Μrs Exeter: Οταν η Vogue επινόησε μια ώριμη γυναίκα για να μάθει στις υπόλοιπες να ντύνονται

Γιατί οι γυναίκες τρίτης ηλικίας έπαψαν να έχουν δικαίωμα στο στιλ;

1948. Στο εξώφυλλο της βρετανικής Vogue φιγουράρει μια πρωτόγνωρη, για τα δεδομένα της εποχής, γυναικεία φιγούρα.
Φορώντας ένα κομψό ταγέρ, πέρλες στο λαιμό και στα αυτιά, γάντια στα χέρια και με γκρι μαλλιά που μαρτυρούν την πιο προχωρημένη (τρίτη) ηλικία της, ποζάρει με περίσσεια αυτοπεποίθηση στο φακό. Είναι η πρώτη εμφάνιση της Mrs Exeter, της περσόνας που εμφανίστηκε δύο φορές στο εξώφυλλο της βίβλου της μόδας. Από τότε, πολύ σπάνια -αν όχι ποτέ- έχουμε δει γυναίκες κοντά στην ηλικία των 60 να γίνονται εξώφυλλο.

Αυτή η δυναμική και κομψή περσόνα, της οποίας το πραγματικό όνομα ήταν, Margot Smyly «δημιουργήθηκε» στα τέλη της δεκαετίας του ‘40 για να «διδάξει» τις γυναίκες άνω των 50 πως να ντύνονται με στιλ. «Η Mrs Exeter ξέρει τι της αρέσει γιατί γνωρίζει πολύ καλά τον εαυτό της», έγραφε η Vogue στο τεύχος Οκτωβρίου/Νοεμβρίου το 1958.

Το ότι ήταν μεγαλύτερη σε ηλικία της έδινε ένα ισχυρό πλεονέκτημα απέναντι στις νεότερες γυναίκες που ίσως να μην είχαν ακόμα πλήρη επίγνωση του εαυτού και των προτιμήσεων τους. Ήταν το πρότυπο της απόλυτης γυναίκας. Αυτής που ήταν σίγουρη για τον εαυτό της ανεξάρτητα από την ηλικία της, μια αίσθηση που, αναμφίβολα, ενισχύονταν από το στιλ της: Φορέματα φτιαγμένα σταθερά και χοντρά υφάσματα, που δεν τα συναντάμε συχνά σήμερα, όπως μαλλί ή tweed.

Εκτός από αυτό, σκοπός της επινόησης αυτής της περσόνας ήταν να βοηθήσεις τις γυναίκες να αποδεχτούν την ηλικία τους. «Αν και η εμφάνιση της έδειχνε ότι πρόκειται για μια γυναίκα που πλησιάζει τα 60, η Mrs. Exeter δεν προσπαθεί να δείξει ούτε μια ημέρα νεότερη. Αποδέχεται την ηλικία της με χιούμορ και λογική», έγραφε η Vogue το 1949. Μισό αιώνα (και κάτι) αργότερα, οι γυναίκες πασχίζουν το ακριβώς αντίθετο. Να έχουν ένα στιλ που να τις κάνει φαίνονται όσο το δυνατόν νεότερες γίνεται.

Αυτή η τόσο εμβληματική για την εποχή φιγούρα εξαφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ‘60. Μαζί και το σοφιστικέ στιλ που ακολουθούσε τις γυναίκες που αντιπροσώπευαν την τρίτη ηλικία.

Η αιτία; Η 180 μοιρών στροφή που έκανε όλη η νεανική κουλτούρα εκείνη τη δεκαετία.

Οι baby boomers (το κίνημα που περιγράφει τη ραγδαία αύξηση των γεννήσεων μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο), η σεξουαλική επανάσταση, η γυναικεία χειραφέτηση επαναπροσδιόρισαν το σκηνικό τόσο στην κοινωνική συνείδηση, όσο και στις τάσεις της μόδας.
«Πολύ φοβάμαι ότι η απαξίωση των μεσήλικων γυναικών είναι αποτέλεσμα της γενικότερης περιφρόνηση των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας που εγκαθιδρύθηκε σαν τάση στα 60’s: ότι οι ηλικιωμένοι είναι χαζοί», υποστηρίζει η ιστορικός Linda Przybyszewski. «Το να είσαι νέος έγινε σημείο αναφοράς σε όλα: στο ντύσιμο, στο πολιτικό σκηνικό, στη μουσική. Είναι σαν τον τρόπο που σκέφτεται ο Homer Simpson, ότι οι μεγάλοι άνθρωποι δεν έχουν ποτέ δίκιο», λέει. «Θεωρούμε ότι το να μεγαλώνεις είναι απλώς βαρετό και όχι ότι με τα χρόνια αποκτάς μεγαλύτερη αξία.

