Πέντε διάσημοι πίνακες γυναικών και η άλλοτε όμορφη-άλλοτε ζοφερή ιστορία τους

Η γυναικεία φιγούρα είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο συχνά απεικονιζόμενα μοτίβα στις εικαστικές τέχνες.

Οι διάσημες ζωγραφιές των γυναικών είχαν βαθιά επιρροή στον κόσμο της τέχνης και της λαϊκής κουλτούρας. Έχαιραν μιας αξιοθαύμαστης φήμης και ενός ακροατηρίου που πήγαινε πολύ πιο μακριά από τις ελίτ των μουσείων.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1480 ο Σάντρο Μποτιτσέλι έφερε την επανάσταση στον κόσμο της τέχνης ζωγραφίζοντας το πρώτο μη θρησκευτικό γυμνό από την αρχαιότητα. Το περίφημο έργο του Η Γέννηση της Αφροδίτης αντιπροσωπεύει την επιστροφή στα ιδανικά της αρχαιότητας καθώς ο καλλιτέχνης δανείστηκε τόσο την αφήγηση όσο και τα στοιχεία της σύνθεσης από την αρχαία Ελλάδα.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Βιεννέζος Γκούσταβ Κλιμτ πήγε τη γυναικεία μορφή σε νέο επίπεδο δημιουργώντας μερικά από τα πιο διάσημα έργα. Περικλείοντας τα υποκείμενά του με το χρυσό, ο διάσημος ζωγράφος εισήγαγε την αιγυπτιακή τέχνη στην Ευρώπη και ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του κινήματος Art Nouveau.
Παρακάτω θα δείτε τις πέντε γυναίκες που επηρέασαν τους μεγάλους ζωγράφους και τους πέντε πιο χαρακτηριστικούς πίνακες με τις φιγούρες τους.

H Άρτεμις του Γύζη

Ηταν η κόρη του ευεργέτη του, μια γυναίκα που αγάπησε πολύ. Ο Νικόλας Γύζης γνώρισε τον πλούσιο φιλότεχνο Νικόλαο Νάζο μετά το τέλος των σπουδών του. Του τον σύστησε ο Νικηφόρος Λύτρας, όλοι με καταγωγή από την Τήνο. Με τη μεσολάβηση του Νάζου ο Γύζης έλαβε υποτροφία από το Ευαγές Ίδρυμα του Ναού της Ευαγγελιστρίας της Τήνου, προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου.

Η Αρτεμις Νάζου ήταν ο μεγάλος έρωτας της ζωής του. Παντρεύτηκαν το 1877, αλλά ο ζωγράφος την είχε προσέξει χρόνια πριν, όταν πήγαινε στο κτήμα της οικογένειας Νάζου, και ζωγράφιζε, είτε τις «Τέσσερις εποχές» είτε το εκκλησάκι του Αη-Γιώργη, στο οποίο και έγινε ο γάμος τους. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά -τρεις κόρες (εκ των οποίων η πρώτη πέθανε αμέσως μετά τη γέννα) και έναν γιο.

Προσωπογραφίες της Αρτέμιδος Γύζη ανήκουν στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές.

Η Ζαν του Αμεντέο Μοντιλιάνι

Ο 33χρονος Μοντιλιάνι γνώρισε την 19χρονη Ζαν Εμπιτέρν στο Παρίσι το 1918. Ο ζωγράφος ήταν ήδη εγκατεστημένος στη γαλλική πρωτεύουσα όταν συνάντησε τη νεαρή σπουδάστρια τέχνης. Η Ζαν είχε ήδη ποζάρει ως μοντέλο. Την ερωτεύθηκε παράφορα -το ίδιο κι εκείνη. Αλλά η συντηρητική της οικογένεια δεν είδε θετικά τη σχέση της με τον εβραίο καλλιτέχνη.

