του σχολείου τραγουδούσα κι αυτό με απελευθέρωνε. Τότε μάλιστα μου έλεγαν ότι πρέπει να ακολουθήσω καριέρα λυρικής τραγουδίστριας, ότι ήμουν μέτζο σοπράνο. Αν και ξέρετε, προσωπικά η λέξη καριέρα δεν μου αρέσει, προτιμώ να μιλάω για «διαδρομή».

Ποιο ήταν το πρώτο σας άκουσμα;

Θυμάμαι ότι από μικρή άκουγα πολύ ραδιόφωνο. Άκουγα βέβαια και πολλή κλασική μουσική που με έχει διαποτίσει και με έχει επηρεάσει.

Ποιοι άνθρωποι σας καθόρισαν στην μουσική σας διαδρομή;

Φυσικά ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν ένας άνθρωπος που με καθόρισε, αλλά και ο Μάνος Χατζιδάκις. Συνεργάστηκα όμως με πολλούς καλλιτέχνες, όπως τον Λούτσιο Ντάλλα, τον Ζούπιν μέτα και τόσους άλλους. Αλλά σίγουρα ο Μίκης και ο Μάνος ήταν μεγάλοι σταθμοί στη ζωή μου.

Πώς γνωρίσατε τον Θεοδωράκη;

Είχα πάει στον Σύλλογο φίλων Μουσικής, μαζί με άλλους καλλιτέχνες- τον Μάνο Λοΐζο, τον Νότη Μαυρουδή, ήμασταν τότε όλοι πολύ νέοι. Εκεί ερχόταν ο Μίκης και μας έβλεπε, γιατί είχαμε χορωδία και κάναμε συναυλίες με τα τραγούδια του. Κάπως έτσι γνωριστήκαμε και με κάλεσε σε μια πρόβα του στη Λυρική Σκηνή. Πήγα φυσικά. Τον έβλεπα να διευθύνει την ορχήστρα του, μια ορχήστρα που έπαιζε σαν σύνολο κλασικής μουσικής, και μαγεύτηκα. Ο Μίκης είναι ένας μεγάλος καλλιτέχνης, καθοριστικός για μια ολόκληρη εποχή. Και δεν πρέπει να λησμονούμε πως πέρα από την πολιτική διάσταση και τον αντίκτυπο που είχε το έργο του σε μια ολόκληρη κοινωνία, ο Μίκης είναι ένας σπουδαίος μουσικός: έχει γράψει έργα ερωτικά, έργα ορχηστρικά, απίστευτα που ίσως ο περισσότερος κόσμος δεν τα ξέρει.

Εκείνη η εποχή που ξεκινήσατε ήταν πιο εύκολη από τη σημερινή για έναν άνθρωπο που ήθελε να ασχοληθεί με αυτό που λέμε «ποιοτική μουσική»;

Ναι, με την έννοια ότι υπήρχαν μεγάλες προσωπικότητες τότε, που λειτουργούσαν ως «δάσκαλοι». Επίσης δεν υπήρχε αυτή η υπερπληροφορία και η ποσότητα. Τότε αν έκανες κάτι καλό, το μάθαιναν όλοι. Σήμερα πολλά καλά χάνονται σε αυτό τον κυκεώνα. Πιστεύω ότι αν ξεκινούσα σήμερα, δεν θα είχα κάνει τα ίδια πράγματα. Αφήστε που ζούμε την εποχή της εικόνας, τότε ενδιέφεραν μόνο οι φωνές, όχι η εμφάνιση. Γι’ αυτό θέλω να βοηθώ τους νέους καλλιτέχνες, που έχουν κάτι να πουν.

Σας λείπουν εκείνα τα χρόνια που πρωτοξεκινήσατε;

Την κουβαλάω εκείνη την εποχή, αλλά δεν είμαι άνθρωπος της νοσταλγίας. Ζω για το παρόν και το μέλλον.