Κάποτε, κάθε δεκαετία είχε τα δικά της προνόμια. Για παράδειγμα, στα μέσα της δεκαετίας του ‘50, οι απόφοιτες λυκείου, φεύγοντας για το πανεπιστήμιο, έπαιρναν μαζί τους ένα ταγέρ, ένα φόρεμα γράφει η Przybyszewski στο βιβλίο της The Lost Art of Dress. «Μέχρι τα 30 τους, οι περισσότερες ήταν παντρεμένες ή εργάζονταν ή και τα δύο. Μόνο τότε, τους επιτρέπονταν να φορούν πιο ριχτά υφάσματα. Αυτό επειδή τα ντραπέ κομμάτια τόνιζαν τη θηλυκότητα και τις καμπύλες του γυναικείου σώματος δίνοντας στο στιλ μιας γυναίκας την αίσθηση ενός ήπιου ερωτισμού».
Παράλληλα, ο οίκος Dior είχε φέρει στο προσκήνιο ένα στιλ πολύ θηλυκό και κομψό για τις πιο ώριμες σε ηλικία γυναίκες. Φαρδιές φούστες που «άνοιγαν» στο ύψος των γοφών, τονίζοντας τους και οι οποίες, κατ’ επέκταση, κολάκευαν το βασικό σωματότυπο της εποχής που δεν ήταν άλλος από την «κλεψύδρα». Βέβαια, το δυσάρεστο με αυτό το στιλ ήταν α. Ότι πίεζε τις γυναίκες στη μέση και β. Ότι κατέληγε να είναι πολύ ακριβό αφού χρειαζόταν περισσότερο ύφασμα για να ραφτεί.

Και μετά συνέβη όλη αυτή η επανάσταση της νιότης, γνωστή ως και «Youthquake», που μηδένισε κάθε είδους εκτίμηση για τις μεγαλύτερες ηλικίες.
«Στα 60’s η μόδα επίτασσε μακριά μαλλιά κι ένα σωματότυπο που δαιμονοποιούσε τις καμπύλες και εξυμνούσε τα πολύ αδύνατα πόδια και το λεπτό κορμό», υποστηρίζει Julia Twigg, καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κεντ.
Παράλληλα τότε, η σχεδιάστρια Mary Quant εισήγαγε για πρώτη φορά τη μίνι φούστα η οποία πόδια λεπτά σαν καλαμάκια. Δεν ήταν τυχαίο που τότε έκανε την εμφάνιση της και το μοντέλο Twiggy με τη ψηλόλιγνη σιλουέτα, το στιλ αγοροκόριτσου και το όνομα που δήλωνε τον αδύνατο σωματότυπό της (Twiggy σημαίνει κλαράκι). Ξαφνικά, τα περιοδικά έθεσαν νέα στάνταρ που αποθέωναν τα νέα, αδύνατα, χωρίς καμπύλες σώματα, κάτι που δεν ήταν σχεδόν αδύνατο να «φτάσουν» οι περισσότερες γυναίκες της εποχής, πόσο μάλλον αυτές που ανήκαν σε μεγαλύτερα ηλικιακά γκρουπ.

Κάπως έτσι, οι σχεδιαστές στράφηκαν στα νεότερα κοινά και έπαψαν τα πιο σοφιστικέ και ladylike κομμάτια που απευθύνονταν στις πιο ώριμες γυναίκες.

«Παλιότερα μπορεί να έσκιζα σελίδες από περιοδικά όταν έδειχναν ένα λουκ που μου άρεσε. Όχι πια», δηλώνει. «Δε θα ξεπεράσω ποτέ πως η λέξη «μεγαλίστικο» κατέληξε να είναι «βρισιά» για ένα ρούχο. Πλέον είναι ξεκάθαρο ότι το να είσαι μεγάλος είναι κακό».

Ακόμα και σήμερα που αρκετοί σχεδιαστές προσπαθούν να προσεγγίσουν μεγαλύτερα κοινά, είναι εμφανές το μεγάλο χάσμα που χωρίζει τον σχεδιαστή από τον καταναλωτή. «Οι περισσότεροι νέοι σχεδιαστές έχουν μια λανθασμένη αντίληψη για το τι θέλει μια μεγαλύτερη γυναίκα. Νομίζω ότι τις φαντάζονται πιο μεγάλες απ’ ότι όντως είναι. Ούτως ή άλλως, κάθε ένας από εμάς είναι διαφορετικός και το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους που ανήκουν σε ανώτερα ηλικιακά γκρουπ. Ανάμεσα τους μπορείς να βρεις γυναίκες που είναι ακόμα πολύ δραστήριες, επιμελούνται την εμφάνιση και το στιλ τους, έχουν καλλίγραμμα σώματα και μπορούν να υποστηρίξουν και πιο νεανικά ρούχα. Σίγουρα όμως θα βρει και αυτές που είναι ικανοποιημένες στο να κυκλοφορούν με παντελόνια που έχουν λάστιχο στη μέση γιατί αυτό τις βολεύει».