Ετσι ο Μοντιλιάνι την πήρε και έφυγαν από το Παρίσι για να εγκατασταθούν στην Κυανή Ακτή. Εκείνη η περίοδος αποτέλεσε την πιο δημιουργική του, καθώς ζωγράφισε περισσότερα από είκοσι πορτραίτα της Ζαν -από τα σημαντικότερα της καριέρας του. Την ίδια εκείνη χρονιά (1918) γεννήθηκε η κόρη τους, που πήρε το ίδιο όνομα με τη μητέρα της. Δύο χρόνια μετά, ο Μοντιλιάνι, που από παιδί είχε ασθενική φύση, πέθανε από φυματιώδη μηνιγγίτιδα (στις 24 Ιανουαρίου 1920). Η Ζαν ήταν τότε έγκυος στο δεύτερο παιδί τους. Μην αντέχοντας τη ζωή της, η Ζαν, δύο μέρες μετά, αυτοκτόνησε, πηδώντας από το μπαλκόνι του σπιτιού τους.

Αναδρομική έκθεση του Μοντιλιάνι στην Tate Gallery, στο Λονδίνο ως 2/4/2018.

H Ολυμπία του Μανέ

Από τους διασημότερους πίνακες όλων των εποχών η «Ολυμπία» του Εντουάρ Μανέ, κρύβει πίσω από το γυμνό μοντέλο, τη γαλλίδα ζωγράφο. Βικτορίν-Λουίζ Μερέν (1844-1927). Η Μερέν, που έκανε μεγάλη καριέρα ως μοντέλο, κυρίως του Μανέ, αλλά όχι μόνον, είχε εκθέσει έργα της στο φημισμένο Σαλόνι Τέχνης του Παρισιού. Από καλλιτεχνική οικογένεια, ξεκίνησε να ποζάρει στα δεκάξι της, προτού ο Μανέ τη συναντήσει τυχαία στον δρόμο, κρατώντας την κιθάρα της. Το 1862 πόζαρε για πρώτη φορά για τον κορυφαίο ιμπρεσιονιστή ζωγράφο. Αποτέλεσμα ήταν ο πίνακας «Πλανόδια μουσικός».Η συνεργασία τους διήρκησε ως τις αρχές του 1870 και διεκόπη όταν η Μερέν άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής που την οδηγούσαν σε ένα ακαδημαϊκό στυλ, με το οποίο ο Μανέ διαφωνούσε.

Ο πίνακας «Ολυμπία» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Σαλόνι του 1865 και προκάλεσε αντιδράσεις. Κι αυτό γιατί στις λεπτομέρειές του η ξαπλωμένη γυμνή γυναίκα παρέπεμπε σε πόρνη: Η ορχιδέα στα μαλλιά, το βραχιόλι, τα σκουλαρίκια με τις πέρλες, η μαύρη κορδέλα στο λαιμό, το ανατολίτικου στυλ ανάκλινδρο αλλά και το ίδιο το όνομά της.

Ο πίνακας «Ολυμπία» βρίσκεται στο Μουσείο Ορσέ, στο Παρίσι.

Η Αντέλ του Κλιμτ

H Αντέλ Μπλοχ-Μπάουερ είναι το μοναδικό μοντέλo που συναντάται σε δύο έργα του Γκύσταβ Κλιμτ: Το πρώτο της πορτραίτο, γνωστό και ως «Γυναίκα από χρυσό» φιλοτεχνήθηκε ανάμεσα στο 1903 και στο 1907 -το δεύτερο, το 1912. Θεωρείται το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα δουλειάς της χρυσής περιόδου του Κλιμτ.

H Αντέλ Μπλοχ-Μπάουερ (1881-1925) ήταν κόρη εβραίου τραπεζίτη από τη Βιέννη. Με τον Κλιμτ γνωρίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1890 και οι απόψεις διΐστανται για το αν είχαν ή όχι ερωτική σχέση. Οι γονείς της την πάντρεψαν με τον κατά πολύ μεγαλύτερό της Φερντινάντ Μπλοχ, έναν τραπεζίτη που είχε εργοστάσιο ζάχαρης. Εκείνος ήταν που παρήγγειλε το πορτραίτο της γυναίκας του από τον Γκύσταν Κλιμτ. Στον πίνακα η Αντέλ είναι καθισμένη σε χρυσό θρόνο ενώ όλο το γύρω σκηνικό είναι επίσης χρυσό.