Έχετε μεγάλη αγάπη στο ελληνικό τραγούδι. Σήμερα πώς σας φαίνεται η κατάσταση που επικρατεί στη σύγχρονη μουσική σκηνή;

Το ελληνικό τραγούδι είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ποίηση, κι αυτό είναι ένα μοναδικό φαινόμενο στον κόσμο. Κάποτε και το γαλλικό τραγούδι πριν από την ποπ στηριζόταν στην ποίηση. Όταν μελοποιείται η ποίηση, μπορεί να σε συγκινήσει βαθιά και να σε μετακινήσει. Τώρα όσον αφορά στη νέα γενιά, πιστεύω ότι έχει πολλά να πει και να κάνει, ειδικά οι πολύ νέοι. Ίσως επειδή ζουν μια έντονη κοινωνικά εποχή, βρίσκουν στην μουσική έναν τρόπο να εκφραστούν και να δημιουργούν.

Ποιους καλλιτέχνες της νέας γενιάς ξεχωρίζετε;

Ανακάλυψα αυτά τα φοβερά αδέρφια τα Καλογεράκια, που συνθέτουν ποίηση, είναι εκπληκτικοί. Επίσης έχουμε πολλές ωραίες φωνές: την Αργυρώ Καπαρού, την Μπέττυ Χαρλαύτη, την Αγγελική Τουμπανάκη, με την οποία θα ήθελα να συνεργαστώ στο μέλλον, ή τον Βασίλη Γισδάκη, για να αναφέρω μόνο μερικούς.

Η νέα γενιά συνδέεται με τη μουσική εκείνη της εποχής;

Με χαροποιεί που οι νέοι ακούνε και ξέρουν τα τραγούδια που λέω, τα τραγούδια του Μίκη και του Μάνου, και αντιλαμβάνονται την αξία τους. Τους θεωρούν κομμάτι του πολιτισμού μας και της μουσικής μας κληρονομιάς.

Ζήσατε στο εξωτερικό και κάνετε καριέρα διεθνώς. Γιατί αποφασίσατε να επιστρέψετε στην Ελλάδα;

Είχα πάντα μέσα μου τον νόστο για την πατρίδα. Τα χρόνια της δικτατορίας ζούσα στο εξωτερικό. Βέβαια τραγουδούσα, γνώρισα σημαντικούς ανθρώπους, όμως πάντα κάτι μου έλειπε. Θυμάμαι ήμασταν στη Γιουγκοσλαβία με τον Τηλέμαχο (Χυτήρη), όταν ακούσαμε από τον Κίσινγκερ ότι θα υπάρχουν ανατροπές στην Ελλάδα, δηλαδή ότι θα πέσει η δικτατορία. Πέταξα από τη χαρά μου. Γι’ αυτό επέστρεψα στην πατρίδα. Όμως συνεχίζω να κάνω πολλές συναυλίες στο εξωτερικό και συνεργάζομαι με καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο.

Μετράτε πενήντα χρόνια στο τραγούδι. Σε τι οφείλεται αυτή η μεγάλη διάρκεια;

Ημουν πάντα προσγειωμένη και φυσικά είχα την ευλογία να συναντηθώ με πολύ σημαντικούς ανθρώπους. Επίσης, όταν απέκτησα το παιδί μου, εξισορρόπησα, είδα αλλιώς τα πράγματα. Σήμερα ο γιος μου είναι μουσικός, ζει στο εξωτερικό και είναι η μεγάλη χαρά της ζωής μου. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό μου είναι η περιέργεια κι ότι αισθάνομαι πάντα μαθήτρια, ψάχνω διαρκώς, ακούω πολύ μουσική, αναζητάω νέους καλλιτέχνες και δεν μπορώ να επαναλαμβάνω τον εαυτό μου, βαριέμαι πολύ.

Τον επόμενο χειμώνα, έμαθα ότι σας περιμένει μια συναυλία στο Carnegie Hall...

Ναι, κι είμαι ενθουσιασμένη γι’ αυτό. Είναι ένα καταπληκτικό θέατρο με τρομερή ιστορία. Θα βρεθούμε εκεί στις 12 Μαΐου του 2018 για ένα αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη. Θα διευθύνει ο Μίλτος Λογιάδης και μαζί μας θα είναι Έλληνες και ξένοι μουσικοί. Στο μεταξύ θα κάνω και κάποιες ακόμα συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αν και πλέον δεν είμαι με μια βαλίτσα στο χέρι, όπως παλιότερα.