Σήμερα στη θέση της Mrs. Exeter, η Vogue έχει έναν ετήσιο οδηγό μόδας για γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας ο οποίος παραμένει εξαιρετικά ανεπαρκής. Οι μεγαλύτερες γυναίκες-μοντέλα στο περιοδικό περνούν από εξονυχιστικό photo shop. «Ο μοναδικός αποδεκτός τρόπος να δείξεις μια γυναίκα μεγάλης ηλικίας είναι να της κρύψεις την ηλικία», υποστηρίζει η καθηγήτρια Twigg.

«Κάποτε ταυτίζαμε τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας με επιθυμητά χαρακτηριστικά, όπως η ικανότητα να διαχειρίζονται καταστάσεις καλύτερα από κάποιον νεότερο, η σοφία, η διακριτικότητα», λέει με δυσαρέσκεια η Przybyszewski. «Δυστυχώς, πλέον, πιστεύω ότι όλα αυτά απαξιώνονται και η τάση που επικρατεί είναι μεγαλώνοντας να συνεχίζουμε να είμαστε δημιουργικοί και αστείοι».
Η ίδια πάντως είναι χαρούμενη που, επαγγελματικά, ανήκει σε ένα χώρο όπου η ηλικία εκτιμάται και δεν χρειάζεται να υποδύεσαι ότι είσαι 30 χρονών: τον ακαδημαϊκό.

Ωστόσο, η αποστροφή για την ηλικιακή ωριμότητα και η δικτατορία του να δείχνει κανείς νέος συνεχίζεται τόσο έντονα που ούτε οι άντρες δεν έχουν καταφέρει να ξεφύγουν. Στη Silicon Valley, για παράδειγμα, οι σαραντάρηδες ντύνονται με φούτερ και κάνουν μπότοξ ώστε να μπορούν να συγχρωτίζονται και βασικά να νιώθουν ότι είναι (ακόμα) ισάξιοι σε ιδέες και δημιουργικότητα με τους εικοσάρηδες. Οξύμωρο, ε;

Κι αν δοκιμάζαμε αντί να κρύβουμε την ηλικία μας, να τη χρησιμοποιούσαμε ως μέσο για να δείξουμε την με κόπο αποκτηθείσα εμπειρία και ευφυΐα μας;

Οι Γαλλίδες «κολυμπούν» ήδη προς αυτό το ρεύμα αφήνοντας τα μαλλιά τους να γκριζάρουν φυσικά και συνεχίζοντας να φορούν κόκκινο κραγιόν στα χείλη. Μάλιστα χρησιμοποιούν και τον όρο «éminence grise» το οποίο κυριολεκτικά σημαίνει «γκρίζα υπεροχή» και χρησιμοποιείται για να συμπυκνώσει την αξιοπιστία που διακατέχει μια γυναίκα μεγαλύτερης ηλικίας.

Ας μη ξεχνάμε πως, στο χώρο της μόδας, υπάρχουν γυναίκες τρίτης ηλικίας που αυτή τη στιγμή μεσουρανούν, όπως η 64χρονη fashion blogger Lyn Slate ή Accidental Icon όπως είναι ευρέως γνωστή ή το 61χρονο μοντέλο Yazemmenah Rossi με τα λευκά, μακριά μαλλιά (η γυναίκα της κεντρικής φωτογραφίας του άρθρου). Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση της Iris Apfel, της 93χρονης (!) fashion icon με τα στρογγυλά κοκάλινα γυαλιά-σήμα κατατεθέν.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Accidental Icon (@iconaccidental) στις Ιαν 10, 2017, 6:41πμ PST

Σε ένα κόσμο που σχεδόν θεωρείται ταμπού το να μεγαλώνεις, αυτές οι γυναίκες σπάνε τα κοινωνικά όρια και τις παγιωμένες αντιλήψεις. Ναι, σίγουρα μπορείτε να χαθείτε στη ματαιότητα της επιθυμίας να δείχνετε για πάντα νέα. Μπορείτε όμως και να «αγκαλιάσετε» τις δεκαετίες που έχετε πάνω σας και να τις δείτε σαν το απόλυτο διαπιστευτήριο της γνώσης του εαυτού σας και του κόσμου. Γιατί αυτό που πολύ συχνά ξεχνάμε όταν μιλάμε για τον «χρόνο» είναι πως δε φέρνει μόνο ρυτίδες, αλλά εμπειρία, σοφία, ευφυΐα. Με άλλα λόγια, ιδιότητες που είναι αδύνατο να κατακτηθούν με οποιοδήποτε άλλο τρόπο.