Ο πίνακας «Γυναίκα από χρυσό» βρίσκεται στη Neue Gallery του Μανχάταν, στη Νέα Υόρκη.

Η Μαρί-Τερέζ του Πικάσο

Πρωτοσυναντήθηκαν το 1927, έξω από τις Γκαλερί Λαφαγιέτ στο Παρίσι. Η Μαρί-Τερέζ Ουόλτερ (1909-1977) ήταν τότε 17 ετών και αγνοούσε πλήρως την ύπαρξη του ήδη διάσημου Πάμπλο Πικάσο -που τότε ήταν παντρεμένος με την ρωσίδα χορεύτρια Ολγα Χοχλόβα. Η Μαρί-Τερέζ έγινε μούσα και ερωμένη του και παρέμεινε μαζί της ως το 1935. Από τη σχέση του γεννήθηκε μια κόρη, η «Μάγια» των έργων του. Ο Πικάσο εγκατέλειψε τη Μαρί-Τερέζ για την επόμενη ερωμένη του, την Ντόρα Μάαρ.

Με κορυφαίο πίνακα «Το Ονειρο» η νεαρή Μαρί-Τερέζ παρουσιάζεται στα έργα του Πικάσο ξανθιά, φωτεινή, λαμπερή και αθώα. Η προσωπική τους σχέση στάθηκε κρυφή αλλά καθοριστική, καθώς εκείνος την ήθελε κοντά του και γι΄αυτό φρόντιζε να την εγκαθιστά σε σπίτια κοντά στο δικό του. Στα πρώτα έργα η Μαρί-Τερέζ εμφανιζόταν καλυμένη, ως το 1932 που εμφανίστηκε σε αναγνωρίσιμη μορφή -στον πίνακα «Η Διάλεξη» και αργότερα στο «Κορίτσι στον καθρέφτη». Τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του Πικάσο, η Μαρί-Τερέζ αυτοκτόνησε.

«Το Ονειρο» ανήκει σε ιδιωτική συλλογή.

H Σιμονέτα του Μποτιτσέλι

Είναι το μοντέλο για την «Γέννηση της Αφροδίτης» αλλά και για την «Ανοιξη» του φλωρεντίνου ζωγράφου της Αναγέννησης, Σάντρο Μποτιτσέλι. Είναι η Σιμονέτα Κατανέο Βεσπούτσι, ένα κορίτσι που ζούσε στο λεγόμενο Λιμάνι της Αφροδίτης, μια παραθαλάσσια ιταλική πόλη όπου, σύμφωνα με την παράδοση, αποτελεί τη γενέτειρα της θεάς Αφροδίτης.

Εμπνευσμένος από μια μυθολογική αφήγηση του Οβίδιου, ο Μποτιτσέλι φιλοτέχνησε το έργο γύρω στο 1485–1486, ενώ παραμένει άγνωστο ποιος έκανε την παραγγελία. Πιθανότερο θεωρείται να είναι μέλος της οικογένειας των Μεδίκων, ενώ πολλοί υποστηρίζουν ότι ο πίνακας είναι ένας ύμνος στην αγάπη που έτρεφε ο Τζουλιάνο ντι Πιέρο των Μεδίκων για τη Σιμονέττα. Με τη Σιμονέττα όμως φαίνεται πως ήταν κρυφά ερωτευμένος και ο ίδιος ο Μποτιτσέλι. Απέδωσε το γυμνό της σώμα με αρμονία, φινέτσα και μια αγνότητα ψυχής -ιδανική εκπρόσωπος της κλασικής ομορφιάς.

«Η Γέννηση της Αφροδίτης» ανήκει στη συλλογή του μουσείου Ουφίτσι στη Φλωρεντία.