Τέσσερις Ελληνες συγγραφείς αποκαλύπτουν το βιβλίο που διάβασαν ένα ξεχωριστό καλοκαίρι

Καλοκαίρι, διακοπές, ταξίδια, βιβλία. Υπάρχουν βιβλία που για πολλούς και διάφορους λόγους έχουμε συνδέσει με κάποιες καλοκαιρινές διακοπές. Ρωτήσαμε τον Ισίδωρο Ζουργό, τον Νίκο Μάντη, τον Βαγγέλη Μπέκα, και τον Δημήτρη Στεφανάκη για εκείνες τις ξεχωριστές διακοπές τους και το βιβλίο που θυμούνται.

Ο Ισίδωρος Ζουργός διάβαζε Ναμπόκοφ στις σκοπιές της Χαλκίδας
«Δεν έχουν βέβαια όλα τα καλοκαίρια διακοπές, μάλιστα για τους παλαιότερους από μας δεν είχε κανένα. Οι παππούδες μας είχαν λίγες μόνο σχόλες, καθότι ο βίος κυλούσε χωρίς διάκενα, απερίσπαστος. Μόνη παρηγοριά οι γιορτές καθώς από αιώνες επικρατούσε το θαυμαστόν του Δημοκρίτου “Βίος ανεόρταστος μακρά οδός απανδόκευτος”, δηλαδή η ζωή χωρίς γιορτή είναι μακρύς δρόμος χωρίς πανδοχείο.
Το καλοκαίρι του 1988 με βρήκε να υπηρετώ σε μια αποθήκη πυρομαχικών κοντά στη Χαλκίδα. Αρβύλες στενόχωρες, φόρμες αγγαρείας και το καπέλο να στεφανώνει με ιδρώτα το κουρεμένο κεφάλι. Το τοπίο σεληνιακό, κάθε φυτό ξεριζωμένο μεθοδικά απ’ τον φόβο της φωτιάς. Το φως σκληρό και αδιάλειπτο, ούτε εκείνο έκανε διακοπές, να πέφτει στις γυαλιστερές πέτρες και να εξοστρακίζεται σε όλα τα μάτια και να τα βασανίζει. Εκείνο το καλοκαίρι αγάπησα τα υπόστεγα και τις βραδινές ώρες της σκοπιάς κάτω από έναν γλόμπο που φώτιζε το συρματόπλεγμα.

Στις αχανείς τσέπες της φόρμας έκρυβα τότε έναν θησαυρό με στιλπνό εξώφυλλο και μαλακές σελίδες. “Λολίτα” του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ μεταφρασμένη από τον Γ. Ι. Μπαμπασάκη στις εκδόσεις Ερατώ. Από έξω φωτογραφία μια νέα κοπέλα, άγνωστο ποια, ερωτική και μυστηριώδης, να γέρνει αποκαμωμένη θαρρείς από ηδυπάθεια. Μέσα στις σελίδες ο κόσμος ενός μεγάλου συγγραφέα, ο βρόμικος Χάμπερτ Χάμπερτ και το κυνήγι ενός μεγάλου άνομου έρωτα να υφαίνει ένα ρομαντικό τελικά αριστούργημα. Ο κόσμος του στρατοπέδου περνούσε άλλο ένα ελληνικό καλοκαίρι με τον τρόπο που ήξερε. Εγώ ένας θλιμμένος ναυαγός του προσπαθούσα να επιβιώσω στα κύματα της ζέστης και της σκόνης γαντζωμένος στη σανίδα της “Λολίτας”. Αυτό συνέβαινε πιο πολύ τα βράδια με το φως της έρημης σκοπιάς και με τη λάμπα που έφεγγε αχνά πάνω απ’ το κρεβάτι μου στο φυλάκιο φρουράς. Και να που η Λολίτα μεταμορφώθηκε εντός μου κι έγινε γοργόνα σε ακρόπρωρο παλιών καραβιών κι έγινε μούσα και όνειρο. Τόσα χρόνια μετά μου ’ρχεται για χάρη της να παραφράσω τον Δημόκριτο και να γράψω: βίος ανέραστος μακρά οδός απανδόκευτος. Τόσα χρόνια μετά την αγαπάω ακόμη».

*Το νέο μυθιστόρημα του Ισίδωρου Ζουργού «Λίγες και μία νύχτες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ο Νίκος Μάντης διάβαζε τον «Γατόπαρδο» στο σπίτι στο χωριό
«Δεν πιστεύω στην έννοια “βιβλίο για το καλοκαίρι” ούτε και στην ακόμα πιο περιοριστική έννοια “βιβλίο για την παραλία”. Θεωρώ ότι όλα διαβάζονται πάντα και παντού -αλλιώς δεν διαβάζονται. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις η εποχή, ο χώρος και η ανάγνωση μοιάζουν να ταυτίζονται ιδανικά, κι αυτό μου συνέβη ένα καλοκαίρι, κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, όταν διάβασα το “Γατόπαρδο” του Τζουζέπε Τομάζι Ντι Λαμπεντούζα, το κλασικό ιταλικό μυθιστόρημα για μια αριστοκρατική οικογένεια της Σικελίας που βουλιάζει στην αναπόφευκτη παρακμή, γραμμένο σε πρόζα που οι λέξεις της πλέκουν ένα υφαντό λυρισμού σχεδόν οδυνηρά όμορφο.

