Η 25χρονη που αγωνίζεται για το δικαίωμα των γυναικών στη Σαουδική Αραβία να κάνουν ποδήλατο

Μπορεί το ποδήλατο να γίνει το μέσο που θα φέρει τις γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας πιο κοντά στην ανεξαρτησία τους;

Τα τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα και ειδικά στην πρωτεύουσα της, δίνεται αγώνας υπέρ της χρήσης του ποδηλάτου. Όχι απλώς σαν μέσο για να απολαύσουμε μια απογευματινή βόλτα (που ούτε αυτό πολυκάνουμε), αλλά σαν τρόπος ζωής και μετακίνησης στην πόλη.

Το ίδιο και στη Σαουδική Αραβία, μόνο που εκεί το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο από μια απλή, τελικά, κυκλοφοριακή συμφόρηση στους δρόμους.

Για την ακρίβεια, εκεί η συμφόρηση και η κρίση είναι περισσότερο ανθρωπιστική, καθώ παραμένει μια από τις πιο εχθρικές για τα δικαιώματα και την ελευθερία των γυναικών, χώρα.

Εκεί η συγκατάθεση ενός άντρα είναι υποχρεωτική ώστε μια γυναίκα να έχει πρόσβαση στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα ενώ για κάθε απόπειρα φεμινιστικής ακτιβιστικής δράσης ελλοχεύει ο κίνδυνος της σύλληψης.

Ακόμα κι αν ο Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ, βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας, έχει χαλαρώσει τα δεσμά της αντρικής «κηδεμονίας» των γυναικών, ενθαρρύνοντας τις να εισέλθουν στην αγορά εργασίας, βασικές καθημερινές δραστηριότητες, όπως το να οδηγήσουν, δεν τους επιτρέπονται.

Το ίδιο, εν μέρει, συμβαίνει και με την οδήγηση ποδηλάτου. Μπορεί το 2013 να νομιμοποιήθηκε οι γυναίκες να κάνουν ποδήλατο, αλλά υπό προυποθέσεις: Να βρίσκονται σε πάρκο ή παραλία και αυστηρά με τη συνοδεία κάποιου άντρα.

Ευτυχώς, υπάρχουν γυναίκες που αρνούνται να παραμείνουν σιωπηλές και άπραγες, τόσο συνειδησιακά, όσο και πρακτικά.
Μια από αυτές είναι και η Baraah Luhaid, μια 25χρονη λάτρης της ποδηλασίας και εκπρόσωπο της γυναικείας δράσης στη Σαουδική Αραβία η οποία αγωνίζεται τόσο για τα δικαιώματα των γυναικών γενικά, όσο και για να τις φέρει στο δρόμο, ειδικά.

Ένα χρόνο πριν, επιστρέφοντας από ένα ταξίδι ποδηλασίας στην Κίνα, ήταν αποφασισμένη να αρχίσει να ποδηλατεί ελεύθερη, αλλά ήρθε αντιμέτωπη με μπλόκα. Επιπλέον, η αμπάγια -το παραδοσιακό, μαύρο, μακρύ ένδυμα που επιβάλλεται να φορούν οι γυναίκες- μπλεκόταν πολύ συχνά στην αλυσίδα του ποδηλάτου της . Μακάρι να ήταν αυτή η μεγαλύτερη δυσκολία που είχε να αντιμετωπίσει όμως.

Ως γυναίκα που έχει μεγαλώσει σε μια περιοριστική για το φύλο της χώρα, ήξερε από πολύ μικρή ότι αν θέλει κάποια πράγματα πρέπει να παλέψει γι' αυτά. Έτσι, συνειδητοποιώντας ότι κανείς δε θα προσλάμβανε μια γυναίκα σε ένα κατάστημα με ποδήλατα, έφτιαξε το δικό της.

Πριν από ένα χρόνο έφτιαξε το Spokes Hub, την πρώτη ποδηλατική κοινότητα στη Σαουδική Αραβία και από φέτος διαχειρίζεται και έναν πολυχώρο με ποδήλατα, καφέ και workshops.
Θεωρητικά πρόκειται για ένα χώρο για όλους και στα χαρτιά το μαγαζί ανήκει στον αδερφό της, αλλά πρακτικά είναι ένας χώρος αποκλειστικά για γυναίκες (χωρίς αυτό όμως να προωθείται εμπορικά, αφού νομικά και κοινωνικά απαγορεύεται). «Δεν θα υπήρχε περίπτωση να είχαμε πόρους όταν οι επενδυτές βλέπουν γυναικείο όνομα στη θέση του CEO», λέει η Luhaid.

«Η πραγματική δυσκολία με την οποία έρχομαι αντιμέτωπη καθημερινά είναι η συνείδηση και η κουλτούρα των ανθρώπων», εξομολογείται στη Guardian. Δεν είναι λίγες οι φορές που, ποδηλατώντας στο δρόμο, μπορεί να ακούσει κάποιο μειωτικό σχόλιο ή να την σταματήσει η αστυνομία. «Με έχουν σταματήσει με τη δικαιολογία ότι κάποιος πολίτης παραπονέθηκε επειδή προσβάλλω με αυτό που κάνω», δηλώνει γελώντας.

«Είσαι γυναίκα. Δεν πρέπει να κάνεις τέτοια πράγματα», είναι η φράση που ακούει συνεχώς. «Εκτός από την αδερφή μου και τον αδερφό μου -έναν από τους λίγους φεμινιστές στη Σαουδική Αραβία- ακόμα και οι γονείς μου δεν είναι απόλυτα σύμφωνοι με τη στάση και τη δράση μου, όχι τόσο από θέμα ηθικής, όσο από θέμα δικής μου προσωπικής ασφάλειας», λέει, ομολογώντας πως το όνειρό της είναι μια μέρα όλες οι γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας να μπορούν να ποδηλατούν ελεύθερα.

Μπορεί στα χαρτιά να μη φαίνεται η ίδια επικεφαλής (της ίδιας της επιχείρησης!), αλλά έχει βρει διόδους να προσελκύσει γυναίκες και κορίτσια στο hub της- προσφέροντας π.χ. υπηρεσίες και σέρβις σε ένα χώρο πίσω από το μαγαζί. Επιπλέον, έχει σχεδιάσει μια αμπάγια που φοριέται και στα πόδια (δική της πατέντα) ώστε να αποφεύγεται το μπλέξιμο στο ποδήλατο.

Κι ενώ το γεγονός ότι πρέπει να αποσιωπήσει τη φεμινιστική της δράση και διάθεση μπορεί να είναι απογοητευτικό, η Luhaid αντλεί έμπνευση για να συνεχίζει από γυναίκες που με τη δράση και τη στάση τους όντως άλλαξαν τον κόσμο (ή έστω ένα μικρό κομμάτι του), όπως η Sue Macy, συγγραφέας του Wheels of change το οποίο εξαίρει το ρόλο που έπαιξε η ποδηλασίας στο κίνημα των γυναικών για την κατάκτηση των δικαιωμάτων τους.

«Επαναστατώ ενάντια σε κάτι πολύ μεγαλύτερο απ' όσο φανταζόμουν», λέει η Luhaid. «Το να αγωνίζομαι όμως για τη γυναικεία ποδηλασία, είναι, στην ουσία, αγώνας για την ανεξαρτησία των γυναικών. Το να αλλάξεις παγιωμένες απόψεις απαιτεί υπομονή και σκληρή δουλειά», υποστηρίζει. «Είναι μια πρόκληση, αλλά κάποιος πρέπει να κάνει την αρχή», συμπληρώνει.