Γελένα Μούκινα: Η αντίπαλος της Κομανέτσι που έμεινε τετραπληγική εκτελώντας ένα σάλτο μορτάλε

H Elena Vyacheslavovna Mukhina, γνωστή και ως Γελένα Μούκινα γεννήθηκε την 1η Ιουνίου του 1960 και πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου το 2006.

Η παιδική της ηλικία δεν ήταν ρόδινη. Έμεινε ορφανή στα 5 της χρόνια, όταν η μητέρα της κάηκε ζωντανή σε φωτιά που ξέσπασε στο διαμέρισμα όπου ζούσαν. Η Γελένα μεγάλωνε με τη φροντίδα της γιαγιάς της και από μικρή ονειρευόταν να γίνει γυμνάστρια. Ασχολούνταν περιστασιακά με το καλλιτεχνικό πατινάζ, ώσπου μια μέρα εμφανίστηκε στην αίθουσα ένας προπονητής και ζήτησε από τα κορίτσια που ήθελαν να ασχοληθούν με τη γυμναστική, να σηκώσουν το χέρι τους. «Σχεδόν έκλαψα από ευτυχία» θα πει σε συνέντευξή της λίγα χρόνια αργότερα.

Μέχρι το 1975 η Γελένα Μούκινα ήταν μια μέτρια αθλήτρια, ωστόσο από εκείνη τη χρονιά, η ζωή της θα άλλαζε. Εκείνη την εποχή η Γελένα ξεκίνησε να συνεργάζεται με τον Μιχαήλ Κλιμένκο, προπονητή της ανδρικής ομάδας γυμναστικής και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Ο ίδιος δεν κατάφερε ποτέ να γίνει κορυφαίος αθλητής (σε αντίθεση με τον αδερφό του) και εξαντλούσε την αυστηρότητά του στους αθλητές του.

Η Γελένα μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα άρχισε να μεταμορφώνεται. Η πλαστικότητα, σε συνδυασμό με τις αδιανόητες κινήσεις της, τις οποίες είχε επιλέξει για την ίδια ο Κλιμένκο, την έκαναν πολύ δημοφιλή και μια από τις πιο σημαντικές αθλήτριες της εποχής.

Αφού σάρωσε τα χρυσά μετάλλια στην Πράγα το 1977, η Γελένα Μούκινα εμφανίστηκε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1978 στο Στρασβούργο της Γαλλίας όπου κατέκτησε χρυσά μετάλλια στο σύνθετο ατομικό και στο ομαδικό, ενώ στα όργανα πήρε ένα χρυσό και δύο ασημένια. Κάνοντας μία εμφάνιση με τρεις κινήσεις που έμειναν στην ιστορία, η Μούκινα κατάφερε να κερδίσει την σούπερ σταρ και Ολυμπιονίκη Νάντια Κομανέτσι και τη Ρωσίδα πρωταθλήτρια Νέλυ Κιμ.

Οι τρεις κινήσεις της Γελένα Μούκινα ήταν ένα Korbut Flip (εξαιρετικά δύσκολη και πολύ σημαντική κίνηση. Την εκτέλεσε πρώτη η Όλγα Κόρμπουτ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1972), μια περιστροφή με την πλάτη στον αέρα, που έγινε δημοφιλής τρεις δεκαετίες αργότερα και άλλη μία εξαιρετικά δύσκολη άσκηση εδάφους που πήρε το όνομά της. Παρά ωστόσο τις καινοτομίες αυτές, η Μούκινα διατήρησε το κλασικό σοβιετικό στιλ, εμπνευσμένο από κινήσεις μπαλέτου.

Η νεαρή αθλήτρια έγινε πολύ γρήγορα το πουλέν των Ρώσων οι οποίοι είχαν εναποθέσει σε αυτή τις ελπίδες τους για ένα μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας το 1980.

Στην πραγματικότητα η Γελένα ήταν το μεγάλο τους όπλο έναντι της ρουμανικής (μέχρι τότε) υπεροχής με τη Νάντια Κομανέτσι.

Το 1979 και ενώ προπονούνταν σκληρά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η Γελένα έσπασε το πόδι της και δεν κατάφερε να συμμετέχει με τη ρωσική ομάδα στο παγκόσμιο πρωτάθλημα ενόργανης του Τέξας. Χωρίς τη Μούκινα, η ομάδα έχασε από αυτή της Ρουμανίας και η ανάγκη να είναι η αθλήτρια έτοιμη για τους Ολυμπιακούς ώστε να κερδίσει την Κομανέτσι έγινε ακόμη πιο επιτακτική.

Παράγοντες και αξιωματούχοι πίεσαν τους γιατρούς να αφαιρέσουν το γύψο της Μούκινα για να επανέλθει πιο γρήγορα στις προπονήσεις, αλλά αυτό είχε πολύ άσχημα αποτελέσματα. Το σπάσιμο της Γελένα δεν είχε αποκατασταθεί και οι γιατροί αναγκάστηκαν να τη χειρουργήσουν.

Ο χρόνος πίεζε τον προπονητή της, Μιχαήλ Κλιμένκο, ο οποίος αποφάσισε να την επαναφέρει, δίχως αυτή να έχει αναρρώσει πλήρως. Και αυτό ήταν το λιγότερο. Ο Κλιμένκο ήξερε πως για να κερδίσει η Μούκινα ξανά την Κομανέτσι, έπρεπε να κάνει κάτι ακατόρθωτο. Έτσι, της έβαλε ένα εξωπραγματικό project. Την εκτέλεση του άλματος Τόμας, ένα άλμα που έως τότε γινόταν μόνο από άνδρες αθλητές (πήρε το όνομά του από τον Αμερικανό γυμναστή Kurt Thomas).

Η Μούκινα σύντομα συνειδητοποίησε ότι το άλμα Tόμας ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο για μια γυναίκα επειδή χρειαζόταν αρκετό ύψος και μεγάλη ταχύτητα για να γίνουν σωστά οι στροφές και απαιτούσε σχεδόν τέλειο συγχρονισμό για να αποφευχθεί η προσγείωση με το κεφάλι. Μάταια προσπάθησε να πείσει τον προπονητή της ότι δεν έπρεπε να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμά της το συγκεκριμένο άλμα.

Περίπου δύο εβδομάδες πριν από τους Ολυμπιακούς, η Γελένα επιχείρησε το άλμα Τόμας. Αδύναμη από την δίαιτα στην οποία την είχαν υποβάλλει και με το πόδι της να πονάει, η 20χρονη αθλήτρια δεν κατάφερε να πάρει αρκετό ύψος.

Μεσολάβησαν κάποια δέκατα του δευτερολέπτου μέχρι να βρεθεί στο έδαφος με το σαγόνι. Μόλις είχε σπάσει τον αυχένα της. Έμεινε τετραπληγική για την υπόλοιπη ζωή της, κινούμενη με αναπηρικό αμαξίδιο μέχρι το 2006 που πέθανε. Ήταν 47 ετών.

Η ΕΣΣΔ την τίμησε με το Βραβείο Λένιν, ενώ το 1983 η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή της απένειμε το ασημένιο μετάλλιο της Ολυμπιακής Τιμής.

Αν και η Μούκινα σπάνια έδινε συνεντεύξεις, όταν το έκανε ήταν πολύ επικριτική προς το σοβιετικό αθλητικό σύστημα, αλλά και σε όσους συμμετείχαν στην εκπαίδευσή της. Περιέγραψε αυτό που της συνέβη ως «αναπόφευκτο» λόγω των συνθηκών υπό τις οποίες εκπαιδεύτηκε. Εξαντλημένη και τραυματισμένη.