Το διάβασα στο οικογενειακό σπίτι στον Πλάτανο Αιγιαλείας, στις σκιές ενός μεγάλου περιβολιού και με τον απόηχο του κύματος να υπογραμμίζει το κείμενο, έτσι που τα δυο τους κάπως σα να ενώθηκαν στη μνήμη μου, αποκτώντας ακόμα μεγαλύτερη αξία. Η υπόμνηση της φθοράς μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού διαθέτει τεράστια δύναμη, και είναι μια αίσθηση καθοριστική που με συνοδεύει παιδιόθεν, ωστόσο εκείνες τις μέρες αποτυπώθηκε ανεπανάληπτα στις σελίδες ενός βιβλίου με το δυσεύρετο συνδυασμό να είναι εξίσου λεπταίσθητο όσο και μεγαλειώδες».

* Το νέο μυθιστόρημα του Νίκου Μάντη «Οι τυφλοί» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Ο Βαγγέλης Μπέκας διάβαζε Μισέλ Ουελμπέκ στις παραλίες της Ανάφης
«Ξαπλώνω στην αιώρα, ολόγυρα στην πανέμορφη παραλία γυμνά κορμιά. Βουτάνε στο γαλάζιο, μα εγώ ο αμετανόητος βουτώ στην “Πλατφόρμα” του Ουελμπέκ, του τόσο ξεχωριστού Γάλλου συγγραφέα. Η θάλασσα στην Ανάφη είναι κρύσταλλο. Με προκαλεί. Και τα γυμνά κορμιά βουτούν και τη θρυμματίζουν. Όμως τα αγνοώ. Διότι στο βάθος δεσπόζει ο πελώριος βράχος, σωστό μαγικό βουνό, θυμίζοντάς μου ότι βρίσκομαι στο νησί του Απόλλωνα. Και συνεχίζω να διαβάζω. Για ερωτικές διακοπές στην Ταϊλάνδη. Για τη βιομηχανία του τουρισμού, την εμπορευματοποίηση της ευτυχίας, όπως λέει ο Ουελμπέκ. Διακοπές σε εξωτικά μέρη. Βαστούν μια βδομάδα. Κοστίζουν ένα ολόκληρο χρόνο σκληρή δουλειά.

Όμως εδώ στο κοινόβιο των μποέμ στη μαγική παραλία, φακές με νουντλς βράζουν ανάμεσα σε ανοιγμένα σκέλη. Σκέλη γυμνά. Αγαλματένια. Ψημένα από τον ήλιο και το αλάτι της θάλασσας. Άραγε πόσα γαλλικά φράγκα κοστολογείται το να ζήσεις ένα μήνα σ’ αυτή εδώ την παραλία, αναρωτιέται ο Στέλιος με το χαμόγελο του παιδιού. Νυχτώνει πια. Το μυθιστόρημα του Ουελμπέκ τελειώνει. Και τα αστέρια σαν καρποί δέντρου στον ουρανό. Κάνω να διαβάσω στο φως της φωτιάς τη “Μάσκα του Δημήτριου” του Άμπλερ, ταξίδι μυστηρίου πίσω στο χρόνο. Να σου όμως μια κιθάρα, ρακή, κορμιά χορεύουν στην παραλία γύρω απ’ τη φωτιά. Και η νύχτα γίνεται μάσκα για τον Διόνυσο, εισβολέας σε απολλώνια μέρη».

*Το νέο μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μπέκα με τίτλο «Μαύρο φυλαχτό» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Ο Δημήτρης Στεφανάκης διάβαζε Σταντάλ στην Άνδρο
«Καλοκαίρι του ‘86 στην Άνδρο, ξαναδιάβαζα “Tο Μοναστήρι της Πάρμας” του Σταντάλ μια Αυγουστιάτικη νύχτα στο “Ξενία” του νησιού. Άκουγα τα κύματα και σκεφτόμουν όλη αυτή την υπέροχη ιστορία του Φαμπρίτσιο ντελ Ντόγκο και της οικογενείας του.

Τούτη τη χρονιά το μετέφρασα για τις “Μεγάλες Αφηγήσεις” μας στις εκδόσεις Μεταίχμιο και θα κυκλοφορήσει στο τέλος του φθινοπώρου. Αναθυμάμαι πάλι εκείνες τις στιγμές ανάγνωσης. Τέτοια μεγάλα βιβλία με ήρωες όπως η δούκισσα Σανσεβερίνα, η Κλέλια Κόντι και ο αββάς Μπλανές δεν μας εγκαταλείπουν ποτέ».

* Το νέο μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη «Ευτυχισμένες οικογένειες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Χριστίνα Δρούζα